II K 110/23 - wyrok Sąd Rejonowy w Nowym Sączu z 2023-10-31
Sygn. akt II K 110/23
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 31 października 2023 roku
Sąd Rejonowy w Nowym Sączu, II Wydział Karny, w składzie:
Przewodniczący: Sędzia Dominik Mąka
Protokolant: Karolina Rzeszowska - Świgut
po rozpoznaniu na rozprawie w dniach 12 maja 2023 roku, 12 października 2023 roku oraz 26 października 2023 roku
sprawy P. K. syna T. i B. z domu (...)
urodzonego (...) w N.
oskarżonego o to, że:
w dniu 12 lipca 2022 roku w N. przy ul. (...) na klatce schodowej bloku mieszkalnego poprzez zadawanie uderzeń pięściami po głowie i całym ciele, uderzenie drabiną głowę oraz szarpanie za odzież spowodował u G. S. obrażenia ciała w postaci łamania żeber od VIII-X po stronie prawej, stłuczenia głowy oraz stłuczenia kciuka lewego, które to obrażenia naruszyły czynności narządów ciała pokrzywdzonego na okres powyżej siedmiu dni.
tj. o przestępstwo z art. 157 § 1 k.k.
I. uniewinnia oskarżonego P. K. od czynu zarzucanego aktem oskarżenia;
II. na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. przyznaje od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego P. K. kwotę (...) (tysiąca pięciuset trzydziestu sześciu) złotych tytułem wydatków poniesionych przez oskarżonego w toku procesu;
III. na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. kosztami procesu obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE |
||||||||||||||
Formularz UK 1 |
Sygnatura akt |
II K 110/23 |
||||||||||||
Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza. |
||||||||||||||
USTALENIE FAKTÓW |
||||||||||||||
1.Fakty uznane za udowodnione |
||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano) |
||||||||||||
1.1.1. |
P. K. |
P. K. został oskarżony o to, że w dniu 12 lipca 2022 roku w N. przy ul. (...) na klatce schodowej bloku mieszkalnego poprzez zadawanie uderzeń pięściami po głowie i całym ciele, uderzenie drabiną głowę oraz szarpanie za odzież spowodował u G. S. obrażenia ciała w postaci łamania żeber od VIII-X po stronie prawej, stłuczenia głowy oraz stłuczenia kciuka lewego, które to obrażenia naruszyły czynności narządów ciała pokrzywdzonego na okres powyżej siedmiu dni tj. o przestępstwo z art. 157 § 1 k.k. CZYNU NIE PRZYPISANO |
||||||||||||
Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||
P. K. i G. S. są sąsiadami z tego samego pietra bloku mieszkalnego położonego w N. przy ulicy (...). Mężczyźni ci w przeszłości pozostawali w stosunkach koleżeńskich, jednakże od dłuższego czasu pomiędzy nimi trwa konflikt sąsiedzki o różnym stopniu intensywności. |
Częściowo zeznania świadka G. S. k. 1-4, 38-39,k.63-64, 145- Zeznania świadek M. O. k. 41-42, k. 146 Zeznania świadek T. L. k. 44-45,k.146 Wyjaśnienia oskarżonego P. K. k. 80-81, 147-148 |
|||||||||||||
12 lipca 2022 roku G. S. około godziny 18:00 wracał ze sklepu do miejsca swojego zamieszkania. Nie mogąc poradzić sobie z otwarciem zamka w drzwiach wejściowych, pokrzywdzony obwinił o to P. K., którego wcześniej widział na klatce schodowej. W związku z powyższym zaczął on mocno pukać w drzwi jego mieszkania, a potem w nie kopnął. |
Częściowo zeznania świadka G. S. k. 1-4, 38-39,k.63-64, 145- Wyjaśnienia oskarżonego P. K. k. 80-81, 147-148 |
|||||||||||||
W reakcji na to zachowanie P. K. otworzył drzwi swojego mieszkania. Wówczas G. S. rzucił się z pięściami na oskarżonego, wpychając go do środka jego mieszkania. Tam doszło do dalszej szamotaniny pomiędzy G. S., a starającym odeprzeć jego atak P. K.. |
Wyjaśnienia oskarżonego P. K. k. 80-81, 147-148 Dokumentacja fotograficzna oskarżonego k. 124-136 |
|||||||||||||
Owa przepychanka miała miejsce w wąskim korytarzu prowadzącym od drzwi wejściowych oskarżonego. W trakcie tej przepychanki na szamocących i zadających sobie wzajemnie uderzenia mężczyzn spadły tunele ogrodowe, które P. K. przechowywał w tym miejscu. W czasie tego zajścia uszkodzeniu uległo także lustro, znajdujące się w tym przedpokoju, który to hałas zwrócił uwagę sąsiadki z góry T. L.. |
Nagranie z kamer nasobnych k. 23 Protokół oględzin nagrań z kamery nasobnej k. 49-57 Wyjaśnienia oskarżonego P. K. k. 80-81, 147-148 Dokumentacja fotograficzna oskarżonego k. 124-136 Zeznania świadek T. L. k. 44-45,k.146 |
|||||||||||||
W trakcie owej szamotaniny każdy z mężczyzn zadawał sobie ciosy. G. S. swój atak kontynuował również w mieszkaniu oskarżonego, między innymi próbując wkładać palce broniącemu się do oczu. Pokrzywdzony oprócz stosowania przemocy fizycznej groził także P. K.. P. K. w trakcie tego zajścia również stosował przemoc fizyczną wobec atakującego go G. S.. Duża cześć z owych fizykalnych oddziaływań miała miejsce w tzw. parterze, kiedy to sąsiedzi na skutek wzajemnego napierania, przewrócili się, a na nich spadły położone w tym miejscu tunele ogrodowe. Natomiast aktywność P. K. sprowadzała się również do odpychania G. S. i zadawania mu pojedynczych ciosów rękoma. |
