Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Nowym Sączu

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 857/23

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

USTALENIE FAKTÓW

1.Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

M. G.

w dniu 18 lutego 2022 roku w N., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem P. i M. S. (1) w postaci wpłaconej przez nich zaliczki w kwocie 150000 złotych, wprowadzając pokrzywdzonych w błąd odnośnie zamiaru i możliwości wywiązania się z warunków zawartej umowy o roboty budowlane z dnia 18 lutego 2022 roku, a także wyzyskał nieświadomość pokrzywdzonych dotyczącą ich niewiedzy odnośnie sytuacji finansowej prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

P. i M. S. (2) planowali budowę domu jednorodzinnego na działce położonej w P.. Początkiem 2022 roku małżonkowie mieli wybrany już projekt domu, a także prowadzili działania w celu przekształcenie ich działki z rolną na budowlaną, po czym to zamierzali wnioskować o pozwolenie na budowę. Równolegle P. i M. S. (1) poszukiwali wykonawcy tych robót budowlanych.

Zeznania M. S. (1) k. 3-5, k. 51-52, k. 119-120, k. 270-273

Zeznania E. K. k. 246-247

M. S. (1) pomoc przy tych czynnościach zapewniała jego siostra E. K., która zawodowo zajmuje się pracą w branży budowlanej. W związku ze swoimi wcześniejszymi pracami posiadała ona kontakt z prowadzącym firmę budowlaną (...). M. G. znał się wcześniej także z M. S. (1). W tym też roku w trakcie rozmowy prowadzonej pomiędzy M. G., a M. S. (1), oskarżony zaoferował pokrzywdzonemu, iż w ramach swojej działalności wybuduje mu rzeczony budynek.

Zeznania M. S. (1) k. 3-5, k. 51-52, k. 119-120, k. 270-273

Częściowo wyjaśnienia oskarżonego k. 140, k. 243-244

Zeznania E. K. k. 246-247

Krótko po tej rozmowie M. G. przesłał pokrzywdzonym draft umowy o roboty budowlane. Pokrzywdzeni po zapoznaniu się z tym dokumentem i poddaniu go konsultacjom przez E. K. odmówili podpisania umowy w tym kształcie. Sporządzili oni własny szkic umowy, z którym to udali się do oskarżonego M. G..

Zeznania M. S. (1) k. 3-5, k. 51-52, k. 119-120, k. 270-273

Umowa o roboty budowlane k. 10- 15

Zeznania P. S. k. 163, k. 273-274

Zeznania E. K. k. 246-247

M. G. przystał na warunki zawarte w przedmiotowej umowie o roboty budowlane i 18 lutego 2022 roku podpisał rzeczony kontrakt.

Zeznania M. S. (1) k. 3-5, k. 51-52, k. 119-120, k. 270-273

Wyjaśnienia oskarżonego k. 140, k. 243-244

Umowa o roboty budowlane k. 10- 15

W trakcie zawierania owej umowy M. G. w żaden sposób nie wspomniał P. i M. S. (1) o kondycji finansowej prowadzonego przez siebie przedsiębiorstwa. Natomiast sytuacja majątkowa oskarżonego już w tym czasie rodziła wątpliwości odnośnie zdolności oskarżonego do wywiązania się z tej umowy. Oskarżony M. G. już w tym czasie posiadał licznych wierzycieli, którzy potem wszczęli przeciwko niemu nieskuteczną egzekucje (...). Oskarżony posiadał również zaległości publiczno prawne wobec U. S. i (...). Podobnie prowadzone przez oskarżonego w tym czasie roboty budowlane toczyły się z komplikacjami, różnego rodzaju składy budowlane w związku z zaległościami oskarżonego odmawiały wydania towarów z odroczonym terminem płatności. Oskarżony nieterminowo płacił również wynagrodzenie za pracę zatrudnionym przez siebie pracownikom biurowym. Do tego jeszcze przed zawarciem tej umowy ujemnie na sytuacje finansową oskarżonego wpłynął brak zapłaty kwoty około 500000 złotych przez głównego wykonawcę na budowie, gdzie wcześniej swoje czynności wykonywał oskarżony.

Zeznania M. S. (1) k. 3-5, k. 51-52, k. 119-120, k. 270-273

Częściowo wyjaśnienia oskarżonego k. 140, k. 243-244

Dokumentacja (...) k. 32-34,37-42, k. 85-111

Zeznania K. K. k. 56-58, k. 245-246

Zeznania A. K. k. 61-62, k. 244-245

Dane z (...) k. 83-84

Dane z (...) k. 143-155

Zeznania P. S. k. 163, k. 273-274

Zeznania E. K. k. 246-247

O tej trudnej sytuacji materialnej firmy prowadzonej przez M. G. nie zdawał sobie sprawy M. S. (1), który w imieniu pokrzywdzonych zajmował się tematyką budowy domu. Przeciwnie oskarżony stwarzał pozory osoby niezwykle majętnej. Gdyby pokrzywdzeni mieli wiedzę o rzeczywistym stanie majątkowym firmy (...), nie zdecydowaliby się oni na zawarcie tego rodzaju kontraktu.

Zeznania M. S. (1) k. 3-5, k. 51-52, k. 119-120, k. 270-273

Zeznania P. S. k. 163, k. 273-274

Jednym z warunków umowy było uiszczenie przez pokrzywdzonych zaliczki w kwocie 150000 złotych. Zgodnie z tym kontraktem M. G. był zobowiązany przeznaczyć owe środki finansowe na zakup materiałów budowlanych niezbędnych do realizacji tej umowy. Nieświadomi sytuacji oskarżonego pokrzywdzeni jeszcze tego samego dnia przekazali M. G. kwotę 150000 złotych.

Zeznania M. S. (1) k. 3-5, k. 51-52, k. 119-120, k. 270-273

Wyjaśnienia oskarżonego k. 140, k. 243-244

Umowa o roboty budowlane k. 10- 15

Jednym z elementów niezbędnych do rozpoczęcia prac budowlanych na działce małżeństwa S. było wykopanie studni. Także tę czynność małżonkowie powierzyli na jego wyraźne życzenie M. G.. Niemniej jednak czynności związane z wykopaniem studni znacznie się przeciągały. Oskarżony pomimo długiego okresu pracy nie potrafił uzyskać dostępu do wody. Zarazem wówczas kontakt z oskarżonym był bardzo utrudniony. Wiele rzeczy pozostawało na barkach samych pokrzywdzonych.

Zeznania M. S. (1) k. 3-5, k. 51-52, k. 119-120, k. 270-273

częściowo wyjaśnienia oskarżonego k. 140, k. 243-244

Zeznania P. S. k. 163, k. 273-274

Zeznania E. K. k. 246-247

Nagranie (...) z rozmowy z dnia 13 czerwca 2022 roku k. 262

Sfrustrowani takim obrotem sprawy M. i P. S. 13 czerwca 2022 roku udali się do siedziby firmy (...), gdzie zamierzali wypowiedzieć umowę zawartą z oskarżonym. W trakcie tego spotkania oprócz stron tej umowy była obecna również E. K.. Podczas tego spotkania strony ustaliły, iż rozwiązują umowę o roboty budowlane. Natomiast M. G. zadeklarował pokrzywdzonym zwrot zaliczki w gotówce. Oskarżony wskazał, iż będzie w stanie oddać te pieniądze w ciągu 2 dni.

Zeznania M. S. (1) k. 3-5, k. 51-52, k. 119-120, k. 270-273

Nagranie (...) z rozmowy z dnia 13 czerwca 2022 roku k. 262

Niestety pomimo upływu znacznie dłuższej ilości czasu oskarżony nie zwrócił tych pieniędzy za każdym razem zbywając pokrzywdzonych różnego rodzaju wymówkami.

Zeznania M. S. (1) k. 3-5, k. 51-52, k. 119-120, k. 270-273

Częściowo wyjaśnienia oskarżonego k. 140, k. 243-244

Dokumentacja (...) k. 32-34,37-42, k. 85-111

Zeznania P. S. k. 163, k. 273-274

Pozew k. 17-18 wraz z załącznikami

Oskarżony nigdy nie kupił materiałów budowlanych, na które to wziął zaliczkę od pokrzywdzonych w lutym 2022 roku. Oskarżony nie wprowadził także do ewidencji prowadzonych przez swoją firmę robót budowlanych umowy zawartej z P. i M. S. (1), a o wziętej przez oskarżonego zaliczce nie miała wiedzy prowadząca biuro oskarżonego A. K..

