Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Nowym Sączu

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 8 stycznia 2025 roku

Strona powodowa (...) (...) Niestandaryzowany Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Wierzytelności w K. w pozwie z 26 czerwca 2024 roku (data nadania) domagała się zasądzenia od pozwanych P. L. i A. M. (1) solidarnie kwoty 18.526,75 zł z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenia na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, że nabyła wierzytelność wobec pozwanych wynikającą z umowy pożyczki nr (...) z dnia 27 stycznia 2021 roku zawartej ze (...) im. (...) z siedzibą w G. zawartej przez spadkodawczynię pozwanych E. M. na kwotę 14.800 zł, która nie została spłacona. Na kwotę dochodzoną pozwem składały się kwoty kapitału – 12670,89 zł, odsetek naliczonych od niespłaconych rat kapitałowych, oraz po dniu wymagalności roszczenia od całości niespłaconego kapitału pożyczki w kwocie 5.855,86 zł. W dniu 21 kwietnia 2022 roku pożyczkobiorczyni zmarła, a na podstawie sporządzonego aktu poświadczenia dziedziczenia spadek po niej nabyły z dobrodziejstwem inwentarza P. L. i A. M. (1) (k. 3-5).

Pozwane w odpowiedzi na pozew (k. 52-530 wniosły o oddalenie powództwa i zasądzenie na ich rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Z ostrożności procesowej wniosły o zastrzeżenie w wyroku zasadzającym ich prawa do powoływania się w postępowaniu egzekucyjnym na ograniczenie ich odpowiedzialności wyłącznie do stanu czynnego spadku po zmarłej E. M. na podstawie art. 317 i 837 k.p.c. w zw z art. 1031 § 2 k.c.

W uzasadnieniu stanowiska pozwane zaprzeczyły by doszło do skutecznego zawarcia umowy pożyczki gdyż dokumenty nie wskazywały, iż umowa została zawarta przez prawidłowo umocowanych pełnomocników. Zaprzeczyły również by strona powodowa zawarła skutecznie umowę przelewu wierzytelności z uwagi na brak wykazania prawidłowych umocowań pełnomocników, zaś w treści umowy notariusz wskazał jedynie na powoływanie się przez pełnomocników na udzielone im pełnomocnictwa, co wskazuje, iż prawidłowość umocowania nie była weryfikowana przez notariusza w chwili zawarcia aktu cesji wierzytelności.

Nadto w piśmie z 26 września 2024 roku (k. 114) pozwane podtrzymując dotychczasowe zarzuty podniosły dodatkowo, iż ich zdaniem roszczenie w stosunku do nich wygasło na skutek nabycia przez stronę powodową roszczeń w stosunku do ubezpieczyciela (...) Towarzystwo (...) w związku ze ziszczeniem się ryzyka ubezpieczeniowego w postaci śmierci ubezpieczonego w następstwie udaru mózgu, co wynika wprost z karty zgonu E. M., iż przyczyną śmierci był udar mózgu. Pozwane podniosły także zarzut nadużycia prawa podmiotowego z art. 5 k.c. z powodu ich zdaniem bezzasadnego zaniechania dochodzenia roszczeń z tytułu umowy ubezpieczenia względem (...) Towarzystwo (...) w związku z zaistnieniem podstawy do wypłaty świadczenia z tytułu ochrony ubezpieczeniowej, pokrywając całe roszczenie pożyczkodawcy z tytułu umowy pożyczki.

W ostatecznych stanowiskach strony podtrzymały stanowiska procesowe. Pozwane dodatkowo podniosły, iż z daleko posuniętej ostrożności procesowej wnoszą o uwzględnienie roszczenia do kwoty 12.456,38 zł stanowiącej sumę kwot 11.965,86 zł (kapitał) oraz 490,52 zł (skapitalizowane odsetki za opóźnienie od 14 lutego 2024 roku do 25 czerwca 2024 roku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty przy jednoczesnym oddaleniu pozwu w pozostałej części i nieobciążaniu pozwanych kosztami procesu na podstawie art. 100 lub 102 k.p.c.. Zdaniem pozwanych powód bezpodstawnie bowiem naliczał odsetki od dnia śmierci pożyczkobiorcy do dnia upływu terminów wynikających z przedsądowych wezwań do zapłaty, bezskuteczność postanowień umownych pozwalających naliczać odsetki umowne w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie w okresie od dnia upływu terminu wezwania do zapłaty gdyż pozwane jako spadkobierczynie nie wstępują w miejsce zmarłego pożyczkobiorcy do umowy, a ponadto nie miały możliwości zapoznania się z tymi postanowieniami i ich zaakceptowania. Nadto, zdaniem pozwanych, poprzednik prawny powoda bezpodstawnie naliczył wpłaty z dnia 26 kwietnia 2022 roku, 5 lipca 2022 roku, 8 lipca 2022 roku 14 lipca 2022 roku na poczet odsetek karnych narosłych od kapitału pożyczki, których nie był uprawniony naliczać, w konsekwencji kapitał pożyczki pozostały do spłaty winien wynosić jedynie 11.965,86 zł, a nie jak wyliczył powód 12.670,89 zł.