Dokumentacja medyczna pokrzywdzonego k. 12 Nagranie z kamer nasobnych k. 23 Dokumentacja medyczna oskarżonego k. 29,k.116-123 Wyjaśnienia oskarżonego P. K. k. 80-81, 147-148 Dokumentacja fotograficzna oskarżonego k. 124-136 |
|||||||||||||
Finalnie P. K. udało się wypchnąć z mieszkania G. S., który udał się następnie do swojego mieszkania. Następnie P. K. zadzwonił po policje. Kilka minut później to samo uczynił G. S.. Po trwającym około godziny rozpytaniu, karetka pogotowia zabrała na oddział (...) G. S.. Po godzinie 21 do (...) trafił także przywieziony przez J. K. P. K.. |
Nagranie z kamer nasobnych k. 23 Dokumentacja medyczna oskarżonego k. 29,k.116-123 Protokół oględzin nagrań z kamery nasobnej k. 49-57 Wyjaśnienia oskarżonego P. K. k. 80-81, 147-148 Dokumentacja fotograficzna oskarżonego k. 124-136 Zeznania świadka J. K. k. 147 |
|||||||||||||
Na skutek tego zdarzenia P. K. doznał skręcenia kręgosłupa szyjnego, stłuczenia w okolicy II kości śródręcza lewego, stłuczenia łokcia lewego, otarcia naskórka twarzy. W związku z tymi obrażeniami P. K. był niezdolny do świadczenia pracy do dnia 24 lipca 2022 roku. Natomiast G. S. w wyniku tego zajścia doznał stłuczenia głowy oraz stłuczenia kciuka lewego, a także doszło do rozchwiania jednego z jego zębów. W przypadku każdego z uczestników tego zajścia owe obrażenia spowodowały naruszenia czynności narządów ich ciała na okres nie przekraczający 7 dni. |
Częściowo zeznania świadka G. S. k. 1-4, 38-39,k.63-64, 145- Dokumentacja medyczna pokrzywdzonego k. 12 Opinia biegłego J. M. wraz z opinią uzupełniającą k. 19, 43, k.152- 157 Nagranie z kamer nasobnych k. 23 Dokumentacja medyczna oskarżonego k. 29,k.116-123 Protokół oględzin nagrań z kamery nasobnej k. 49-57 Dokumentacja fotograficzna pokrzywdzonego k. 70-74 Wyjaśnienia oskarżonego P. K. k. 80-81, 147-148 |
|||||||||||||
P. K. ma 53 lata. Oskarżony posiada wykształcenie średnie, jest on technikiem budownictwa. Niemniej na co dzień oskarżony wykonuje zawód kucharza w hotelu (...), skąd uzyskuje miesięczne wynagrodzenie za pracę w kwocie około 4000 złotych. Oskarżony jest osobą rozwiedzioną, mającą jedno dorosłe dziecko. Oskarżony w trakcie trwania sprawy rozwodowej leczył się psychiatrycznie. Jednak w chwili czynu posiadał on zachowaną zdolność rozpoznania jego znaczenia oraz pokierowania swoim postępowaniem. Oskarżony jest właścicielem mieszkania położonego w dzielnicy W.. P. K. jest osobą niekaraną. |
Wyjaśnienia oskarżonego P. K. k. 80-81, 147-148 w zakresie danych osobo poznawczych Opinia sądowo – psychiatryczna k. 91-92 Notatka urzędowa k. 95 Zaświadczenie o stanie majątkowym k. 96-97 Karta karna k. 98 |
|||||||||||||
1.Fakty uznane za nieudowodnione |
||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano) |
||||||||||||
1.2.1. |
||||||||||||||
Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||
OCena DOWOdów |
||||||||||||||
1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
||||||||||||
Wyjaśnienia oskarżonego P. K. |
P. K. zarówno w toku postępowania przygotowawczego jak i w toku rozprawy głównej nie przyznał się do czynu zarzucanego aktem oskarżenia. Na każdym z etapów procesu karnego P. K. zdecydował się złożyć wyjaśnienia. Z tymże jego wyjaśnienia złożone w trakcie dochodzenia należy ocenić jako lakoniczne, pozbawione szczegółów. Natomiast na rozprawie głównej P. K. w sposób szczegółowych, rozbudowany przedstawił swoje spojrzenie na inkryminowaną sprawę. W świetle tych wyjaśnień 12 lipca 2022 roku uwagę oskarżonego zwróciło uderzenia w jego drzwi wejściowe. Po podejściu pod wizjer P. K. miał dostrzec skonfliktowanego z nim sąsiada G. S.. Dalej pokrzywdzony miał krzyczeć do oskarżonego, aby ten otworzył mu drzwi i posunął się nawet do ich kopnięcia. Gdy P. K. otworzył te drzwi, G. S. miał go zaatakować uderzając go i wepchnąć do głębi mieszkania. Następnie w świetle relacji oskarżonego, mężczyźni ci mieli szamotać się w przedpokoju. W trakcie tej szamotaniny mężczyźni spadli na ziemie, a na nich spadły położone w tym pomieszczeniu tunele ogrodowe. Według wyjaśnień P. K. pokrzywdzony G. S. także będąc w parterze kontynuował swój atak, próbując między innymi wkładać palce do oczu swojemu oponentowi. P. K. wskazywał także na artykułowanie przez pokrzywdzonego gróźb karalnych, a także eksponował stłuczenie lustra na skutek szamotaniny. P. K. stanowczo zaprzeczył jakoby miał uderzać pokrzywdzonego drabiną. W tym zakresie oskarżony zwrócił uwagę, iż rzeczona drabina była przez niego nieużywana od kilku lat, i w chwili interwencji policji nie tylko nie było widać na niej śladów krwi, lecz także widać było zalegający kurz, co przeczy wiarygodności oświadczeń wiedzy G. S.. Następnie P. K. wskazał, iż finalnie udało mu się wyprowadzić G. S. na zewnątrz swojego mieszkania, po czym niezwłocznie zadzwonił po policje. Oskarżony wskazał także, iż w wyniku tego zdarzenia poniósł on istotne uszkodzenia ciała, które spowodowały wystawienie zwolnienia lekarskiego na czas do 24 lipca 2022 roku. Oskarżony wskazał również, iż G. S. wychodząc z mieszkania oskarżonego potknął się i stąd też wysypały się z jego kieszeni monety. Następnie