Zeznania M. S. (1) k. 3-5, k. 51-52, k. 119-120, k. 270-273

Oświadczenie M. G. k. 16

Zeznania P. S. k. 163, k. 273-274

Zeznania E. K. k. 246-247

Zeznania A. K. k. 61-62, k. 244-245

W związku ze zwłoką oskarżonego ze zwrotem zaliczki pokrzywdzeni skontaktowali się z adwokatem A. O., która najpierw wezwała oskarżonego do zapłaty, a po upływie zakreślonego pismem terminu, wniosła powództwo o zapłatę. W toku negocjacji związanych z tym procesem oskarżony złożył oświadczenie według, którego nigdy nie zakupił materiałów budowlanych na rzeczoną budowę. Postępowanie o zapłatę toczyło się przed Sądem (...) pod sygn. akt (...). W toku tego postępowania wydano postanowienie o zabezpieczeniu roszczenia. Niemniej jednak wykonanie tego postanowienia przez (...) okazało się bezskuteczne, z uwagi na zbieg wielu egzekucji prowadzonych przeciwko M. G.. W toku postępowania karnego oskarżony złożył wniosek o ogłoszenie jego upadłości.

Zeznania M. S. (1) k. 3-5, k. 51-52, k. 119-120, k. 270-273

Częściowo wyjaśnienia oskarżonego k. 140, k. 243-244

Oświadczenie M. G. k. 16

Pozew k. 17-18

Dokumentacja (...) k. 32-34,37-42, k. 85-111

Finalnie postępowanie cywilne zakończyło się wydaniem (...) w postępowaniu nakazowym, gdzie zasądzono od M. G. na rzecz P. i M. S. (1) kwotę 152190 złotych oraz kwotę 20000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Rzeczony (...) uprawomocnił sie 2 października 2023 roku.

(...) w postępowaniu nakazowym k. 249

M. G. ma 48 lat. Oskarżony posiada wykształcenie zawodowe o profilu stolarz. M. G. prowadził działalność gospodarczą M. w branży budowlanej, a aktualnie pracuje jako robotnik budowlany. Oskarżony jest osobą żonatą, z którego związku posiada 11 letniego syna. Oskarżony nie leczył się psychiatrycznie, neurologicznie ani odwykowo. M. G. jest osobą niekaraną. Niemniej oprócz niniejszego postępowania przeciwko oskarżonemu toczą się co najmniej 2 inne postępowania karne.

Wyjaśnienia oskarżonego k. 140, k. 243-244 w zakresie danych osobopoznawczych

Karta karna k. 75

Zaświadczenie o stanie majątkowym k. 76-78

Notatka o oskarżonym k. 79

1.Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

OCena DOWOdów

1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Wyjaśnienia oskarżonego M. G.

M. G. w toku dochodzenia nie przyznał się do zarzucanego mu przestępstwa. Oskarżony w toku postępowania przygotowawczego oświadczył, iż faktycznie zawarł on z pokrzywdzonymi umowę o roboty budowlane. Oskarżony przyznał również fakt przyjęcia zaliczki w kwocie 150000 złotych. M. G. oświadczył, iż z tych pieniędzy zamówił on materiały budowlane. Oskarżony wskazał także, iż nie chciał on oszukać pokrzywdzonych, a w dacie zawierania umowy jego przedsiębiorstwo pozostawało w dobrej sytuacji finansowej. Problemy finansowe swojego przedsiębiorstwa oskarżony datował dopiero od końca 2022 roku. M. G. wskazał, iż ogłosił on upadłość, oferował także możliwość rozliczenia się z pokrzywdzonymi czy to w formie gotówkowej czy w naturze. Na rozprawie głównej M. G. początkowo formalnie przyznał się do zarzucanego czynu, deklarując chęć poddania się karze. Niemniej jednak po fiasku negocjacji pomiędzy oskarżonym, a oskarżycielami posiłkowymi, M. G. złożył wyjaśnienia, które nie licowały z jego przyznaniem. Mianowicie oskarżony oświadczył, iż w chwili zawarcia inkryminowanej umowy był w dobrej kondycji finansowej i czuł się zobowiązany mówić swoim kontrahentom o swoich zaległościach wobec wierzycieli. Oskarżony twierdził także, iż oskarżyciele posiłkowi odstąpili od umowy z uwagi na brak pozwolenia na budowę. Oskarżony M. G. mimo to przeprosił pokrzywdzonych deklarując chęć zwrotu pieniędzy. M. G. podtrzymał swoje twierdzenia odnoszące się do zakupów materiałów budowlanych. Oskarżony podał także, iż utracił płynność finansową na skutek wycofania się pokrzywdzonych z umowy. Na końcu przewodu sądowego oskarżony ustami swojego obrońcy cofnął swoje formalne przyznanie się. Wyjaśnienia oskarżonego M. G. należy ocenić jako w dużej mierze niewiarygodne, obliczone na poprawę swojej sytuacji procesowej. Wypada zwrócić uwagę na samą labilną postawę procesową M. G., który w zależności od obranej taktyki obrończej raz przyznawał się do popełnienia czynu, a innym razem negował swoją odpowiedzialność karną. Wypada wskazać, iż w świetle materiałów uzyskanych od (...), informacji z (...) i (...) nieprawdą jest twierdzenie faktyczne M. G. jakoby w chwili zawarcia umowy znajdować się miał on w dobrej kondycji finansowej, która uległa pogorszeniu dopiero na koniec 2022 roku. W tej mierze poza wspomnianymi dokumentami należy odwołać się do zeznań złożonych przez A. K. i K. K., którzy wskazywali na istotne problemy finansowe firmy (...) na długo przed zawarciem inkryminowanej umowy. Aberracją należy uznać oświadczenia M. G., który na rozprawie podał, iż stracił rentowność końcem 2022 roku. W takim wypadku oskarżony popada sprzeczność, biorąc pod uwagę, iż już 13 czerwca 2022 roku deklarował pokrzywdzonym zwrot pieniędzy wpłaconych tytułem zaliczki za dwa dni, a następnie ciągle zwlekał z tą płatnością, pomimo szeregu próśb M. S. (1), wezwania do zapłaty czy następnie wystąpienia z powództwem cywilnym. Twierdzenia te nie wytrzymują także próby z faktem, iż udzielone jeszcze 2022 roku zabezpieczenie roszczenia okazało się być nieskuteczne wobec wielości wierzycieli M. G.. Wypada przy tym wskazać, iż firma ta miała już od dłuższego czasu problemy z regulacją płatności wobec dostawców materiałów budowlanych, o czym zeznawali K. K. i A. K.. Również analiza (...) wskazuje na daleko wcześniej powstałe wymagalne wierzytelności dochodzone przeciwko oskarżonemu w drodze egzekucji. W takim stanie rzeczy daleko niestosowne było twierdzenie M. G. jakoby miał on popaść w spirale zadłużenia właśnie poprzez odstapienie od umowy przez oskarżycieli posiłkowych. Owo twierdzenie jest tym bardziej absurdalne biorąc pod uwagę, iż oskarżony nie rozpoczął prac budowlanych objętych tą umową, a przyjął zaliczkę na materiały budowlane. Odnosząc się natomiast do kwestii przedmiotowej zaliczki, uwadze Sądu (...) nie mógł umknąć fakt, iż M. G. w lipcu 2022 roku złożył pisemne oświadczenie według, którego nie zakupił on tych materiałów i de facto zdefraudował środki przyjęte tytułem zaliczki – wobec jej konkretnego celu. Do tego należy zwrócić uwagę, iż oskarżony z bliżej niesprecyzowanych powód nie ujął umowy z pokrzywdzonymi w ewidencji umów wykonywanych przez to przedsiębiorstwo – o czym zeznała A. K.. Wskazać przy tym należy, iż sam przebieg rozmowy z dnia 13 czerwca 2022 roku, również podważa wiarygodność twierdzeń oskarżonego, który w sprawie tych materiałów kluczył, nie potrafiąc nawet wskazać, gdzie doszło do ich zakupu. Brak było także powodów, aby M. G. miał w przypadku ich faktycznego nabycia nie zwrócić pokrzywdzonym choćby części ceny – uzyskanej z ich następczej sprzedaży. Sąd (...) zwraca również uwagę, iż wbrew twierdzeniom M. G. powodem odstąpienia małżeństwa S. od umowy nie był brak uzyskania pozwolenia na budowę, wniosek ten (jak i faktyczne przyczyny, odnoszące się wprost do postawy oskarżonego) zostały wprost wykazane poprzez nagranie rozmowy z dnia 13 czerwca 2022 roku. Oskarżony nie może więc skutecznie twierdzić, iż nie wiedział on o przyczynach, dla których P. i M. S. (2) odstąpili od umowy. Wątpliwe nie tylko moralnie, ale również faktyczne są twierdzenia oskarżonego, iż nie czuł się on zobowiązany informować swoich kontrahentów o rzekomo przejściowych problemach finansowych. W świetle analizy całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w tej sprawie jako zupełnie gołosłowne należy potraktować zapewnienia M. G. odnoszące się do zwrotu wierzytelności pokrzywdzonych. To wszystko wskazuje jednoznacznie, iż wyjaśnienia oskarżonego M. G. w aspekcie mającym znacznie dla losów tego postępowania okazały się być niewiarygodne, obliczone na uzyskanie partykularnej korzyści procesowej, do czego rzecz jasna oskarżony był upoważniony korzystając z prawa do obrony. Stąd też Sąd (...) jedynie w niewielkim i w zasadzie bezspornym zakresie korzystał z tego dowodu w trakcie procesu rekonstrukcji stanu faktycznego w tej sprawie.