Sąd ustalił, następujący stan faktyczny:

(...) im. (...) w G. zawarł z E. M. umowy pożyczki nr (...) z dnia 27 sierpnia 2021 roku, na mocy której udzielił pożyczkobiorcy pożyczki w wysokości 14.800 zł na okres warunkach określonych przedmiotową umową. Umowa miała obowiązywać do 26 października 2028 roku. Kwota pożyczki obejmująca kredytowane koszty pożyczki była oprocentowana według zmiennej stopy procentowej która na dzień udzielenia pożyczki wynosiła 7,20% w skali roku. Splata pożyczki następować miała w ratach miesięcznych Zgodnie z § 21 umowy roczna stopa [procentowa zadłużenia przeterminowanego wynosi dwukrotność sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych. Umowę ze strony (...) podpisały B. K. i A. S. będące przedstawicielami pożyczkodawcy w lokalu przedsiębiorstwa.

Kwota pożyczki został przelana na konto E. M. 27 sierpnia 2021 roku. E. M. przystąpiła do spłaty pożyczki od 26 października 2021 roku, spłacając 6 rat pożyczki, które zostały zaliczone na poczet odsetek i kapitału zgodnie z harmonogramem spłaty pożyczki. Na dzień 21 kwietnia 2022 kwota kapitały pozostałego do spłaty wyniosła 14.072,83 zł. oraz wymagalne odsetki umowne od pożyczki 88,72 zł, łącznie 14.161,55 zł.

Dowód: umowa pożyczki z k. 17-19, zestawienie operacji z rachunku płatniczego – k. 26, rozliczenie wysokości zadłużenia – k. 25, harmonogram spłaty pożyczki – k. 29-30, statut (...) – k. 3133, regulamin – k. 34- 35, pełnomocnictwo – k. 65,66,67,68, wniosek o przyznanie pożyczki – k. 69-71,.

E. M. zmarła 21 kwietnia 2022 roku, a spadek po niej na podstawie Aktu Poświadczenia Dziedziczenia sporządzonego przed zastępcą notarialnym K. R. w dniu 10 czerwca 2022 roku nabyły z dobrodziejstwem inwentarza córki spadkodawczyni P. L. i A. M. (2) córki M. i F. po ½ części każda z nich. .

Dowód: (...) k. 28

Strona powodowa (...) (...) Niestandaryzowany Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Wierzytelności w K. na mocy umowy o przelew wierzytelności z 21 grudnia 2022 roku nabyła od pożyczkodawcy wierzytelność wynikającą z ww. umowy. Pismem z 31 stycznia 2024 roku skierowała do pozwanych wezwania do zapłaty, które zostały odebrane 6 i 7 lutego 2024 roku.

Dowód: umowa przelewu wierzytelności – k. 12-14, poświadczenie podpisów – k 15, pełnomocnictwo – k. 83, 84, 86-87

Umowa pożyczki została ubezpieczona polisą nr (...) w (...) Towarzystwo (...), z tytułu czego E. M. uiściła składkę w kwocie 2215,66 zł. Uposażonym z umowy jest pierwotny wierzyciel pozwanych. Ubezpieczenie obejmowało także ryzyko śmierci pożyczkobiorcy z powodu udaru mózgu.

Dowód: polisa – k.99-100 załącznik – k. 101, analiza potrzeb klienta, OWU – k. 103-108.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o przedłożone przez powoda dokumenty. Dokumenty załączone do akt sprawy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone (art. 244 k.p.c.), jak również tego, że osoby, które je podpisały złożyły zawarte w nich oświadczenia (art. 245 k.p.c.). Treść i forma dokumentów nie zostały skutecznie zakwestionowane przez strony, również Sąd po zapoznaniu się z nimi nie powziął co do nich wątpliwości. Dokumenty te korzystają z domniemania autentyczności i prawdziwości.