P. K. relacjonował przebieg interwencji policji. P. K. wskazał również na istnienie głębokiego konfliktu sąsiedzkiego pomiędzy stronami tego procesu. Jednocześnie P. K. na rozprawie głównej przyznał, iż strony tego konfliktu aktualnie doszły do porozumienia. Oceniając wyjaśnienia P. K. należało zwrócić uwagę, iż owe depozycje nie zostały w sposób skuteczny podważone za pomocą innych środków dowodowych. W szczególności tego rodzaju dowodem przeciwstawnym nie mogły być zeznania złożone przez świadka G. S.. W tym miejscu należy odesłać do akapitu odnoszącego się do oceny tych depozycji, gdzie wskazano na szereg nieścisłości, sprzeczności wewnętrznych w owych zeznaniach, a także brak ich zgodności z zasadami doświadczenia życiowego czy wreszcie co szczególnie istotne sprzeczności tych depozycji z oświadczeniami podanymi funkcjonariuszom policji w trakcie interwencji w dniu 12 lipca 2022 roku. Co więcej wyjaśnienia P. K. w sposób bardziej adekwatny korelują z zeznaniami T. L., która to świadek podała, iż słyszała brzdęk tłuczonego szkła, a które to zdarzenie G. S. pominął w swoich zeznaniach. Zarazem trzeba zwrócić uwagę, iż wyjaśnienia P. K. cechowały się konsekwencją. Owe oświadczenia wiedzy były także spójne z wynikiem rozpytania P. K. przez funkcjonariuszy policji. Tam to P. K. w sposób tożsamy opisał przebieg tego zdarzenia. Nie można także pominąć w tym miejscu, iż wyjaśnienia P. K. nie posiadają wewnętrznych sprzeczności. Owe depozycje są także wiarygodniejsze od zeznań G. S. wobec zasad doświadczenia życiowego. W ocenie Sądu Rejonowego wątpliwe jest, aby oskarżony miał zaatakować tylko pukającego w jego drzwi G. S.. Przeciwnie to G. S. miał złość do oskarżonego, związaną z podejrzeniem sąsiada o uszkodzenie jego zamka i to on miał w świetle takiego stanu faktycznego motyw do zaatakowania oskarżonego. Do tego trzeba zwrócić uwagę, iż nawet G. S. zeznawał, iż oskarżony krzyczał w trakcie szamotaniny frazę „ w moim domu”, co świadczy w ocenie Sądu właśnie o oburzeniu oskarżonego, atakiem na niego w jego miejscu zamieszkania. Podkreślić przy tym należy także szereg sprzeczności w zeznaniach G. S. odnoszących się do ubioru oskarżonego, jego własnego obuwia, czasu wypadnięcia monet. Nadto nie sposób nie zauważyć, iż zeznania pokrzywdzonego nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym. Zwrócić należy uwagę, iż za wersją oskarżonego przemawia także opadowy charakter plam krwi na klatce schodowej, gdzie w sytuacji leżenia w tym miejscu przez pokrzywdzonego owe ślady miałyby inny charakter. Natomiast na kartonach z tunelami ogrodowymi znajdują się ślady krwi świadczące, iż to właśnie w tym miejscu miała miejsce zasadnicza cześć tego starcia. Zwrócić należy przy tym uwagę, iż na nagraniu z kamery nasobnej widać także drabinę, o której wspominał pokrzywdzony, a na której przecież nie było widać śladów krwi, co także stoi za obdarzeniem walorem wiarygodności wersji przedstawionej przez P. K.. Nie sposób także pominąć faktu, iż G. S. kłamał w tym postępowaniu odnośnie uszkodzonych na skutek tego zdarzenia żeber, co zostało także ujawnione w wyniku oględzin nagrań z kamer nasobnych i wyniku uzupełniającej opinii J. M., który na rozprawie podał, iż na obrazie RTG brak jest możliwości rozpoznania złamania świeżego od złamania 3 dniowego. Sąd Rejonowy ocenił także, iż wyjaśnienia P. K. w toku tego procesu były logiczne oraz łączyły się w jedną całość z dowodami o charakterze pośrednimi. Tym samym konkludując ogół poczynionych tu rozważań należy ocenić, iż przeprowadzony przewód sądowy nie pozwolił w sposób zasadny podważyć prawdziwości oświadczeń P. K. zawartych podczas składanych przez niego wyjaśnień. W szczególności nieuprawnionym byłoby poczynienie przeciwnych ustaleń faktycznych w oparciu o niewiarygodne w przeważającym zakresie zeznania świadka G. S.. Toteż Sąd Rejonowy rekonstruując stan faktyczny w tej sprawie oparł się na wyjaśnieniach złożonych przez oskarżonego P. K.. |
|||||||||||||
Zeznania świadka G. S. |
Sąd Rejonowy jedynie w niewielkim zakresie mógł uznać za przydatne do odtworzenia stanu faktycznego zeznania złożone przez świadka G. S.. Owe zeznania są jedynym dowodem osobowym wskazującym na sprawstwo oskarżonego. Niniejsza sprawa miała charakter tzw. sprawy jeden na jeden, gdzie wersje oskarżonego, a pokrzywdzonego są ze sobą sprzeczne i nie mają potwierdzenia w depozycjach innych uczestników tego zdarzenia. Oczywiście ów fakt nie może prowadzić do uznania, iż w niniejszej sprawie brak jest możliwości uznania za prawdziwą wersji pokrzywdzonego. Niemniej jednak dla podważenia wersji przedstawionej przez oskarżonego, koniecznym jest poddanie szczególnie dokładnej analizie. W ocenie Sądu Rejonowego dokonana poniżej ocena zeznań G. S. nie umożliwia poczynienie ustaleń faktycznych w odniesieniu do kwestii spornych w niniejszej sprawie w oparciu na zeznaniach pokrzywdzonego, które nie wytrzymują próby z wyjaśnieniami oskarżonego P. K. w kontekście wymowy ogółu zebranego w sprawie materiału dowodowego. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na kilkanaście nieścisłości zawartych w zeznaniach tego świadka, które uniemożliwiają przyjąć owych oświadczeń wiedzy za wiarygodne i przydatnych do rekonstrukcji stanu faktycznego w niniejszej sprawie. Po pierwsze należy zwrócić uwagę, iż G. S. składając zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa podał, iż na skutek inkryminowanego zdarzenia doznał on złamania trzech żeber. Owo twierdzenie w sposób skrajny kłoci się z wypowiedzią samego pokrzywdzonego z interwencji policji. Wówczas to na pytanie funkcjonariusza policji, który dostrzegł ból pokrzywdzonego, G. S. podał policjantowi z pełnym przekonaniem, iż ma złamane żebra na skutek wypadku na budowie, którego doznał 3 dni wcześniej. Należy zwrócić uwagę, iż pokrzywdzony ów fakt zataił podczas pierwszego przesłuchania. Natomiast później konfrontowany w tym zakresie podał, iż chodziło mu wówczas o inne żebra. Niemniej podczas tych zeznań G. S. mówił o zdarzeniu zadawnionym mającym miejsce kilka tygodni wcześniej. Natomiast na nagraniu wprost słychać, iż G. S. podaje, iż złamanie miało miejsce 3 dni wcześniej. Okoliczność ta jest o tyle doniosła, gdyż jak wskazał J. M. w trakcie opinii uzupełniającej na obrazie RTG brak jest możliwości rozróżnienia złamania 3 dniowego od złamania świeżego. Koniecznym jest także zwrócenie uwagi, iż w dokumentacji medycznej pokrzywdzonego brak jest jakiegokolwiek zapisu potwierdzającego, iż w chwili badania G. S. miał mieć złamane (wcześniejsze) inne żebro, o czym zeznał on w toku kolejnych przesłuchań. Kolejno należy zwrócić uwagę na inne nieścisłości w zeznaniach G. S.. Mianowicie G. S. zeznał, iż P. K. otworzył mu drzwi będąc rozebranym do pasa. Okoliczność ta jest sprzeczna chociażby z późniejszymi zeznaniami pokrzywdzonego, gdzie mówił on o wzajemnym szarpaniu za koszulki. Co więcej na nagraniu z kamer nasobnych jednoznacznie widać, iż P. K. na skutek owego zdarzenia miał poszarpaną koszulkę, którą zdjął dopiero w trakcie interwencji. Nadto należy zwrócić uwagę, iż żadnego potwierdzenia nie znalazła wersja G. S. odnosząca się do zablokowania w wkładki w zamku jego drzwi wejściowych. Tu konieczne jest dostrzeżenie, iż G. S. wszedł do mieszkania bezpośrednio po inkryminowanym zdarzeniu. Nie można pominąć również faktu, iż pokrzywdzony w swoim mieszkaniu posiadał wkładkę do tych drzwi, co wskazuje na jego wcześniejsze trudności z obsługą tego zamka. Nie sposób również pominąć oświadczeń G. S., który podawał, iż oskarżony miał w trakcie zajścia krzyczeć „w moim domu”. Owo sformułowanie zgodnie z zasadami doświadczenie życiowego wskazuje na oburzenie oskarżonego atakiem na niego w jego własnym mieszkaniu. Kolejno zwrócić należy uwagę, iż sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego jest stwierdzenie, iż to P. K. będąc we własnym mieszkaniu miał powód do zaatakowania nielubianego sąsiada. Tutaj należy zwrócić uwagę, iż to G. S. w świetle jego relacji miał być wzburzony nie możnością wejścia do swojego mieszkania, a więc znacznie wiarygodniejsza jest tu teza, iż to on zaatakował pod wpływem swoich podejrzeń P. K., zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, iż był on wówczas nietrzeźwy. Następnie trzeba dostrzec, iż w świetle relacji G. S. miał on być uderzony o ścianę przez P. K.. Owa relacja nie jest koherentna ze stanem mieszkania oskarżonego ujawnionym czy to za pomocą zdjęć czy nagrania z kamery nasobnej. Tu warto zwrócić uwagę, iż ściany tego przedpokoju były zajęte przez tunele ogrodowe. Podobnie nie sposób pominąć faktu, iż G. S. zaznaczył, iż jego krwawienie nastąpiło na skutek uderzeń drabiną forowanych przez P. K.. Tu należy zaznaczyć, iż na rzeczonej drabinie, co widać na nagraniu z kamer nasobnych brak jest śladów krwi, czy nawet wcześniejszego użytkowania. Drabina ta położona jest także w pewnym oddaleniu od miejsca zdarzenia. Podobnie P. P. (1) nie potwierdził wersji G. S. jakoby miał polecić mu zadzwonienie na policje i widział go bezpośrednio po zajściu. Ów fakt także podważa wiarygodność zeznań pokrzywdzonego. Również koniecznym jest dostrzeżenie, iż ślady krwi ujawnione na klatce schodowej mają charakter śladów opadowych, i nie mogą świadczyć o dokonaniu ataku na zewnątrz tego mieszkania i mogły one powstać w trakcie powrotu pokrzywdzonego do swojego mieszkania. Natomiast na zdjęciach przedstawionych przez oskarżonego widać rozmazane ślady krwi na tunelach ogrodowych, co potwierdza wersje o szamotaninie na podłodze przedpokoju oskarżonego. Nie sposób pominąć także twierdzeń G. S., który zeznał, iż w chwili zdarzenia miał ubrane klapki. Na nagraniu z kamery nasobnej doskonale widać, iż już w trakcie interwencji policji w mieszkaniu oskarżonego były pozostawione adidasy. Niewiarygodna jest więc wersja, wedle której owe buty po opuszczeniu mieszkania miał wnieść do swojego mieszkania P. K.. Sprzeczna z zasadami doświadczenia życiowego jest także sugestia aby buty te miał P. K. wnieść do swojego mieszkania jeszcze przed przyjazdem policjantów. Tu trzeba zwrócić uwagę na