zeznania złożone przez świadka M. S. (1)

Sąd (...) uznał za wiarygodne zeznania złożone przez świadka M. S. (1). Świadek ten był osobą bardzo zaangażowaną w niniejsze postępowanie. Fakt ten znalazł odbicie w jego zeznaniach, które w kilku miejscach były emocjonalne i świadek odnosił się in personam wobec obecnego na sali rozpraw oskarżonego. Niemniej jednak fakt ten nie może dezawuować owych depozycji. Po pierwsze zaangażowanie emocjonalne M. S. (1) w tej sprawie jest całkowicie zrozumiałe, biorąc pod uwagę fakt, iż stracił na tej inwestycji co najmniej 150000 złotych, a rzeczona strata spowodowała co najmniej przesunięcie w czasie jego marzeń o budowie własnego domu. Po drugie owe emocje targające pokrzywdzonym nie wpłynęły na same depozycje odnoszące się do okoliczności mających znaczenie dla tego procesu. Świadek w tym zakresie złożył bardzo szczegółowe oświadczenia wiedzy. Rzeczone zeznania w całości mają oparcie w dokumentach źródłowych włączonych w krąg materiału dowodowego w niniejszej sprawie. Ponadto należy podkreślić, iż świadek od samego początku procesu zeznawał w sposób konsekwentny. Brak jest w zeznaniach M. S. (1) labilności jak to ma miejsce w przypadku wyjaśnień składanych przez M. G.. Do tego należy wziąć pod uwagę, iż M. S. (1) na rozprawie uszczegółowił kwestie, które niezbyt jasno były eksponowane w jego zeznaniach złożonych w postępowaniu przygotowawczym. Co więcej wypada zwrócić uwagę, iż inaczej aniżeli wyjaśnienia M. G. zeznania M. S. (1) mają potwierdzenie w nagraniu rozmowy przeprowadzonej między stronami kontraktu w dniu 13 czerwca 2022 roku. To na tym nagraniu wprost słychać jaki był rzeczywisty powód rozwiązania umowy o roboty budowlane, a miał być nim właśnie niewłaściwy sposób budowy studni, a nie deklarowany przez oskarżonego kłopoty z uzyskaniem pozwolenia na budowę. Przez to nagranie wykazano także twierdzenia faktyczne M. S. (1), odnoszące się do ciągłego odwlekania w czasie zwrotu zaliczki, gdzie pierwotnie oskarżony miał ją zwrócić do 15 czerwca 2022 roku, a czego nie uczynił, aż do dnia wyrokowania w tej sprawie. Dodatkowo koniecznym jest uwzględnienie, iż zeznania M. S. (1) odnoszące się do sfery faktów w zasadzie nie były kwestionowane przez stronę przeciwną. Jedynym punktem spornym mającym relewantne znaczenie dla tej sprawy była kwestia zakupu przez oskarżonego materiałów budowlanych z pieniędzy przekazanych przez pokrzywdzonych. W tym miejscu należy wskazać, iż oskarżyciel posiłkowy wskazując, że oskarżony nie kupił tych materiałów wziął pod uwagę pisemne oświadczenie samego M. G., który wskazał, iż zaniechał tej powinności. Nadto jak dobrze obrazuje to nagranie z dnia 13 czerwca 2022 roku M. G. na pytanie o kupno tych materiałów najpierw unikał odpowiedzi, potem kluczył w odniesieniu do sprzedawcy, a następnie przystał na propozycje rozliczenia gotówkowego, gdzie korzystniejsze cenowo dla oskarżonego byłby zwrot materiałów w naturze. Wypowiedzi M. S. (1) odnoszące się do braku ewidencjonowania tej umowy zostały potwierdzone zeznaniami A. K.. Brak jest sprzeczności pomiędzy depozycjami M. S. (1), a oświadczeniami wiedzy jego żony czy siostry. Dodatkowo warto zwrócić uwagę na szczerość wypowiedzi świadka, który sam wskazywał na własne błędy w procesie decyzyjnym. Zarazem świadek przekonująco wyjaśnił dlaczego to nie kwestie administracyjne były powodem rezygnacji z budowy domu. Świadek M. S. (1) bardzo szczegółowo przedstawił przebieg kontaktów między oskarżonym, a inwestorami, zaznaczając charakterystyczną ciągłą zwłokę oskarżonego świadczącą o braku zamiaru wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania. Oświadczenia M. S. (1) odnośnie później poznanej złej sytuacji majątkowej oskarżonego, znalazły potwierdzenie w dokumentacji uzyskanej od (...) czy przedstawionej przez (...) i (...). Stąd też Sąd (...) ustalając stan faktyczny w tej sprawie oparł się na dowodzie z zeznań oskarżyciela posiłkowego M. S. (1).

zeznania oskarżycielki posiłkowej P. S.

Podobnie jako wiarygodne należy ocenić zeznania oskarżycielki posiłkowej P. S.. Niemniej jednak świadek ta okazała się być mniej cennym źródłem dowodowym, aniżeli jej mąż. Fakt ten wynika z podziału obowiązków małżeńskich związanych z nadzorem nad tą inwestycją i scedowaniem przeważającej części zadań w tym zakresie na oskarżyciela posiłkowego. Owo stwierdzenie nie prowadzi do całkowitego podważenia przydatności tej relacji procesowej. Świadek P. S. posiadała bowiem wiedzę odnośnie rudymentarnych czynności związanych z kontaktami jej męża z oskarżonym. P. S. była także uczestniczką rozmowy z 13 czerwca 2022 roku, oskarżycielka posiłkowa brała także udział w zawarciu inkryminowanej umowy o roboty budowlane. Oceniając zeznania P. S. należy zwrócić uwagę na szczerość, spontaniczność jej reakcji. Wypowiedzi świadek sprawiały wrażenie naturalnych, a nie wyćwiczonych, przygotowanych. Świadek zeznawała spójne ze swoim mężem. W ich depozycjach nie było istotnych sprzeczności. Dodatkowo zeznania świadek P. S. były koherentne także z pozostałym materiałem dowodowym ujawnionym w toku przewodu sądowego. Wypowiedzi oskarżycielki posiłkowej odnoszące się do sfery faktów miały zazwyczaj potwierdzenie w dowodach z dokumentów, bądź też nagrania spotkania z 13 czerwca 2022 roku. Świadek także jak jej mąż na rozprawie w sposób szczegółowy opisała powody, dla których zrezygnowali oni z pracy świadczonej przez M. G.. Zeznania świadek P. S. należy ocenić jako jasne, klarowne. Rzeczone depozycje pozostawały zgodne z zasadami doświadczenia życiowego. Sąd (...) nie ujawnił w toku opisanej przez P. S. relacji błędów logicznych czy twierdzeń faktycznych pozostających w opozycji do pozostałego materiału dowodowego zgromadzonego w tym postępowaniu. W związku z powyższym tokiem rozumowania Sąd (...) dokonując rekonstrukcji stanu faktycznego w niniejszej sprawie subsydiarnie korzystał z oświadczeń wiedzy złożonych przez świadek P. S..

Zeznania K. K.

