Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Nowym Sączu

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 17 stycznia 2024 r.

Strona powodowa (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Wierzytelności w G. w pozwie wniesionym pierwotnie w elektronicznym postępowaniu upominawczym w dniu 1 grudnia 2023 r. domagała się zasądzenia od pozwanej K. W. kwoty 8.330,34 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.(k. 4-7)

W uzasadnieniu podniosła, że przedmiotowa wierzytelność powstała w wyniku zawarcia przez pozwaną z (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł. w dniu 4 września 2018 r. umowy pożyczki nr (...), na mocy której pozwany zobowiązała się do zwrotu udostępnionej kwoty wraz z kosztami. Pozwana nie dokonała spłaty pożyczki zgodnie z ustaleniami umowy, co skutkowało wypowiedzeniem umowy z dniem 2 lutego 2020 r. Pierwotny wierzyciel na mocy umów cesji dokonał przelewu wierzytelności na rzecz strony powodowej. Na dzień wniesienia pozwu kwota zadłużenia wynosiła 8.330,34 zł, w tym 2.694,500 zł tytułem niespłaconego kapitału, 64,96 zł tytułem odsetek umownych, 2.263,12 zł tytułem niespłaconej prowizji oraz 3.307,76 zł tytułem odsetek karnych.

W odpowiedzi na pozew pozwana, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu. (k. 109-113)

W uzasadnieniu pozwana wskazała, iż strona powodowa nie wykazała istnienie ani wysokości dochodzonej wierzytelności. Pozwana podniosła zarzut nieważności umowy sekurytyzacji, ramowej umowy współpracy, bo kwestionuje istnienie i zakres umocowania stron umów, w umowach brak jest wskazania ceny, wierzytelności będące przedmiotem umów cesji nie były wymagalne, zawarcie umowy cesji to udzielnie pożyczki, zmiana podmiotu na instytucję nie pożyczkową w trakcie trwania umowy pożyczki jest zakazana prawnie, umowy nie zawierają wystarczającego określenie przedmiotu umowy. Podniosła zarzut braku wymagalności roszczenia, co skutkuje przedwczesnością powództwa w związku z brakiem umocowania strony powodowej do wypowiedzenie umowy pożyczki, a także braku istnienia zaległości w wysokości pełnych rat pożyczki w dacie wypowiedzenia umowy z uwagi na abuzywność postanowień umownych.

W ustosunkowaniu się do odpowiedzi na pozew strona powodowa przedłożyła harmonogram naliczana odsetek, zgodnie z którym suma odsetek karnych wyniosła 13.22 zł. (k. 128-142)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł. i K. W. zawarły w dniu 4 września 2018 r. umowę (...)- (...) w ramach, której pozwana otrzymała pożyczkę w wysokości 4.000 zł. Kredyt miał być płatny w 36 miesięcznych ratach zgodnie z harmonogramem w ratach po 240,41 zł, ostatnia rata do dnia 10 września 2021 r. Oprocentowanie wynosiło 10 % w skali roku, (...) 77,25 %. Z tytułu zawartej umowy pożyczkodawca naliczył prowizję w wysokości 4.003,20 zł. Całkowita kwota do zapłaty została ustalona na 8.654,76 zł, w tym całkowity koszt pożyczki na kwotę 4.654,76 zł.

W tym samym dniu pożyczkodawca dokonał przelewu na rachunek bankowy pozwanej kwoty 4.000 zł.

Pozwana początkowo dokonywała regularnych spłat do października 2019 r.

W dniu 19 grudnia 2019 r. (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny z siedzibą w G. skierował do pozwanej oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z wezwaniem do zapłaty zaległej kwoty w wysokości 476,99 zł ustalonej na dzień 19.12.2019 r. Okres wypowiedzenie wynosił 30 dni.

Po wypowiedzeniu umowy pozwana dokonała dwóch wpłat. Łącznie pozwana dokonała wpłat na kwotę 3.660,81 zł.

Dowód: umowa pożyczki z 04.09.2018 r. – k. 58-71, potwierdzenie transakcji – k. 72, harmonogram – k. 73-74, formularz informacyjny – k. 75-79, wezwanie do zapłaty z 04.03.2020 r. – k. 82-83, wypowiedzenie umowy z 19.12.2019 r. wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru – k. 84-85, k. 162-163, wezwanie do zapłaty z 19.12.2019 r. – k. 86, pełnomocnictwo dla A. Z. – k. 18-19, pełnomocnictwo dla P. A. – k. 20-21

W dniu 17 maja 2018 r. pomiędzy (...) sp. z o.o. a (...)Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny z siedzibą w G. została zawarta umowa ramowa o współpracy. Na podstawie zawartej umowy strony zawarły w dniu 10 września 2018 r. strony zawarły umowę sekurytyzacji, na mocy której Cedent nabył wierzytelność wobec K. W. wynikająca z umowy pożyczki z dnia 4 września 2018 r. nr (...). W załączniku wskazano także numer PESEL i numer dowodu osobistego pozwanej.