fakt, iż mężczyźni niemal od razu po zajściu zadzwonili na policje i oczywiście sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego byłoby wejście przez oskarżonego do mieszkania G. S. w oczekiwaniu na przyjazd policji, zwłaszcza iż nie miał on żadnego relewantnego powodu, aby wnosić buty pokrzywdzonego do swojego mieszkania. Obecność tego obuwia przecież niczego znaczącego nie dowodziła. Sąd zwrócił także uwagę na zeznania T. L. która potwierdziła pośrednio fakt stłuczenia lustra, zeznając iż jej uwagę zwrócił brzdęk szkła. Natomiast kwestia uszkodzenia tego lustra była zupełnie pominięta w pierwszych zeznaniach G. S.. Nie można także pominąć faktu, iż G. S. zdecydował się złożyć zawiadomienie w tej sprawie dopiero po upływie 2 miesięcy od inkryminowanego zdarzenia, niejako w reakcji na uprzednie, niezwłoczne zawiadomienie P. K.. Należy także zaznaczyć, iż jak zeznała M. O. w postępowaniu przygotowawczym pokrzywdzony kilka dni po zdarzeniu miał jej powiedzieć, iż zaczął się bić z oskarżonym, co także przeczy wersji procesowej forowanej przez G. S., jakoby jego stan wynikł z pobicia. Nie można także pominąć faktu, iż P. K. wystawiono zwolnienie lekarskie na okres 14 dni, co przeczy zeznaniom G. S., który dopatrywał się jedynie otarcia naskórka u swojego oponentna i braku chęci do wystawienia zwolnienia przez dyżurującego lekarza, podczas gdy owo zwolnienie zostało przecież wystawione na stosunkowo długi okres czasu. Należy także dostrzec, iż na rozprawie G. S. zaznaczył, iż przed wyjazdem do szpitala wyciągnął on nową wkładkę do zamka, co przeczy jego zeznaniom w innym miejscu, że pozostawił on mieszkanie otwarte. Pokrzywdzony nie potrafił także racjonalnie wytłumaczyć dlaczego tak długo zwlekał ze złożeniem zawiadomienia. To wszystkie wyłożone powyżej wątpliwości odnośnie wiarygodności zeznań G. S. sprawiły, iż dowód ten nie wytrzymał konfrontacji z wyjaśnieniami złożonymi przez P. K., w szczególności obszernymi wyjaśnieniami złożonymi na rozprawie. E. kwestie sporne w tym procesie zostały ustalone w oparciu o wyjaśnienia oskarżonego, a Sąd Rejonowy skorzystał z relacji pokrzywdzonego jedynie w odniesieniu do faktów niekwestionowanych przez oskarżonego i jego obrońcę. |
|||||||||||||
zeznania świadek M. O. |
Nikłe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy miały zeznania świadek M. O.. Świadek ta kategorycznie zaprzeczyła jakoby miała być świadkiem tego zdarzenia. M. O. podała w toku dochodzenia także, iż widziała obrażenia ciała u pokrzywdzonego kilka dni po zdarzeniu. Co doniosłe świadek ta opisując przeprowadzoną wówczas rozmowę świadka z pokrzywdzonym, zeznała, iż G. S. mówił jej o bójce między nim, a oskarżonym, co kłóci się z depozycjami G. S. opisującymi przecież jednostronny atak ze strony oskarżonego. Natomiast świadek w pozostałym zakresie nie posiadała wiedzy w relewantnym dla tego postępowania zakresie. Zauważyć przy tym należało, iż postawa świadka należy ocenić jako wycofaną, a jej zeznania jako lakoniczne, niewiele wnoszące do tej sprawy. Stąd też Sąd Rejonowy w bardzo niewielkim zakresie skorzystał z zeznań złożonych przez M. O.. |
|||||||||||||
zeznania złożone przez świadka T. L. |
Podobnie jedynie marginalną przydatność dla rozstrzygnięcia tej sprawy miały zeznania złożone przez świadka T. L.. Świadek ta również w sposób kategoryczny zaprzeczyła, aby miała być bezpośrednim świadkiem inkryminowanego zdarzenia. T. L. wskazała jedynie, iż jej uwagę wybudził jedynie brzdęk tłuczonego szkła, co odpowiada przecież relacji złożonej przez oskarżonego P. K., gdzie G. S. w swoich zeznaniach nie odnosił się do tej kwestii. Natomiast świadek w pozostałym zakresie nie posiadała wiedzy w relewantnym dla tego postępowania zakresie. Świadek wskazywała również na bezsporny fakt, istnienia konfliktu sąsiedzkiego pomiędzy oskarżonym, a pokrzywdzonym. Zeznania T. L. należy przy tym ocenić jako lakoniczne, pozbawione szczegółowości. Nie można więc skutecznie twierdzić, iż owe depozycje w jakimkolwiek zakresie wskazują na sprawstwo P. K., poprzez podważenie jego wyjaśnień odnoszących się do działania w warunkach obrony koniecznej. |
|||||||||||||
Zeznania J. P. (1) |
Niewielką wiedzę odnośnie przebiegu inkryminowanego zdarzenia miał także świadek J. P. (1). Świadek ten w sposób jasny zaznaczył, iż nie widział tego zdarzenia. Świadek P. zaprzeczył także jakoby miał widzieć G. S. bezpośrednio po owym zdarzeniu i polecić mu zadzwonienie po policje. Warto mieć tu na względzie fakt, iż świadek ten już w postępowaniu przygotowawczym wskazywał, iż widział pokrzywdzonego już po przyjeździe na miejsce zdarzenia służb. Warto także mieć na względzie, iż świadek zaprzeczył twierdzeniom G. S., aby miał słyszeć groźby artykułowane przez P. K.. Tym samym również owe zeznania nie mogą w sposób skuteczny podważyć wyjaśnień złożonych przez P. K.. Przeciwnie rzeczone oświadczenia wiedzy nie są całkowicie spójne z zeznaniami złożonymi przez G. S., przez co należy uznać, iż obniżają one poziom jego wiarygodności, gdzie przecież G. S. wprost podał, iż J. P. (1) widział ostatni fragment owego zajścia. Brak jest żadnego rodzaju danych pozwalających zanegować wiarygodność zeznań J. P. (1). Świadek jest osobą obcą dla stron. Nie mającą powodu do poparcia którejś ze strony tego konfliktu. Zarazem należy mieć na względzie fakt, iż artykułowana tutaj rozbieżność zeznań G. S. z zeznaniami świadka J. P. (1) jest przecież tylko jedną z wielu nieścisłości, sprzeczności zawartych w oświadczeniach wiedzy pokrzywdzonego. Stąd też zeznania J. P. (1) posiadała tylko subsydiarną przydatność w procesie rekonstrukcji stanu faktycznego w tej sprawie. |