Brak było podstaw do zanegowania depozycji złożonych przez świadka K. K.. Świadek ten jest osobą obcą dla stron tego procesu. Od dłuższego czasu nie pozostaje on w żadnych relacjach z oskarżonym. Brak jest też choćby cienia dowodu, świadczącego o rzekomym konflikcie świadka z M. G.. Świadek ten nie miał więc żadnego interesu, aby sprzyjać którejś ze stron tego konfliktu. Zarazem z uwagi na zatrudnienie w firmie prowadzonej przez M. G. świadek ten posiadał gruntowną wiedzę odnośnie kondycji tego przedsiębiorstwa, a także kulisów pokrzywdzenia małżeństwa S.. W tym miejscu wypada stwierdzić, iż K. K. jasno stwierdził, iż pokrzywdzeni zostali oszukani przez oskarżonego. Świadek ten wskazał, iż już na długo przed zawarciem inkryminowanej umowy M. G. posiadał liczne grono wierzycieli i miał istotny problem, aby uzyskać od swoich dostawców materiały budowlane niezbędne do prowadzenia prac, co generować miało rożnego rodzaju przestoje. Świadek wskazał także na zaległości wobec innych pracowników, a także brak poczynienia przez oskarżonego starań zmierzających bliżej do wywiązania się z umowy z P. i M. S. (1). Wypowiedzi świadka K. K. należy ocenić jako jasne, spójne, logiczne. Rzeczone depozycje korespondują w szczególności z wypowiedziami artykułowanymi w toku tego procesu przez A. K., tj. inną pracownicę M. G.. Analiza zeznań K. K. nie wykazała sprzeczności wewnętrznych. Zeznania te są również koherentne z pozostałym materiałem dowodowym ujawnionym w tym postępowaniu, oczywiście z wyłączeniem pewnej części depozycji M. G.. Zeznania K. K. są przy tym zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, a w toku rozprawy nie wskazano, choćby potencjalnego interesu, dla którego świadek miałby złożyć fałszywe zeznania. Stąd też owe depozycje zostały ocenione pozytywnie w procesie oceny dowodów i przysłużyły się odtworzeniu stanu faktycznego w tej sprawie.

Zeznania A. K.

Brak było także wątpliwości odnośnie wiarygodności świadek A. K.. Świadek ta podobnie jak K. G. była osobą całkowicie bezstronną. Świadek nie jest skonfliktowana z oskarżonym. Nie pozostaje także w żadnej relacji z oskarżycielami posiłkowymi. Zeznania A. K. należy ocenić jako doniosłe w realiach niniejszego procesu. Po pierwsze jako osoba zajmująca się prowadzeniem biura oskarżonego miała ona wgląd w sytuacje finansową przedsiębiorstwa oskarżonego. Tutaj zaznaczyć trzeba, iż według zeznań A. K. utrata płynności finansowej tej firmy nastąpiła na długo przed zawarciem inkryminowanego kontraktu. Świadek wspominała tu o licznych telefonach od wierzycieli (dostawców materiałów budowlanych), braku terminowej płatności wynagrodzeń. Co ważne A. K. podkreśliła także, iż nie miała żadnej wiedzy o umowie zawartej przez oskarżonego z małżeństwem S., a przecież prowadziła ona ewidencje umów tego przedsiębiorstwa. Fakt ten pomaga wykazać zamiar oskarżonego braku wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania. Wypada przy tym wskazać, iż wiedzę o tej sytuacji A. K. powzięła dopiero po rozwiązaniu tej umowy. Brak jest podstaw, aby podważyć ową relacje procesową. Depozycje te mają wsparcie w dokumentacji przedłożonej przez komornika czy przedstawionej przez wierzycieli publiczno – prawnych. Wypada przy tym spostrzec, iż A. K. wypowiadała się na rozprawie w sposób szczery, spontaniczny. W ocenie Sądu (...) nie może wpływać ujemnie na ocenę wiarygodności tych zeznań fakt, iż świadek pewnych okoliczności nie pamiętała, zważywszy na upływ prawie dwóch lat od inkryminowanego czynu. Podkreślić przy tym należy, iż wypowiedzi świadek odnosiły się ściśle do sfery faktów. Świadek nie czyniła samoistnie swoich domniemań, lecz odpowiadała zwięźle na zadawane jej pytania. Zeznania A. K. licują przy tym z zeznaniami K. K.. Owe depozycje wpisują się także opis stanu faktycznego ujawnionego w zeznaniach pokrzywdzonych. Zeznania te nie zawierają żadnych opuszczeń, niedomówień. Świadek A. K. rzetelnie udzielała odpowiedzi na wszystkie zadawane jej pytania. Dlatego też Sąd (...) uznał, iż owa relacja procesowa jest zdatna do uczynienia z niej podstawy ustaleń faktycznych w kilku istotnych dla tego procesu punktach.

Zeznania E. K.

Pewne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy miały zeznania złożone przez świadek E. K.. Świadek ta uczestniczyła w wielu czynnościach związanych z zawarciem, a następnie rozwiązaniem inkryminowanej umowy o roboty budowlane. Świadek E. K. służyła swojemu bratu pomocą w tych sprawach, z uwagi na fakt, iż zawodowo zajmuję się pracą w branży budowlanej. Świadek przyznała także, iż posiadała wiedzę o braku wypłacenia oskarżonemu części wynagrodzenia od generalnego wykonawcy na innej budowie. Przystępując do oceny zeznań E. K. należy podkreślić, iż podobnie jak jej brat, świadek zeznawała w sposób emocjonalny, nie kryjąc w żadnym razie negatywnego podejścia do oskarżonego M. G.. Świadek owych emocji nie przeniosła natomiast na zeznania odnoszące się do meritum sprawy. Oświadczenia E. K. znalazły potwierdzenie w treści zawartej przez strony umowy czy innych dokumentów źródłowych ujawnionych w tym postępowaniu. E. K. zeznawała w tej sprawie w sposób szczegółowy, dając się poznać jako osoba posiadająca wiedze o organizacji procesu budowlanego. Dodatkowo zeznania świadek E. K. znalazły potwierdzenie w nagraniu przebiegu rozmowy z dnia 13 czerwca 2022 roku. Wypada przy tym zwrócić uwagę, iż świadek ta odnosiła się jedynie do faktów, które sama zaobserwowała. Jej zeznania pomimo emocjonalności nie wskazywały na celowe opuszczenia czy chęć przedstawienia oskarżonego w jak najgorszym świetle. Do tego owa relacja była spójna z wymową pozostałych osobowych źródeł dowodowych. W zeznaniach świadek nie było sprzeczności wewnętrznych. Mając to wszystko na względzie Sąd (...) pomocniczo posłużył się oświadczeniami wiedzy złożonymi przez świadek w czasie rozprawy głównej.

nagranie dokumentujące przebieg spotkania z 13 czerwca 2022 roku

Brak było podstaw, aby zanegować nagranie dokumentujące przebieg spotkania z 13 czerwca 2022 roku. Rzeczone nagranie nie było kwestionowane przez strony w odniesieniu do jego autentyczności czy ewentualnych prób manipulacji. Dowód ten posiada charakter rzeczowy.

dokumentacje procesu o zapłatę, dokumentacje negocjacji handlowych pomiędzy oskarżonym a oskarżycielami posiłkowymi, w tym oświadczenie sporządzone przez oskarżonego w lipcu 2022 roku, potwierdzające sprzeniewierzenie zaliczki wpłaconej w lutym 2022 roku, umowy o roboty budowlane, pozwu o zapłatę wraz z załącznikami, odpisów orzeczeń zapadłych w tej sprawie, informacji przekazanych przez (...), informacji z (...), (...), a także dane osobo poznawcze oskarżonego M. G..

Sąd (...) uznał za wiarygodny pozostały materiał procesowy ujawniony w tym postępowaniu, a to dokumentacje procesu o zapłatę, dokumentacje negocjacji handlowych pomiędzy oskarżonym a oskarżycielami posiłkowymi, w tym oświadczenie sporządzone przez oskarżonego w lipcu 2022 roku, potwierdzające sprzeniewierzenie zaliczki wpłaconej w lutym 2022 roku, umowy o roboty budowlane, pozwu o zapłatę wraz z załącznikami, odpisów orzeczeń zapadłych w tej sprawie, informacji przekazanych przez (...), informacji z (...), (...), a także dane osobo poznawcze oskarżonego M. G.. Odnosząc się do dokumentów sporządzonych przez podmioty publiczno prawne należało stwierdzić, iż zostały sporządzone przez właściwe osoby w przepisanej prawem formie. Co więcej ich treść nie była w żaden sposób kwestionowana przez strony tego procesu. Natomiast oceniając dokumenty prywatno prawne tj. należało stwierdzić, iż w przeważającym zakresie informacje przedstawione w tych dokumentach korelowało z danymi przedstawionymi w toku przesłuchań świadków i oskarżonego.