W dniu 11 sierpnia 2022 r. została zawarta pomiędzy (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny z siedzibą w G. a stroną powodową przelewu wierzytelności, mocą którego strona powodowa nabyła wierzytelność wynikającą z umowy pożyczki nr (...) zawartej przez pozwaną, w załączniku wskazano także numer PESEL pozwanej. Strona powodowa zawiadomiła pozwaną o cesji wierzytelności.

Dowód: umowa ramowa o współpracy z 17.05.2018 r. z pełnomocnictwem dla S.– k. 22-35, umowa sekurytyzacji 10.09.2018 r. z pełnomocnictwami – k. 36-40, załącznik do umowy z 10.09.2018 r. - k. 67-68, potwierdzenie zapłaty ceny – k. 42, umowa cesji z 11.08.2022 r. z pełnomocnictwami– k. 43-55, załącznik – k. 56, potwierdzenie zapłaty ceny – k. 57, zawiadomienie o cesji – k. 80-81, 87-88, wezwanie do zapłaty z 04.03.2020 r. – k. 82-83

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na dokumentach przedstawionych przez stronę powodową, które w ocenie Sądu nie budziły żadnych wątpliwości.

Oczywiście dokumenty te, a przynajmniej ich cześć nie mogły zostać potwierdzone za zgodność z oryginałem przez działającego w sprawie pełnomocnika powoda, gdyż stanowiły wydruki komputerowe z nośnika informacji jakim były strony internetowe, platformy, na których doszło do zawarcia umowy pożyczki.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Strona powodowa dochodziła roszczenia jako nabywca wierzytelności. Podstawę żądania upatrywała w zawartej pomiędzy pozwaną a pierwotnym wierzycielem (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł. umowie pożyczki z dnia 4 września 2018 r., na mocy której pozwana była zobowiązana do szpalty kwoty 8.654,76 zł przez okres 36 miesięcy zgodnie z harmonogramem.

Pozwana, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, zakwestionowała roszczenie co do zasady jak i wysokości, ważność i skuteczności umów cesji, umowy pożyczki w zakresie postanowień odnoszących się do dodatkowych opłat z uwagi na klauzule abuzywne oraz skuteczność wypowiedzenia umowy pożyczki.

Przypomnienia wymaga, że przepis art. 3 k.p.c. nakazuje stronom dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. Uchylanie się przez jedną ze stron od złożenia jednoznacznego oświadczenia co do faktów istotnych dla rozstrzygnięcia, pozostaje w oczywistej sprzeczności z wynikającym z powołanego przepisu obowiązkiem strony i w okolicznościach sprawy może stanowić istotny argument dla uznania twierdzeń strony przeciwnej za zgodne z prawdą. Czym innym jest rozkład ciężaru dowodu, a czym innym obowiązek wyjaśnienia przez strony okoliczności sprawy zgodnie z prawdą. Art. 3 k.p.c. nakazuje stronom złożenie stosownych oświadczeń, zaś gdy oświadczenia dotyczące określonego faktu są rozbieżne, powstaje potrzeba jego udowodnienia przy uwzględnieniu wynikającego z art. 6 k.c. rozkładu ciężaru dowodu.

W tej sprawie pełnomocnik pozwanej powołał szereg zarzutów, niektóre z nich nie zawierają żadnego rozwinięcia ani uzasadnienia. W ocenie Sądu powoływanie się na liczne orzecznictwo, cytowanie przepisów prawa bez odniesienia się do okoliczności sprawy nie stanowi uzasadnienia zarzutu. Tymczasem zdaniem Sądu, to strona powodowa skutecznie wykazała okoliczności podnoszone w pozwie, w tym związanie pozwaną z poprzednikiem prawnym strony powodowej umową pożyczki. Taktyka procesowa polegająca na kwestionowaniu wszelkich możliwych faktów bez podjęcia inicjatywy dowodowej w celu wykazania, iż np. wypowiedzenie umowy było nieskuteczne, gdyż w dniu jego sporządzenia brak było zadłużenia.