|||||||||||||
Zeznania J. K. |
Brak było podstaw do podważenia depozycji przekazanych przez świadka J. K.. Świadek ten był jedynie świadkiem pośrednim, który o przebiegu inkryminowanego zdarzenia dowiedział się poprzez relacje oskarżonego. Zarazem w tym zakresie należy zwrócić uwagę, iż treść tej relacji P. K., opisanej przez świadka na rozprawie, koreluje z wyjaśnieniami złożonymi przez oskarżonego w trakcie przewodu sądowego. Dalej koniecznym jest zwrócenie uwagi, iż zeznania świadka J. K. odnoszące się do stanu zdrowia oskarżonego są zbieżne z załączoną do akt sprawy dokumentacją medyczną P. K.. Trzeba zwrócić także uwagę, iż świadek potwierdził następczą nieobecność w pracy oskarżonego wynikła z obrażeń doznanych 12 lipca 2022 roku. Zeznania świadka należy ocenić jako wyważone, rzeczowe, wolne od jakiejkolwiek emocjonalności. Sąd nie dostrzegł w nich wewnętrznej sprzeczności czy też niezgodności z zasadami doświadczenia życiowego. To wszystko spowodowało, iż Sąd owe zeznania obdarzył walorem wiarygodności, zwracając przy tym uwagę na ich nikłe znaczenie dla rozstrzygnięcia tej sprawy. |
|||||||||||||
nagrania z kamer nasobnych interweniujących policjantów |
Doniosłym dowodem w realiach niniejszej sprawy okazały się być nagrania z kamer nasobnych interweniujących policjantów. Owo nagranie ma charakter dowodu rzeczowego. Jego autentyczność w żaden sposób nie była kwestionowana w warunkach tego postępowania. Waga tego dowodu jest związana z oświadczeniami G. S. odnoszącymi się do daty powstania u niego złamań żeber. Do tego warto mieć na względzie, iż owe nagrania pozwoliły także ustalić stan pomieszczenia, w którym miało miejsce inkryminowane zdarzenie, charakteru śladów krwi, braku śladów użytkowania drabiny czy też poszarpania koszulki P. K.. E. wymowa tego dowodu przyczyniła się do podważenia depozycji złożonych przez G. S.. |
|||||||||||||
fotografie przedłożone przez obydwie strony tego procesu. |
Sąd uznał za wiarygodne fotografie przedłożone przez obydwie strony tego procesu. Niemniej jednak przydatność dokumentacji przedłożonej przez G. S. była ograniczona. Fakt obrażeń jego twarzy nie był w tej sprawie kwestionowany. Natomiast fakt zakrwawienie sfotografowanego bilonu w żaden sposób nie dowodzi prawdziwości wersji oskarżonego. Natomiast fotografie złożone przez P. K. potwierdzają rozmazane ślady krwi na opakowaniach tuneli ogrodowych, uszkodzenie lustra w przedpokoju oskarżonego, co wzmacnia wymowę złożonych przez P. K. wyjaśnień. |
|||||||||||||
Opinie J. M. |
Sąd Rejonowy ustalając stan faktyczny posłużył się opiniami złożonymi przez biegłego J. M.. Odnosząc się do opinii w przedmiocie obrażeń ciała G. S. należało zwrócić uwagę, iż biegły na rozprawie głównej jasno zaznaczył, iż brak jest możności ustalenia na podstawie obrazu RTG czy złamania żeber powstały w danym dniu czy 3 dni wcześniej. Natomiast wyeliminowanie z ustaleń faktycznych owych złamań wynikał wprost z podważeni wiarygodności zeznań G. S. odnoszących się do tego uszczerbku, na skutek ujawnienia złożonego przez świadka oświadczenia wobec funkcjonariuszy policji w dniu 12 lipca 2022 roku, kiedy to G. S. jednoznacznie wskazywał, iż te obrażenia powstały 3 dni wcześniej na skutek upadku z wysokości. W pozostałym zakresie opinia biegłego od samego początku posiadała przymiot pełności oraz jasności. Brak jest w tej opinii wewnętrznych sprzeczności, a owe wątpliwości wynikające z charakterystyki uszkodzeń żeber, zostały rozwiane po przeprowadzeniu uzupełniającej ustnej opinii. W tym zakresie należy również nadmienić, w realiach tego postępowania nie zaktualizowały się powody do podważenia wiedzy specjalnej czy bezstronności J. M.. Oczywiście owa opinia, a zwłaszcza opinia pierwotna była lakoniczna, niemniej po uzupełniającym wysłuchaniu biegłego rzeczona opinia odpowiada wymogom procesowym. |
|||||||||||||
była opinia biegłych psychiatrów H. B. i M. B. (1) |