Część tych dokumentów, a dotyczących umów cesji zostały potwierdzone za zgodność przez występującego w sprawie pełnomocnika. Zgodne natomiast z art. 129 § 3 k.p.c. zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym ma charakter dokumentu urzędowego.

Dokumenty w postaci pełnomocnictw dla pracowników (...) podpisujących umowę pożyczki w imieniu (...) (k. 65-66) wbrew twierdzeniom pełnomocnika pozwanych, umocowują wskazane pełnomocniczki do działania w imieniu (...)a nie podmiotu trzeciego, zatem zarzut w tym zakresie był chybiony. Strona powodowa wykazała, iż umowa pierwotna została zawarta skutecznie przez osoby czynne w lokalu przedsiębiorstwa umocowane prawidłowo do działania w jego imieniu.

Podobnie pełnomocnictwa dotyczące reprezentacji stron umowy cesji wierzytelności są udzielone prawidłowo (k. 84-87). Z treści samej umowy wynika objęcie nią wierzytelności w stosunku do E. M.. Sąd nie znalazł jakichkolwiek podstaw by odmówić mocy dowodowej zaoferowanym dokumentom. Pozostałe dokumenty nie były kwestionowane przez pozwane.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, iż odnośnie samej legitymacji czynnej to powód wykazał, iż w wyniku umowy przelewu wierzytelności z 21 grudnia 2022 roku jest następcą wierzyciela (...) im. (...) i wstąpił w prawa wierzyciela wynikające z umowy z dnia 17 sierpnia 2021 roku nr (...). Wbrew twierdzeniom pozwanych strona powodowa przedstawiła umowę przelewu wierzytelności z 21 grudnia 2022 wraz z pełnomocnictwami, z których ponad wszelką wątpliwość wynikało, że wierzytelność w stosunku do pozwanych była nimi objęta, osoby występujące w imieniu stron umowy były należycie umocowane do jej zawarcia.

W przedmiotowej sprawie wierzyciela pierwotnego (...) im. (...) i E. M. łączyła umowa pożyczki z dnia 17 sierpnia 2021 roku nr (...). Art. 720 § 1 k.c. stanowi, iż przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa została skutecznie zawarta przez osoby prawidłowo umocowane (pełnomocnictwa k. 65-68) w imieniu wierzyciela pierwotnego. Co więcej, poza sporem jest, ze umowa została przez wierzyciela pierwotnego wykonana, a E. M. przystąpiła do spłaty zobowiązania, spłacając regularnie wynikające z harmonogramu spłat raty pożyczki.

Bezspornie E. M. zmarła w dniu 21 kwietnia 2022 roku. Zgodnie z art. 922 k.c. prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jego spadkobierców, niezależnie od źródła, z którego dany stosunek obligacyjny wypływa. Zatem spadkobiercy co do zasady wchodzą w sytuację prawną spadkodawcy i ponoszą odpowiedzialność za uregulowanie wobec wierzycieli spadkowych należności wynikających z zawartych przez spadkodawcę umów, w tym pożyczek czy też kredytów. Stosownie do treści przepisów art. 1030 k.c. i art. 1031 § 2 k.c. od chwili przyjęcia spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe z całego swego majątku, przy czym w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku. Pozwany nabył spadek po spadkodawcy (pożyczkobiorcy) z dobrodziejstwem inwentarza. Stosownie do treści art. 1034 § 1 k.c. – do chwili działu spadku – spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe. W przedmiotowej sprawie wobec sądowego ustalenia kręgu spadkobierców, a jednocześnie braku działu spadku, powódka mogła wystąpić z pozwem o zapłatę przeciwko pozwanemu domagając się zasądzenia całej nie spłaconej pożyczki.

Odpowiedzialność pozwanych rozpoczęła się od chwili śmierci spadkodawczyni (pożyczkobiorcy) tj. 21 kwietnia 2022r. Zdaniem sądu, w świetle przepisu art. 922 § 1 k.c. uznać należy, że na spadkobiercę przechodzą prawa majątkowe spadkodawcy, a w tym obowiązek zwrotu pożyczki w pełnym zakresie w jakim wynikało to z umowy ze spadkodawcą. Zatem, w ocenie sądu, zarzut wadliwego zaliczenia wpłat uiszczonych po śmierci spadkodawczyni oraz błędnego domagania się przez powoda odsetek umownych i karnych jest nieuzasadniony.

Brak jest także podstaw do kwestionowania umowy w zakresie jej zgodności z przepisami prawa oraz pod kątem występowania ewentualnych klauzul abuzywnych (art. 385 ¹ k.p.c.). Pozwane jako spadkobierczynie wstąpiły w prawa i obowiązki swojego spadkodawcy, który był konsumentem co zobowiązuje sąd do dokonania oceny roszczenia wynikającego z zawartej z przedsiębiorca umowy również w świetle przepisów o ochronie konsumentów, w tym szczególnie art. 385 ¹ – 385 ³ k.c. Zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c., aby można było uznać klauzulę za abuzywną, muszą zostać spełnione łącznie cztery przesłanki: umowa musi być zawarta z konsumentem, postanowienia tej umowy nie zostały uzgodnione z konsumentem w sposób indywidualny, a ponadto kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, co jednak nie dotyczy głównych świadczeń stron, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Za nieuzgodnione indywidualnie z konsumentem uważa się te postanowienia umowy, na których treść nie miał on rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (art. 385 ¹ § 3 i 4 k.c.). Z kolei za sprzeczne z dobrymi obyczajami należy uznać m.in. działania wykorzystujące np. niewiedzę, brak doświadczenia konsumenta, naruszenie równorzędności stron umowy, działania zmierzające do dezinformacji, wywołania błędnego przekonania konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Chodzi, więc o działanie potocznie określane, jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania (m.in. wyrok SA w Warszawie z dnia 27 stycznia 2011 r, VI ACa 771/10).

Umowa pożyczki zawarta przez strony została zawarta na standardowo stosowanym przez stronę powodową formularzu, a pozwany nie miał realnego wpływu na brzmienie poszczególnych zapisów umowy, co jasno wynika z formy i treści dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. Jednakże w ocenie Sądu nie można uznać, aby jej postawienia zawierały klauzule abuzywne, by zachodziły pozostałe przesłanki określone w art. 385 ¹ § 1 k.c., a muszą zostać spełnione łącznie. Analiza zapisów umowy pozwala w ocenie Sądu dojść do przekonania, iż została ona sporządzona w sposób zrozumiały i czytelny. Konkretne kwoty zostały wypunktowane i wyszczególnione, w tym kwota kapitału, odsetek, składki ubezpieczeniowej. Kwotę prowizji nie można uznać za wygórowaną przy udzielonej kwocie pożyczki. Kwota pozoaodsetkowych kosztów udzielenia kredytu nie przekracza dopuszczalnej prawem wysokości kosztów określonej w art. 36 a ustawy o kredycie konsumenckim.

Wreszcie nieuzasadniony był zarzut nadużycia prawa podmiotowego tj. art. 5 k.c. w związku z niezrealizowaniem przez powoda swoich roszczeń z umowy ubezpieczenia zawartego z (...). Poza sporem jest to, ze pożyczka została ubezpieczona. Jednakże zobowiązanie pozwanych oraz zobowiązanie ubezpieczyciela ma charakter zobowiązań in solidum, a wierzyciel ma prawo dochodzić swoich roszczeń według swego wyboru od pozwanych bądź od ubezpieczyciela. Zatem wszelkie dowody zgłaszane na okoliczność wykazania przyczyny śmierci E. M. i spełnienia ryzyka ubezpieczeniowego były chybione o tyle, ze powód miał prawo dochodzić zaspokojenia roszczeń od pozwanych i z takiej możliwości skorzystał. Pozwane zaś w razie spełnienia świadczeń mogą dochodzić od ubezpieczyciela w ramach roszczeń regresowych zwrotu spełnionych świadczeń.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w pkt I wyroku zasądzając od pozwanych solidarnie na rzecz strony powodowej kwotę objęta zadaniem pozwu wraz z odsetkami jak w żądaniu. Jednocześnie mając na względzie, iż pozwane odpowiadają jako spadkobierczynie pierwotnego dłużnika, zaś nabycie spadku po E. M. nastąpiło z dobrodziejstwem inwentarza, sąd zastrzegł pozwanym prawo powołania się w postępowaniu egzekucyjnym na ograniczenie odpowiedzialności za długi spadkowe do wysokości stanu czynnego spadku po zmarłej E. M. na podstawie art. 317 i 837 k.p.c. w zw z art. 1031 § 2 k.c.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. i zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty złożyły się: opłata od pozwu 1000 zł, wynagrodzenie pełnomocnika 3600 zł ustalone na podstawie przepisów obowiązujących w dniu wniesienia pozwu wraz z opłatą od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)