Zgodnie z art. 509 § 1 k.c., wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wymaga zatem zauważenia, że przelew wierzytelności jest to umowa, na podstawie której dotychczasowy wierzyciel (cedent) przenosi wierzytelność ze swojego majątku do majątku osoby trzeciej (cesjonariusza). Umowa przelewu wierzytelności, poza ustawowymi lub umownymi wyjątkami, nie wymaga formy szczególnej i może być skutecznie dokonana również w formie ustnej lub w sposób dorozumiany. Jeżeli wierzytelność została stwierdzona pismem, umowa przelewu powinna być dokonana w formie pisemnej (art. 511 k.c.), ale tylko wyłącznie dla celów dowodowych. Dopuszczalne jest zawarcie umowy cesji również pod warunkiem w tym zawieszającym (wyrok Sądu Najwyższego z 28.02.2003 r., sygn. akt: V CKN 1712/00). Przedmiotem umowy może być każda wierzytelność, zarówno pieniężna jak i niepieniężna, z tym zastrzeżeniem, że musi być istniejąca i zbywalna. Powszechnie dopuszczalna jest także cesja wierzytelności przyszłych. Zgodnie z orzecznictwem, skutkiem przelewu wierzytelności jest to, że nie prowadzi ona do umorzenia zobowiązania, jego zmiany przedmiotowej lub zakresu odpowiedzialności, bądź powołania nowego, ale do kontynuacji istniejącego zobowiązania, aczkolwiek w innym układzie podmiotowym. Nabycie wierzytelności może nastąpić zatem tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim przysługiwała zbywcy.

Strona powodowa przedłożyła poświadczone za zgodność przez występującego w sprawie profesjonalnego pełnomocnika dokumenty: umowę ramową o współpracy z 17.05.2018 r. wraz z pełnomocnictwem, umowę sekurytyzacji z 10.09.2018 r. wraz z pełnomocnictwami, załącznik do umowy z 10.09.2018 r., umowa cesji z 11.08.2022 r. wraz z pełnomocnictwami i załącznikiem. Ponadto umowa przelewu wierzytelność z 11.08.2022 r. wraz z załącznikami została sporządzona w formie aktu notarialnego. Dokumenty te z uwagi na poświadczenie (art. 129 § 3 k.p.c.) mają charakter dokumentów urzędowych. Strona powodowa zanimizowała niektóre postanowienia wskazanych umów i treść załączników do nich, jednak trzeba wyjaśnić, że powszechnie spotykaną praktyką jest, że niejednokrotnie niektóre postanawiania umów cesji wobec poufnych danych są zakreślane (np. w zakresie wysokości ceny), co nie przesądza od razu o ich wadliwości. W ocenie Sądu, dokumenty te są wystarczające do ustalenia, że powód skutecznie nabył w drodze cesji wierzytelność przysługującą uprzednio wobec pozwanego pożyczkodawcy. W tym zakresie samo kwestionowanie umocowanie pełnomocników stron umów jest nieskuteczne. Jak wskazano wyżej brak wskazania ceny nie skutkuje nieważnością umów cesji, ceny zostały zanonimizowane zarówno na umowach jak też na potwierdzeniach przelewów, co potwierdza fakt, iż nabywcy dokonali zapłaty cen. Ponadto, wbrew twierdzeniem pełnomocnika pozwanej, zarówno umowa ramowa o współprace z 17.05.2018 r., umowę sekurytyzacji z 10.09.2018 r., jak i umowa przelewu wierzytelności z 11.08.2022 r. nie zawierają zastrzeżenia, iż warunkiem nabycia wierzytelności jest zapłata ceny. W tym zakresie zastanawiające jest, jak pełnomocnik pozwanej ustalił treść paragrafów, na które się powołuje, skoro ich treść została zakryta. Również, jak wskazano wyżej, brak podstaw prawnych to stwierdzanie nieważności umowy sekurytyzacji z 10.09.2018 r. z powodu braku wymagalności wierzytelności będącej przedmiotem cesji, skoro jak wskazano wyżej, przedmiotem umowy cesji może być wierzytelność przyszła. Brak jest także podstaw prawnych do uznania, iż zawarcie umów cesji stanowiło udzielenie pożyczki, skoro zgodnie z zapisami np. § 3 ust. 2 wraz z wierzytelnością na fundusz przeszły wszelkie prawa z nimi związane, kwota pożyczki została wypłacona pozwanej przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł.. Brak jest norm prawnych sankcjonujących także nieważność umów cesji, gdyż zmiana podmiotu na instytucję nie pożyczkową w trakcie trwania umowy pożyczki jest zakazana prawnie, czy, innym jest nadawanie klauzuli bte (takie orzecznictwo przytoczył pełnomocnik pozwanej) a czy innym przelew wierzytelności z tytułu umowy kredytu zawartej z bankiem. Ponadto przepisy Prawa bankowego odnoszą się do czynności prawnych zawartych z bankami. Zgoda dłużnika na przeniesie wierzytelności nie była również wymagana, o czym stanowi wprost art. 509 § 1 k.c. Jednocześnie wprost w umowie została wskazana strona powodowa jako przyszły nabywca, na co pozwana wyraziła zgodę, tak samo jak na przetwarzanie danych osobowych przez pożyczkodawcę i stronę powodową.