W ocenie Sądu Rejonowego w pełni przydatna dla poczynienia ustaleń faktycznych w przedmiotowej sprawie była opinia biegłych psychiatrów H. B. i M. B. (1) ci w sposób kompletny odpowiedzieli na zadane im przez organ procesowy pytania dotyczące zdrowia psychicznego oskarżonego M. S. w chwili czynu jak i jego zdolności do udziału w niniejszym procesie karnym. Jednocześnie w toku tego procesu nie ujawniła się żadna okoliczność podważająca kompetencje biegłych do sporządzania tego rodzaju dokumentów procesowych jak również brak było podstaw do powzięcia wątpliwości, co do ich bezstronności w tej sprawie. Sąd nie ma także zastrzeżeń odnośnie obranej przez biegłych metodologii badań oraz zgodności opracowanych przez nich wniosków końcowych z wynikami badania ambulatoryjnego. Opinia ta odpowiada jednocześnie wymogom określonym w sposób negatywny w art. 201 k.p.k. B. ci odpowiedzieli w sposób pełny na wszystkie pytania organu procesowego. Co więcej wnioski końcowe tej opinii odpowiadają wynikom przeprowadzonego przez biegłych badania. W opinii tej brak jest także jakichkolwiek dyskwalifikujących ją sprzeczności. Do tego sposób dojścia do wniosków końcowych został przedstawiony językiem zrozumiałym dla osób nie posiadających wiedzy specjalnej z zakresu psychiatrii. Stąd też Sąd Rejonowy ustalając okoliczności wymagające wiedzy specjalistycznej związanej ze zdrowiem psychicznym oskarżonego oparł się w pełni na opinii sądowo – psychiatrycznej sporządzonej przez biegłych lekarzy M. B. (1) i H. B.. |
|||||||||||||
Dokumentacja medyczna |
Sąd Rejonowy uznał również za wiarygodną dokumentacje medyczną przedstawioną przez obrońcę oskarżonego wraz z odpowiedzią na akt oskarżenia. Owa dokumentacja potwierdziła wyjaśnienia P. K. w tym zakresie. Brak było podstaw do zanegowania wartości tego dowodu. |
|||||||||||||
Karta karna, notatki urzędowa, zaświadczenie starosty |
Podobnie Sąd Rejonowy nie miał żadnych uwag odnośnie danych osobo poznawczych dotyczących oskarżonego P. K. tj. jego karty karnej, zaświadczenia ze starostwa czy notatki o oskarżonym. Dokumenty te zostały sporządzone we właściwej formie przez podmioty do tego kompetentne. Nadto żadna strona procesu nie podniosła żadnych uwag odnośnie zawartych w nich informacji. Dlatego też Sąd oceniając osobę oskarżonego wziął pod uwagę dane zawarte w tych dokumentach. |
|||||||||||||
1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
||||||||||||
PODSTAWA PRAWNA WYROKU |
||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Oskarżony |
|||||||||||||
☐ |
3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem |
|||||||||||||
Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej |
||||||||||||||
☐ |
3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem |
|||||||||||||
Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej |
||||||||||||||
☐ |
3.3. Warunkowe umorzenie postępowania |
|||||||||||||
Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania |
||||||||||||||
☐ |
3.4. Umorzenie postępowania |
|||||||||||||
Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania |
||||||||||||||
☒ |
3.5. Uniewinnienie |
I |
P. K. |
|||||||||||
Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia |
||||||||||||||
P. K. został oskarżony o to, że w dniu 12 lipca 2022 roku w N. przy ul. (...) na klatce schodowej bloku mieszkalnego poprzez zadawanie uderzeń pięściami po głowie i całym ciele, uderzenie drabiną głowę oraz szarpanie za odzież spowodował u G. S. obrażenia ciała w postaci łamania żeber od VIII-X po stronie prawej, stłuczenia głowy oraz stłuczenia kciuka lewego, które to obrażenia naruszyły czynności narządów ciała pokrzywdzonego na okres powyżej siedmiu dni tj. o przestępstwo z art. 157 § 1 k.k. Natomiast zgodnie z treścią art. 157 § 1 k.k. na gruncie tego przepisu penalizowane jest powodowanie naruszenie czynności narządów ciała pokrzywdzonego lub rozstroju zdrowia na okres trwający nie dłużej niż 7 dni. W przedmiotowym kontekście należy zwrócić uwagę, iż przedmiotowy występek jest typem powszechnym, materialnym. Odnośnie samego znamienia czasownikowego należy podkreślić, iż słowo powodować jest najpojemniejszym określeniem skutkowości. Przez co należy stwierdzić, iż każde zachowanie będące zdolne do obiektywnego przypisania skutku mieści się w zakresie znaczeniowym słowa powodować. Natomiast odnośnie pozostałych znamion tego czynu należy wskazać, iż naruszenia czynności narządów ciała w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego muszą powodować osłabienie funkcjonowania danego narządu. Nie stanowi zatem przestępstwa z art. 157 § 2 k.k. spowodowanie obrażeń, które to w żaden sposób nie wpływają na funkcjonowanie pokrzywdzonego. Tego typu oddziaływanie penalizowane być może jedynie na gruncie art. 217 k.k. Nie budzi natomiast żadnych wątpliwości, iż omawianego występku można dopuścić się w obydwu formach zamiaru określonych w art. 9 § 1 k.k. Na wstępie niniejszych rozważań należy przypomnieć, iż na skutek przeprowadzonej przez Sąd Rejonowy oceny dowodów, zanegowano spowodowanie działaniem oskarżonego P. K. złamania u pokrzywdzonego G. S. 3 żeber. W tym zakresie należy raz jeszcze przypomnieć, iż G. S. rozpytywany chwili po zdarzeniu, oznajmił, iż ból żeber jest spowodowany ich złamaniem, którego doznał 3 dni wcześniej na skutek upadku z wysokości. Zarazem wskazać należy, iż dokumentacja medyczna sporządzona w tej sprawie nie wykazała złamania innych żeber, aniżeli tych ujętych w zarzucie. Nadto w świetle opinii J. M. brak jest możliwości poczynienia dystynkcji na podstawie zdjęcia RTG