1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów

(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☒

3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

I

M. G.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

M. G. został oskarżony o to, że w dniu 18 lutego 2022 roku w N., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem P. i M. S. (1) wprowadzając ich w błąd, co do faktu oraz możliwości wywiązania się z warunków zawartej umowy z dnia 18 lutego 2022 roku dotyczącej zakupu materiałów budowlanych oraz wykonania zadania w postaci budowy budynku jednorodzinnego zlokalizowanego na działce (...) obręb P. w ten sposób, że wykorzystując fakt zawarcia wyżej wymienionej umowy pobrał zaliczkę w kwocie 150000 złotych na zakup materiałów budowlanych, niezbędnych do jej realizacji nie dokonując ich zakupu oraz rozpoczęcia zleconych prac w wyniku czego powstały straty w wysokości 150000 złotych na szkodę w/w pokrzywdzonych tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k.

Na samym wstępie niniejszych rozważań należy przypomnieć, iż zgodnie z treścią art. 286 § 1 k.k. przedmiotowego występku dopuszcza się ten, kto celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Nie ulega żadnych wątpliwości, iż omawiany czyn zabroniony jest typem powszechnym tj. takim, do którego popełnienia zdatny jest nieograniczone krąg podmiotów zdolnych do odpowiedzialności karnej. Podobnie bezsporne w doktrynie prawa karnego jest stwierdzenie, iż ów czyn zabroniony jest typem skutkowym, który materializuje się w poczynieniu przez pokrzywdzonego niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Co szczególnie istotne zwraca się uwagę, iż jest to typ konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo tym samym z owej niekorzystności rozporządzenia mieniem nie musi wynikać bezpośrednio szkoda dla podmiotu nim rozporządzającego. Niemniej przedmiotowa niekorzystność należy rozumieć w sposób obiektywny, jako powzięcie czynności choćby pośrednio niekorzystnej dla pokrzywdzonego. W orzecznictwie ten stan obrazuje się chociażby przykładami sytuacji, kiedy pokrzywdzony na skutek wprowadzenia w błąd udziela pożyczki osobie znacznie mniej majętnej aniżeli przedstawia się jego kontrahent. W takim przypadku dla zrealizowania owego znamienia przedmiotowego nie jest istotne czy pożyczka zostanie spłacona i w jakim terminie, lecz sam fakt owej niekorzystności wiąże się z udzieleniem świadczenia pieniężnego o bardziej ryzykownym charakterze, czego pożyczający nie wiedział w chwili rozporządzenia mieniem. Ważne jest natomiast ażeby owa okoliczność będąca przedmiotem błędu/niemożności pojęcia przedsiębranego działania miała relewantne znaczenie dla powzięcia owej decyzji w przedmiocie rozporządzenia mieniem. Natomiast, jako rozporządzenie mieniem należy rozumieć, jako wydanie dyspozycji o charakterze majątkowym prowadzącej do przejścia określonych składników mienia do dyspozycji innej osoby. Na gruncie przedmiotowego przepisu nie jest istotne czy osoba rozporządzająca mieniem na skutek inkryminowanego oddziaływania sprawcy dysponowała mieniem własnym czy też cudzym. Ustawodawca w art. 286 § 1 k.k. przewidział trzy równoważne prawno karnie formy doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem pokrzywdzonego. Mianowicie, jako zachowanie realizujące przedmiotowy występek należy rozumieć wprowadzenie w pokrzywdzonego w błąd tj. sytuacje, kiedy to sprawca kreuje w osobie dysponującej mieniem fałszywy obraz rzeczywistości, który ma znaczenia dla powzięcia decyzji o charakterze finansowym. Drugim równoprawnym sposobem realizacji znamion oszustwa jest wyzyskanie błędu tj. sytuacja, kiedy to sprawca wykorzystuje fakt, iż dysponent mienia z jakichkolwiek przyczyn niewłaściwie pojmuje istnienie okoliczności istotnej dla rozporządzenia mieniem, a sprawca o tym wie i nie robi nic w kierunku tego, ażeby owo niewłaściwe pojmowanie rzeczywistości zmienić, co więcej korzysta z tego błędnego stanu świadomości przedmiotu czynności wykonawczej. Ostatnim sposobem realizacji czynności wykonawczej jest wyzyskanie niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, jako desygnat tego pojęcia należy rozumieć zachowania, kiedy sprawca doprowadza do niekorzystnego rozporządzenia mieniem podmiot, który w danej chwili nie jest w stanie zrozumieć/odczytać charakteru podejmowanej czynności. Owa niemożność może być o charakterze stałym bądź też czasowym. Może ona wynikać zarówno z zaburzeń psychicznych rozporządzającego mieniem, jego upośledzenia umysłowego czy też chociażby, co szczególnie istotne w tej sprawie z wady wzroku, która uniemożliwia odczytanie przedłożonego przez sprawce tekstu. Natomiast z uwagi na określenie, iż sprawca winien działać w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przedmiotowego występku można dopuścić się tylko i wyłącznie w ściśle określonym zamiarze bezpośrednim tj. tzw. zamiarze kierunkowym. Nie jest natomiast istotne dla czyją korzyść będzie działał sprawca. Tym samym, jako wypełniające znamiona tego występku należy ocenić zachowanie sprawcy, który nie miał na celu osiągnięcie korzyści majątkowej dla siebie, lecz osiągnięcia przysporzenia finansowego przez inną osobę, choćby niezdającą sobie sprawę z okoliczności przedmiotowego rozporządzenia mieniem przez pokrzywdzonego.

Przenosząc powyższe stwierdzenia natury teoretycznej na użytek niniejszego postępowania należy stwierdzić, iż oskarżony swoim działaniem dopuścił sie przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. W pierwszej mierze koniecznym jest zwrócenie uwagi na wyzyskanie przez oskarżonego stanu nieświadomości pokrzywdzonych odnoszącego się do jego sytuacji materialnej. Jak wynika z poczynionych powyżej ustaleń faktycznych już w dniu zawarcia inkryminowanej umowy, a to w lutym 2022 roku sytuacja przedsiębiorstwa prowadzonego przez M. G. była bardzo trudna. Oskarżony posiadał wówczas licznych wierzycieli, którzy mieli przeciwko niemu wymagalne wierzytelności. Oskarżony posiadał także niespłacone zobowiązania publiczno prawne. Aby unaocznić ten fakt wystarczy wspomnieć iż już udzielone pokrzywdzonym jeszcze w 2022 roku postanowienie o zabezpieczeniu roszczenia okazało się być w zasadzie bezużyteczne z uwagi na wielość podmiotów będących wierzycielami oskarżonego. Do tego wypada w tym miejscu zwrócić uwagę na zeznania A. K. czy K. K., którzy wskazali na rozmiar owych problemów finansowych. Wypada w tym miejscu kategorycznie zastrzec, iż oskarżony miał obowiązek poinformowania swoich kontrahentów o swojej rzeczywistej sytuacji materialnej, zwłaszcza iż jak zeznawał M. S. (1) był on osobą uchodzącą w środowisku lokalnym za bardzo majętną. Tylko tak pokrzywdzeni zachowywali swobodę w kształtowaniu swojej decyzji o zawarciu tej umowy. Owo zaniechanie oskarżonego uniemożliwiało M. i P. S. należyte rozważenie ryzyka związanego z podpisaniem tej umowy, z którym łączyło się przecież wręczenie oskarżonemu zaliczki w kwocie 150000 złotych. Jak zeznał M. S. (1) nigdy nie podpisałby tego rodzaju umowy w sytuacji posiadania wiedzy odnośnie rzeczywistej kondycji finansowej oskarżonego, a tym bardziej nie wypłaciłby mu zaliczki w tak dużej kwocie. Na tym nieakceptowanym ryzyku związanym z zawarciem tej umowy polegała bowiem niekorzystność rozporządzenia mieniem dokonaną przez pokrzywdzonych. Dla bytu przestępstwa oszustwa nie jest wymagane, aby sprawca miał nie mieć zamiaru wywiązania się z zawartej umowy, lecz fakt doprowadzenia do świadczenia wzajemnego (polegającego na rozporządzeniu mieniem) które jest dla pokrzywdzonych niekorzystne, biorąc pod uwagę czynniki relewantne dla procesu decyzyjnego związanego z zawarciem danego kontraktu. Tym samym już sam brak wyzyskania przez oskarżonego nieświadomości pokrzywdzonych odnoszących się do jego rzeczywistej sytuacji materialnej i doprowadzenie ich przez to do niekorzystnego rozporządzenia mieniem jest wystarczające do przypisania znamion występku oszustwa. Kolejno Sąd (...) uznał, iż oskarżony nie miał jednak także i zamiaru wywiązania się z tej umowy. Mianowicie jak wynika z zeznań A. K. nigdy nie wprowadził owego kontraktu do ewidencji umów prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa. Do tego należy zwrócić uwagę na zeznania pokrzywdzonych, z których to jasno wynika, iż oskarżony w inny sposób (aniżeli wyartykułowany w umowie) zużytkował zaliczkę w kwocie 150000 złotych. Mianowicie oskarżony nie zakupił wbrew własnym deklaracjom materiałów budowlanych. M. G. nie przedstawił na tę okoliczność żadnego dowodu. Przeciwnie w aktach sprawy zalega jego oświadczenie z lipca 2022 roku, według którego nie zakupił tych materiałów i w inny sposób zużytkował tę zaliczkę, a więc w sposób umyślny nie wywiązał się z zawartej umowy o roboty budowlane. W związku z powyższym należało ocenić, iż M. G. nie tylko wyzyskał nieświadomość swoich kontrahentów P. i M. S. (1), lecz także wprowadził ich w błąd odnośnie zamiaru i możliwości wywiązania się z umowy o roboty budowlane. Zarazem oczywistym jest, iż oskarżony wyzyskał nieświadomość pokrzywdzonych oraz wprowadził ich w błąd w zamiarze osiągnięcia korzyści majątkowej, sprowadzającej się chociażby do uzyskania zaliczki, z której to jak jest najbardziej prawdopodobne oskarżony kredytował działalność swojego przedsiębiorstwa – zamiast jak wynikało z zawartej umowy – dokonać zakupu materiałów budowlanych tj. oskarżony swoim działaniem wypełnił także znamiona podmiotowe występku oszustwa. W związku z powyższym inkryminowane zachowanie M. G. wypełniło znamiona czynu zabronionego określonego w art. 286 § 1 k.k. Jednocześnie wyżej poczynione uwagi odnoszące się do charakteru działania oskarżonego M. G. wywołały konieczność zmian opisu czynu przypisanego oskarżonemu, poprzez uwypuklenie kwestii wyzyskania przez oskarżonego nieświadomości pokrzywdzonej związanej z stanem finansowym prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa, a przez to ze znacznie większym ryzykiem związanym z wykonaniem tejże umowy.

Stwierdzenie, iż czyn M. G. wypełnił znamiona czynu zabronionego aktualizuje konieczność oceny kolejnego elementu struktury przestępstwa tj. stopnia społecznej szkodliwości. Okoliczność ta w realiach tego postępowania ma podwójne znaczenie biorąc pod uwagę, iż prawodawca w art. 286 § 3 k.k. ustanowił typ uprzywilejowany w postaci wypadku mniejszej wagi. Rozpatrując tę problematykę należy stwierdzić, iż ustawodawca w art. 115 § 2 k.k. zawarł zamknięty katalog kwantyfikatorów stopnia społecznej szkodliwości. Zgodnie z tym przepisem Sąd oceniając stopień społecznej szkodliwości danego czynu jest zobowiązany wziąć pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. W ocenie Sądu (...) czyn zabroniony przepisany oskarżonemu M. G. cechował się znacznym ładunkiem społaczneuj szkodliwości. W pierwszej mierze należy zwrócić uwagę na fakt znacznej wysokości szkód wyrządzonych tym czynem, gdzie kwota niekorzystnego rozporządzenia mieniem pokrzywdzonych wyniosła 150000 złotych, a więc była bliska do stanu kwalifikowanego jako wyrządzenie pokrzywdzonym znacznej szkody. Co więcej rzeczona szkoda spowodowana działaniem oskarżonej nie łączyła się tylko ze ściśle wydaną przez pokrzywdzonych gotówką, lecz także zmniejszenia ich zdolności kredytowej czy konieczność zmiany planów życiowych w związku z przynajmniej czasowym odłożeniem w czasie marzeń o budowie własnego domu. . Dalej trzeba zwrócić uwagę na fakt, iż osoby pokrzywdzone nie dokonały owych transakcji z nastawieniem na osiągnięcie żadnego zysku, obliczonego jako przysporzenie majątkowe . Przeciwnie to oskarżony sam zaoferował wykonanie tej budowy, skłaniając pokrzywdzonych do wyboru swojej firmy jako wykonawcy tej inwestycji. Dodatkowo należy zwrócić uwagę na różnorodny konglomerat oszukańczych działań M. G. obliczonych na doprowadzenie pokrzywdzonych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem polegając zarówno na wprowadzeniu pokrzywdzonych w błąd jak również wyzyskaniu ich nieświadomości odnoszącej się do rzeczywistej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa prowadzonego przez M. G. . Te okoliczności musiały sprawić, iż poszczególne przestępstwa były karygodne w rozumieniu art. 1 § 2 k.k. a ich stopień społecznej szkodliwości należy ocenić jako znaczny - oczywiście dezawuujący możliwość zakwalifikowania tych zachowań jako wypadków mniejszej wagi.

Zachowanie oskarżonego M. G. było również zawinione w świetle normatywnej teorii winy, recypowanej w art. 1 § 3 k.k. Mianowicie oskarżony jest osobą dorosłą, doskonale zdającą sobie sprawę z treści normy sankcjonowanej. M. G. przez wiele lat prowadził działalność gospodarczą, był doświadczonym przedsiębiorcą w branży budowlanej, przez co musiał zdawać sobie sprawę ze standardów związanych z zawieraniem umów z konsumentami. M. G. nie leczył się także psychiatrycznie, neurologicznie ani odwykowo. Dodatkowo wskazać trzeba, iż oskarżony nie działała w stanie wyższej konieczności. Oskarżony nie działał także w anormalnej sytuacji motywacyjnej. Za tego rodzaju sytuacje nie można uznać złej sytuacji finansowej jego firmy. Podkreślić przy tym należy, iż oskarżony działał z premedytacją, nie tylko wyzyskując nieświadomość pokrzywdzonych, lecz także nie mając zamiaru wywiązania się z warunków umowy, o czym świadczy wprost niewykorzystanie wręczonej przez pokrzywdzonych zaliczki na zakup materiałów budowlanych czy też brak wprowadzenia tej umowy do ewidencji firmy o czym świadczą wprost zeznania A. K., która wskazała, iż prowadząc biuro oskarżonego o tej umowie dowiedziała się dopiero po jej faktycznym rozwiązaniu 13 czerwca 2022 roku. Stąd też ocenić należy, iż czyn oskarżonego M. G. był zawiniony, a w sprawie brak jest okoliczności limitujących poziom winy oskarżonego.

W związku z wyżej wyłożonym tokiem rozumowania Sąd (...) w punkcie I uzasadnianego wyroku uznał M. G. za winnego tego, że w dniu 18 lutego 2022 roku w N., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem P. i M. S. (1) w postaci wpłaconej przez nich zaliczki w kwocie 150000 złotych, wprowadzając pokrzywdzonych w błąd odnośnie zamiaru i możliwości wywiązania się z warunków zawartej umowy o roboty budowlane z dnia 18 lutego 2022 roku, a także wyzyskał nieświadomość pokrzywdzonych dotyczącą ich niewiedzy odnośnie sytuacji finansowej prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa tj. czynu stanowiącego przestępstwo z art. 286 § 1 k.k.

☐

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

3.3. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

3.5. Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i

środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia

z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się

do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

M. G.

I

I

Przestępstwo przypisane oskarżonemu M. G. zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Jednocześnie z uwagi na powyższe zagrożenie karą, nieaktualizowała się dyrektywa wymierzenia kary pozbawienia wolności jako kary ultima ratio. Dodatkowo konieczne było w tej sprawie zastosowanie art. 4 § 1 k.k. i orzekanie według ustawy obowiązującej w chwili czynu. Fakt ten wiąże się z wprost z wprowadzeniem do polskiego porządku prawnego niekorzystnych dla sprawców dyrektyw wymiaru kary, które to przepisy usunęły w dużej mierze możliwość realizacji funkcji wychowawczej prawa karnego, eksponując w zasadzie przede wszystkim funkcje retrybutywną polityki penalnej. W tym miejscu należało przypomnieć, iż dyrektywy wymiaru kary zostały przez polskiego ustawodawcę wówczas wysłowione art. 53 k.k. Zgodnie z tym przepisem w brzmieniu obowiązującym przed 1 października 2023 roku sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Jednocześnie wymierzając karę, sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, zwłaszcza w razie popełnienia przestępstwa na szkodę osoby nieporadnej ze względu na wiek lub stan zdrowia, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego. W niniejszej sprawie koniecznym było wymierzenie oskarżonemu M. G. kary roku pozbawienia wolności. W tym zakresie Sąd (...) wziął pod uwagę przede wszystkim znaczny stopień społecznej szkodliwości ogółu występków wchodzących w skład przypisanego oskarżonej ciągu przestępstw. Tutaj zaznaczyć należy, iż oskarżony nie tylko nie miał wyzyskał nieświadomość pokrzywdzonych dotyczącej jego sytuacji finansowej, lecz także nie miał zamiaru wywiązania się z tego zobowiązania o czym świadczy przecież brak zakupu materiałów budowlanych czy brak wprowadzenie do ewidencji umowy zawartej z P. i M. S. (1). Nie sposób w realiach niniejszej sprawy pominąć wysokości szkody doznanej przez pokrzywdzonych małżonków, która to szkoda zbliża się w swojej wielkości do pojęcia znaczna. Do tego uwzględnić należy również swego rodzaju społeczne koszty poniesione przez pokrzywdzonych, którzy na skutek zachowania oskarżonego nie tylko stracili pieniądze, lecz także musieli przynajmniej znacznie odłożyć w czasie marzenia o wybudowaniu własnego domu. W realiach niniejszej sprawy nie można zasadnie dowodzić, aby wina oskarżonego w jakiś stopniu była ograniczona. Przeciwnie oskarżony był doświadczonym przedsiębiorcą, który powinien zdawać sobie sprawę, iż w sytuacji posiadania tak licznej grupy wierzycieli winien poinformować swoich kontrahentów o niewątpliwym ryzyku związanym z zawarciem przez nich umowy. Kolejno wskazać należy, iż to właśnie wysokość powstałej w wyniku działania oskarżonego szkody implikuje konieczność odejścia od dolnej granicy ustawowego zagrożenia karą. Z drugiej jednak strony należało uwzględnić fakt, iż M. G. jest osobą niekaraną, a brak jest danych pozwalających zaprzeczyć jego twierdzeniom o incydentalnym charakterze przypisanego mu czynu. Nie można też uznać, iż oskarżony jest osobą w jakiś sposób trwale zdemoralizowaną. Oskarżony tego czynu w dużej mierze dopuścił się właśnie wobec narastającej złej sytuacji finansowej prowadzonego przez siebie przedsiębiorstwa, które zamierzał kredytować zaliczką przekazaną mu przez pokrzywdzonych. Dalej brak jest u oskarżonego istotnych czynników kryminogennych, a ogłoszenie przez niego upadłości stwarza nadzieje na brak popełnienia przez niego podobnych przestępstw w przyszłości. Równocześnie należało nadmienić, iż oskarżony nie pojednał się dotąd z żadnym z pokrzywdzonymi, w tej sprawie. Okoliczności te implikują konieczność wymierzenia M. G. kary pozbawienia wolności w wymiarze roku. Do tego zważyć należy, iż oskarżony M. G. jest osobą niekaraną, która przez okres 30 lat dorosłego życia, nie wchodziła dotąd w konflikt z prawem. To wszystko sprawia, iż kara roku pozbawienia wolności, wymierzona oskarżonemu M. G. w punkcie I wyroku stanowi adekwatną reakcje wymiaru sprawiedliwości na zachowanie cechujące się znacznym stopniem społecznej szkodliwości, a przy tym kara ta uwzględnia stosunkowo niewielki rozmiar winy oskarżonego. Równocześnie trzeba zaznaczyć, iż wymierzenie oskarżonemu M. G. surowszej kary byłoby niecelowe również w kontekście dążenia do realizacji funkcji kompensacyjnej procesu karnego i stwierdzenia, że wieloletni pobyt oskarżonego w zakładzie karnym, wykluczyłby M. G. na trwałe z rynku pracy, wpływając na jego zdolności majątkowe, przez co oskarżony nie miałby realnych możliwości naprawienia wyrządzonej tymi przestępstwami szkody. To wszystko sprawiło, iż Sąd (...) w (...) w punkcie I uzasadnianego wyroku w związku z przypisaniem występku z punktu I wyroku wymierzył M. G. karę roku pozbawienia wolności.

M. G.

II

I

Równocześnie należało stwierdzić, iż czyn oskarżonemu nie cechował się tak dużym ładunkiem karygodności, aby twierdzić, iż tylko przystąpienie do efektywnego wykonywania kary pozbawienia wolności może w pełni realizować cele stawiane przed procesem karnym. Przeciwnie wobec oskarżonego istnieje możliwość powzięcia pozytywnej prognozy kryminologicznej. W tym aspekcie należy zwrócić uwagę, iż oskarżona jest osobą niekaraną, co w przypadku osoby w wieku niespełna 50 lat, daje podstawę do twierdzenia, iż przypisany M. G. stanowił incydent w jej dotychczas nieposzlakowanym życiu. W tym zakresie należy odnieść się także do specyficznej sytuacji finansowej oskarżonego, która to uległa diametralnemu pogorszeniu z uwagi na brak wywiązania się z umowy jego większego kontrahenta. Okoliczność ta pozwala dać oskarżonemu swego rodzaju szanse, zaznaczając przy tym stanowczo konieczność realizacji przez M. G. całości orzeczeń zawartych w uzasadnianym wyroku. Obdarzenie oskarżonego dobrodziejstwem probacji zwiększa też znacząco szanse na realną kompensacji szkody poniesionej przez M. i P. S... Dodatkowo zaznaczyć należy, iż oskarżony przyznając się w początkowej fazie rozprawy do zarzucanego przestępstwa wyraził chęć zwrotu pokrzywdzonym ich wierzytelności, co również sprawia, iż celowym w tej sprawie jest obdarzenie M. G. dobrodziejstwem warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności. W tym miejscu należy bowiem wskazać jasno, iż w przypadku przestępczości przeciwko mieniu na pierwszy plan realizacji funkcji kary powinno się wdrożyć funkcje kompensacyjną prawa karnego. Natomiast określając wymiar okres próby Sąd (...) rzeczoną probacje rozciągnął na najdłuższy z przewidzianych w polskim porządku czas tj. 3 lata. Owa konieczność wynika nie tylko ze znacznego stopnia społecznej szkodliwości czynów oskarżonego, lecz także potrzeby weryfikacji realizacji przez oskarżonego M. G. nałożonych nań środków probacyjnych, a w szczególności rozważanie podjęcia konkretnych, a nie jedynie pozorowanych czynności zmierzających do wykonania wyroku Sądu (...) uwzględniającego powództwo pokrzywdzonych. Do tego Sąd (...) uwzględnił, iż oskarżony M. G. wobec ogłoszonej upadłości nie posiada ponadprzeciętnych zdolności majątkowych, zarobkowych przez co koniecznym jest danie oskarżonemu M. G. czasu realnie pozwalającego na spłatę ciążących na nim zobowiązań pieniężnych, stwierdzonych w tym wypadku tytułem wykonawczym uzyskanym w toku procesu cywilnego. To wszystko sprawiło, iż Sąd (...) w (...) w punkcie II uzasadnianego wyroku warunkowo zawiesił wykonanie kary roku pozbawienia wolności wymierzonej w punkcie I wyroku na 3 letni okres próby.

M. G.

III

I

Zgodnie z treścią art. 72 k.k. Sąd (...) stosując dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia wykonania kary jest zobligowany połączyć owo orzeczenie ze stosownymi środkami probacyjnymi w przypadku braku orzeczenia środka karnego. Tym samym treść tego przepisu nakazywała Sądowi w warunkach niniejszej sprawy orzeczenie wobec oskarżonego M. G. stosownych środków probacyjnych. W punkcie III uzasadnianego wyroku Sąd (...) zdecydował zastosować wobec oskarżonego dwojakiego rodzaju środki. Po pierwsze celowym było zminimalizowanie ujemnych skutków przypisanego M. G. przestępstwa poprzez nałożenie nań obowiązku przeproszenia pokrzywdzonych P. i M. S. (1) terminie miesiąca od uprawomocnienia się wyroku w formie pisemnej. Tego rodzaju powinność ma znaczenie symboliczne biorąc pod uwagę długi okres braku możliwości realizacji owego roszczenia, które przecież jest wymagalne już od prawie 2 lat. Zarazem tego rodzaju powinność jawiła się jako zasadna biorąc pod uwagę niezwykle labilną postawę oskarżonego w trakcie tego procesu, który raz w pełni przyznawał się do zarzucanego czynu, składając wolę dobrowolnego poddania się karze i wchodząc w tym zakresie w pertraktacje z pokrzywdzonymi i ich pełnomocnikiem, a innym razem negując swoje sprawstwo, co wskazuje na konieczność bardzo ostrożnej oceny słów wypowiedzianych przez oskarżonego na sali rozpraw. Do tego co najważniejsze w niniejszej sprawie niezbędne było nałożenie na M. G. obowiązku wykonania wyroku Sądu (...). Tylko nałożenie na oskarżonego tak określonego obowiązku pozwoli spełnić swoistą funkcje kompensacyjną tego postępowania. Do tego jedynie tak ukształtowany środek probacyjny będzie stanowił rzeczywisty probierz poczynionej powyżej pozytywnej prognozy kryminologicznej wobec oskarżonego M. G.. W tym miejscu należy zaznaczyć, iż wobec istnienia tytułu wykonawczego orzeczonego w postępowaniu cywilnym wyczerpującego szkodę poniesioną przez pokrzywdzonych w sposób bezpośrednio z czynu przypisanego oskarżonemu w procesie karnym brak było możności orzeczenia wobec M. G. środka kompensacyjnego w postaci obowiązku naprawienia szkody. Tego rodzaju orzeczenie naruszałoby bowiem art. 415 k.p.k. Nadto metodologia sporządzania wyroków w sprawach karnych uniemożliwia zamieszczenia w sentencji wyroków rozstrzygnięć o charakterze negatywnym, a tylko tak można by ocenić postulowane przez pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych stwierdzenie o braku orzeczenia środka kompensacyjnego z uwagi na swoistą powagę rzeczy osądzonej wyrażoną w art. 415 k.p.k. Zarazem podzielić należy zapatrywania pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych, iż kształt pozwu wniesionego przed Sądem (...) jednoznacznie wskazuje, iż kwota tam zasądzono wynika niewątpliwie z przestępstwa przypisanego oskarżonemu M. G. uzasadnianym wyrokiem. Stosowne obwarowanie warunkowego zawieszenia wykonania kary pełni też w realiach tej sprawy funkcje społeczne. Albowiem w świetle ogłoszonej przez oskarżonego upadłości jego zachowanie sprowadzające niebagatelną przecież szkodę spotykałoby się w przypadku braku tego rodzaju warunku probacyjnego w zasadzie z zaniechaniem efektywnej reakcji karnej. Tym samym oskarżony M. G. powinien poczynić realne, a nie jedynie pozorowane starania w celu wykazania zrozumienia treści normy sankcjonowanej, obligującej go do zwrotu pieniędzy na rzecz oskarżycieli posiłkowych. Zarazem czas 18 miesięcy jest czasem odpowiednim, aby ocenić czy M. G. poczynił realne starania w celu wykonania tego wyroku, czy też jedynie pozoruje chęć spłaty swoich wierzycieli. Sąd ustalił tak długi okres na wykonanie tego obowiązku, uwzględniając trudną sytuacje ekonomiczną oskarżonego. Zarazem brak było możliwości rozciągnięcia tego terminu w czasie z uwagi na konieczność możliwości efektywnego nadzoru nad wykonaniem tego obowiązku, a także na interesy pokrzywdzonych, którzy przecież już prawie 2 lata czekają na zwrot należnych im środków finansowych. Toteż biorąc pod uwagę owe argumenty Sąd (...) w punkcie III uzasadnianego wyroku nałożył na oskarżonego M. G. trzy obowiązki probacyjne tj. obowiązek przeproszenia pokrzywdzonych oraz wykonania wyroku Sądu (...), zastrzegając przy tym zgodnie z art. 74 § 1 k.k. sposób i termin wykonania owych powinności

M. G.

IV

I

W ocenie Sądu (...) w niniejszej sprawie jako adekwatną reakcje karną należało uznać także wymierzenie M. G. środka karnego w postaci podania wyroku do publicznej wiadomości. Fakt ten wiąże się z charakterystyką przypisanego oskarżonemu przestępstwa, który to czyn wiązał się przecież w dużej mierze z wyzyskaniem nieświadomości pokrzywdzonych dotyczącej ich stanu majątkowego. Fakt ten odnieść należało do eksponowanej w zeznaniach M. S. (1) sposobu kreacji oskarżonego jako osobę niezwykle majętną, która pomimo formalnej upadłości dalej żyje w dostatni sposób i prezentuje się jako osoba wypłacalna. W ocenie Sądu (...) tego rodzaju oddziaływanie ma na celu nie tyle efekt piętnujący oskarżonego, lecz przede wszystkim chroniący potencjalnych pokrzywdzonych, przed wejściem w interesy z oskarżonym, unaoczniającym im realną możliwość uzyskania od oskarżonego środków finansowych w przypadku braku wykonania umowy. Nie jest bowiem tajemnicą poliszynela fakt, iż osoby prowadzące działalność gospodarczą, pomimo ogłoszenia własnej upadłości dalej aktywnie działają w branży budowlanej. Sąd (...) określając miejsce i sposób podania tego wyroku do publicznej wiadomości uwzględnił miejsce zamieszkania oskarżonego, aby treść tego wyroku została ujawniona w środowisku lokalnym oskarżonego. Określony przez sąd czas wywieszenia tego wyroku jest przy tym wystarczający do realizacji owej funkcji informacyjnej i ochronnej.

Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia

z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,

a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

V

Sąd (...) nie mógł uwzględnić żądania pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych sprowadzającego się do zasądzenia na rzecz M. i P. S. od oskarżonego kwoty 9420 złotych tytułem wydatków poniesionych przez oskarżycieli posiłkowych. Przede wszystkim wskazać należy, iż podstawą tego rozstrzygnięcia był art. 627 k.p.k. statuujący zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. W drugiej kolejności wypada zwrócić uwagę, iż w przypadku poniesienia przez oskarżycieli posiłkowych kosztów związanych z ustanowieniem pełnomocnika w sprawie brak jest swego rodzaju automatyzmu w przyznaniu stawek wyższych, aniżeli stawki minimalne wynikające z rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie. Rzeczone wydatki nie tylko muszą być bowiem wykazane, ale także muszą przystawać do trudności, skomplikowania danej sprawy, nakład pracy wniesiony przez pełnomocnika. W ocenie Sądu (...) kwota niespełna 10000 złotych byłaby w realiach tej sprawy sumą nadmierną. W realiach niniejszej sprawy całość przewodu sądowego zamknęła się po przesłuchaniu 5 świadków na 2 terminach rozpraw. Rzeczona sprawa nie jest także sprawą wielotomową, a całość akt zamknęła się na czas sporządzenia tego dokumentu w liczbie 282. Nie można pominąć także, iż wystawione przez pełnomocnika faktury VAT nie zawierają wyszczególnienia jasnego tytułu. Jest to o tyle istotne, iż ten sam pełnomocnik prowadzi inne sprawy pokrzywdzonych, gdzie występują oni przeciwko M. G., zarówno postępowanie cywilne, jak i inny proces karny. Niemniej w realiach tej sprawy nie sposób było ograniczyć się zaledwie do stawek minimalnych. Tutaj podkreślić należało aktywny udział pełnomocnika w rozprawie i posiedzeniach, sporządzenie kilku merytorycznych pism procesowych, składanie w dużej mierze celnych wniosków dowodowych, konieczność uczestnictwa w rozprawie odbywanej w znacznym oddaleniu od miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. To wszystko wpłynęło na konieczność zasądzenia od oskarżonego M. G. na rzecz oskarżycieli posiłkowych kwoty 5000 złotych tytułem wydatków poniesionych przez P. i M. S. (1) w toku niniejszego procesu.

VI

Natomiast mając na uwadze ciężką sytuacje finansową oskarżonego oraz chęć maksymalizacji szans na realizacje kompensacyjnej funkcji prawa karnego Sąd (...) działając na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego M. G. w całości od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych wynikających z tego postępowania.

Podpis