W kontekście legitymacji strony powodowej, dysponuje ona nadto wszystkimi niezbędnymi dokumentami, a dotyczącymi pierwotnej umowy pożyczki i danymi pozwanej, co dodatkowo potwierdza fakt skutecznego nabycia wierzytelności.

Co już wyżej wskazywano, strona powodowa wywodziła swoje roszczenie z umowy pożyczki. Zgodnie z art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W przedmiotowej sprawie zastosowanie mają także przepisy ustawy o kredycie konsumenckim, wprowadzające dodatkowe definicje i warunki udzielenia pożyczki konsumentowi to niewątpliwie zastosowanie ma także cytowany wyżej przepis kodeksu cywilnego. Z definicji umowy pożyczki wynika podstawowa cecha tej czynności prawnej jaką jest przeniesienie własności inaczej przekazanie pożyczkobiorcy określonej ilości, kwoty pieniędzy. W tego typu sprawach zatem dowód wypłaty pieniędzy pożyczkobiorcy jest istotny z punktu widzenia ogólnych przepisów kodeksu cywilnego definiujących umowę pożyczki.

Strona powodowa przedłożyła dokument źródłowy umowę pożyczki z dnia 4 września 2018 r., a także potwierdzenie przelewu kwoty pożyczki, harmonogram, formularz informacyjny, wezwania do zapłaty i wypowiedzenie umowy, a także pełnomocnictwa dla osób podpisanych pod wezwaniami do zapłaty i wypowiedzeniem umowy.

Zarzuty podniesione przez pozwaną okazały się częściowo zasadne w zakresie braku wykazania roszczenia co do wysokości, choć z innych przyczyn niż wskazanych przez profesjonalnego pełnomocnika pozwanej. Zarzuty odnośnie nieważności umowy pożyczki okazały się niezasadne. Niezrozumiały jest zarzut, iż braku umocowania pełnomocnika pożyczkodawcy do zawarcia umowy pożyczki, skoro umowa została zawarta przy pomocy środków porozumiewania się na odległość, a pożyczkodawca nie był reprezentowany przez pełnomocnika. Także niezrozumiały jest zarzut odnośnie opłaty przygotowawczej czy administracyjnej, których umowa pożyczki nie przewidywała. Ponadto pozwana dokonywała wpłat na poczet zawartej umowy pożyczki.

Pozwana podniosła także zarzut sprzeczności umowy z zasadami współżycia społecznego w zakresie uregulowań umowy dotyczących prowizji. Samo zastrzeżenie przez strony w umowie pożyczki różnego rodzaju opłat w formie ryczałtowej, jako wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, nie narusza zasady swobody umów przewidzianej w art. 353 ¹ w zw. z art. 58 i 65 § 2 Kodeksu cywilnego (dalej: k.c.). W granicach bezwzględnie obowiązujących przepisów i zasad współżycia społecznego (art. 58 k.c.), przepisy art. 353 ¹ k.c. i 65 § 1 k.c. pozwalają na swobodne kształtowanie stosunku umownego. Przyjmuje się, że w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami rażąco naruszają interesy konsumenta postanowienia umowne godzące w równowagę kontraktową stron, a także te, które zmierzają do wprowadzenia konsumenta w błąd wykorzystując jego zaufanie i brak specjalistycznej wiedzy. Z przedłożonych przez stronę powodową dokumentów wynikają warunki umowy pożyczki, na które pozwana dobrowolnie wyraziła zgodę, w tym zaś zakresie - również obciążenie kosztami wynikającymi ze związania umową. Całkowita kwota do zapłaty, jest jasno i wyraźnie odzwierciedlona w treści umowy pożyczki nr (...), a sama definicja skrupulatnie wyjaśniona. Kwota do zapłaty podzielona została na 36 kolejnych rat. Każda z miesięcznych rat obejmowała kapitał, prowizję i odsetki, co wynika z umowy. Sam jednak wysokość prowizji w kwocie 4.003,20 zł przewyższającej limit ustawowy, zgodnie bowiem z art. 36a ust. 2 ustawy o kredycie konsumenckim, w brzemieniu obowiązującym w dniu zawarcia umowy pożyczki, pozaodsetkowe koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredyt, pierwotny wierzyciel mógł więc w umowie pożyczki zastrzec maksymalnie kwotę 4.000 zł tytułem prowizji.

Strona powodowa nie wykazała wysokości roszczenia w zakresie kwoty 3.307,76 zł dochodzonej tytułem odsetek karnych, której wyliczenie pozwana zakwestionowała. W odpowiedzi na zarzut strona powodowa przedłożyła harmonogram naliczania odsetek karnych, który to harmonogram jest nieczytelny, uniemożliwia prześledzenie poprawności naliczonych kwot cząstkowych, gdyż nie wskazano w nim za jaki okres, od jakiej kwoty, jaka stopa procentowa została przyjęta do wyliczenia odsetek karnych. Ponadto suma kwot cząstkowych wskazanych w harmonogramie wyniosła zaledwie 13,22 zł a nie 3.307,76 zł. Natomiast w uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała, iż kwota 3.307,76 zł to suma odsetek karnych naliczona od powstałe zadłużenia przeterminowanego od dnia następującego po dniu wymagalności do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu w epu w wysokości 14 % w skali roku. Brak jest wyjaśnienie czym jest i ile wynosiły za poszczególne okresy kwoty zadłużenia przeterminowanego. Strona powodowa jako kwotę wyjściowa przyjęła 5.292,25 zł. tj. kwotę wskazaną w wypowiedzeniu umowy, to za wskazany okres kwota odsetek karnych mogłaby wynieść maksymalnie 2.835,78 zł. Także przy obliczaniu odsetek karnych zastosowano wysokość stopy procentowej powyżej maksymalnie dopuszczalnej, gdyż wysokość maksymalnych odsetek za opóźnienie wynosiła 13,50% w skali roku od 4 listopada 2021 r., 12,00% w skali roku od 7 października 2021 r., 11,20% w skali roku od 29 maja 2020 r., 12% w skali roku od 9 kwietnia 2020 r., 13% w skali roku od 18 marca 2020 r.

Sąd z urzędu dokonał weryfikacji roszczenia w myśl regulacji art. 117 § 2 ¹ k.c., zgodnie z którą po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. Zgodnie z art. 117 § 1 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Zgodnie z art. 118 § 1 k.c., w brzemieniu obowiązującym do dnia 9 lipca 2018 r., jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.

W ocenie Sądu roszczenie objęte żądaniem pozwu uległo częściowemu przedawnieniu w zakresie kwoty 476,99 zł, która to kwota była wskazana jako kwota zadłużenia w wezwaniu do zapłaty z dnia 19 grudnia 2019 r. Strona powodowa mogła wiec domagać się zaploty tej kwoty do dnia 31 grudnia 2022 r., a strona powodowa wniosła pozew w epu dopiero w dniu 1 grudnia 2023 r.

W związku w powyższym Sąd ustalił, iż zgodnie z umową pożyczki pozwana zobowiązana do zapłaty łącznie kwoty 8.439,19 zł, w tym 4.000 zł tytułem kapitału, 4.000 zł tytułem prowizji i 439,19 zł tytułem odsetki umownych za okres do dnia wypowiedzenia umowy. Pozwana na poczet zawartej umowy dokonała wpłat na łączną kwotę 3.660,81 zł, roszczenie w zakresie kwoty 476,99 zł uległo przedawnieniu. Pozwana zobowiązana jest więc do zapłaty kwoty 4.301,39 zł. Zgodnie z żądaniem, Sąd zasądził odsetki za opóźnienie od dnia wyniesienia pozwu w elektronicznym postepowaniu upominawczym tj. od 1 grudnia 2023 r.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu wyrażonej w art. 100 k.p.c. Strona powodowa wygrała sprawę w 52 %. Strony poniosły koszty związane z reprezentowaniem przez profesjonalnych pełnomocników w tej samej wysokości, Sąd dokonał więc rozliczenia opłaty od pozwu, zasądzając od pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 260 zł tj. 52 % z kwoty 500 zł. W pozostałym zakresie Sąd koszty postępowania pomiędzy stronami wzajemnie zniósł.

ZARZĄDZENIE

1) (...)

2) (...)

3) (...)

(...)