pomiędzy złamaniem świeżym, a 3 dniowym a zapis ujawniony w dokumentacji medycznej pokrzywdzonego, wynikał z wywiadu odebranego od pacjenta. Nadto należy wziąć pod uwagę inne szczegółowo wypowiedziane uwagi odnoszące się do wiarygodności zeznań G. S.. Toteż nie można stwierdzić, iż P. K. swoim zachowaniem doprowadził do złamania żeber u G. S.. Zarazem odwołując się do ustnej uzupełniającej opinii J. M. należy wskazać, iż pozostałe obrażenia ujawnione w zarzucie naruszyły czynności narządów ciała pokrzywdzonego na okres poniżej 7 dni tj. w myśl art. 157 § 2 k.k. Kolejno oczywistym nawet w świetle wyjaśnień P. K. jest, iż szarpał on się z G. S., a także zadawał mu pojedyncze uderzenia. Toteż w aspekcie ontologicznym należy ocenić, iż owo stłuczenie głowy oraz stłuczenie kciuka lewego, o którym mowa w zarzucie zostały spowodowane działaniem oskarżonego, który w tym aspekcie działał w sposób umyślny. E. w realiach tej sprawy formalnie zostały wypełnione znamiona określone w art. 157 § 2 k.k. Fakt ten jednak nie mógł doprowadzić do uznania P. K. winnym tego przestępstwa. W tym miejscu należy odwołać się do treści art. 25 k.k. Nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem. Tutaj odnosząc się do poczynionych wyżej ustaleń faktycznych należało ocenić, iż P. K. owe obrażenia ciała u G. S. spowodował działając w warunkach obrony koniecznej. Jak wynika z wiarygodnych wyjaśnień P. K., to G. S. zainicjował owo zajście, najpierw uderzając w jego drzwi wejściowe, a następnie po otwarciu tychże drzwi, przystępując do ataku na oskarżonego. To G. S. pierwszy naruszył nietykalność cielesną oskarżonego. Nadto ów zamach nie ograniczył się tylko i wyłącznie do tego jednostkowego uderzenia, lecz był on kontynuowany w przedpokoju oskarżonego, gdzie G. S. dalej zmierzał do eskalacji owego ataku i w tym celu szarpał, popychał oskarżonego, próbował wkładać palce do jego oczu, a przy tym wszystkim stosował także groźby karalne i artykułował zniewagi. Natomiast działania P. K. były obliczone jedynie na powstrzymanie ataku ze strony G. S. i zmuszenie pokrzywdzonego do opuszczenia jego mieszkania, do którego przecież pokrzywdzony bezprawnie wtargnął. Za tego rodzaju wersją przemawia również fakt, iż P. K. zaniechał stosowania jakiejkolwiek przemocy po opuszczeniu przez G. S. jego mieszkania. Nie można więc skutecznie twierdzić, iż oskarżony przekroczył granicę obrony koniecznej w ujęciu temporalnym. Należy przy tym ocenić, iż sposób obrony zastosowany przez P. K. był proporcjonalny do stopnia niebezpieczeństwa ataku ze strony pokrzywdzonego. W tym aspekcie zwrócić należy uwagę, iż każda ze stron tego konfliktu użyła podobnych oddziaływań. Znamienne jest również zauważenie, iż strony tego starcia doznały w gruncie rzeczy podobnych w ujęciu jakościowym obrażeń ciała. Zarazem koniecznym jest zwrócenie uwagi, iż sposób obrony obrany przez oskarżonego musi być przecież zdatny do odparcia bezprawnego zamachu. Podkreślić przy tym należy, iż G. S. w tym starciu zachowywał aktywną postawę i nie można skutecznie twierdzić, iż na pewnym etapie dokonał on odstąpienia od bezprawnego zamachu, uprawniającego P. K. do zastosowania obrony koniecznej. Tym samym w ocenie Sądu Rejonowego w Nowym Sączu P. K. podane wyżej naruszenia czynności narządów ciała G. S. spowodował działając w warunkach obrony koniecznej, co musiało skutkować wydaniem wyroku uniewinniającego, stosownie do treści art. 414 § 1 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 25 § 1 k.k. W związku z powyższym Sąd Rejonowy w punkcie I uzasadnianego wyroku uniewinnił oskarżonego P. K. od czynu zarzucanego aktem oskarżenia. |
||||||||||||||
KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i |
||||||||||||||
Oskarżony |
Punkt rozstrzygnięcia |
Punkt z wyroku odnoszący się |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||
Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU |
||||||||||||||
Oskarżony |
Punkt rozstrzygnięcia |
Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||
inne zagadnienia |
||||||||||||||
W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia, |
||||||||||||||
7. KOszty procesu |
||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||||
II |
Jednocześnie z uwagi na fakt, iż obrońca oskarżonego złożył oświadczenie o wydatkach poniesionych przez oskarżonego w toku tego procesu Sąd przyznał P. K. od Skarbu Państwa kwotę 1536 złotych tj. kwotę wyliczoną według stawek minimalnych z zastrzeżeniem powiększenia kwoty bazowej za postępowanie jurysdykcyjne z uwagi na zakończenie rozprawy po 2 terminach rozprawy głównej, a obrońca reprezentował oskarżonego również w trakcie dochodzenia. |
|||||||||||||
III |
Wobec jednoznacznej treści art. 632 pkt 2 k.p.k. Sąd uniewinniając oskarżonego P. K. od zarzucanego mu czynu zobligowany był stwierdzić, iż koszty procesu ponosi Skarb Państwa. |
|||||||||||||
Podpis |
||||||||||||||
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Nowym Sączu
Osoba, która wytworzyła informację: Sędzia Dominik Mąka
Data wytworzenia informacji: