Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Nowym Sączu

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 794/24

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

USTALENIE FAKTÓW

1.Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

E. W.

w dniu 24 listopada 2020 roku w Komendzie Miejskiej Policji w N. zeznała nieprawdę co do faktu nieutrzymywania kontaktu z W. J. i nieotrzymywania od niego pieniędzy oraz pomocy materialnej na rzecz małoletniej J. G., podczas składania zeznań mających służyć za dowód w postępowaniu karnym do sygn.. (...), (...)-4.Ds.(...), będąc uprzedzona o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań

w okresie od 1 września 2020 roku do 30 września 2023 roku w N. w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, reprezentując prawa małoletniej J. G. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 18 500 złotych Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w N., poprzez wprowadzenie ww. instytucję w błąd, co do faktu nieotrzymywania pieniędzy na utrzymanie małoletniej J. G. od W. J., a także składając 16 sierpnia 2021 roku złożyła fałszywe oświadczenie o nieotrzymywaniu od W. G. świadczeń alimentacyjnych pouczona o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia, które to oświadczenie zostało odebrane na podstawie upoważnienia zawartego w art. 15 ust. 3 pkt 2 w zw. art. 15 ust. 7 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów w wyniku czego w ww. okresie zostały wypłacone E. W. pieniądze z funduszu alimentacyjnego na szkodę Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w N.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

30 września 2020 roku Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w N. złożył zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez W. J., które miało polegać na uchylaniu się w/w od obowiązku alimentacyjnego względem małoletniej J. G.. Na skutek przedmiotowego zawiadomienia, a także dołączonych doń załączników funkcjonariusz policji P. D. wydał 10 listopada 2020 roku postanowienie o wszczęciu dochodzenia w sprawie uchylania się w N. w okresie od 7 listopada 2018 roku do 30 września 2020 roku od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości wyrokiem Sądu Rejonowego w (...), sygn. akt (...) z dnia 18 czerwca 2020 roku poprzez niełożenie na utrzymanie J. G. reprezentowanej przez matkę E. W. ze strony ustalonej osoby uzgodnionych alimentów, przy czym łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości przekracza równowartość 3 świadczeń okresowych tj. o przestępstwo z art. 209 § 1 k.k.

Zawiadomienie MOPS wraz z załącznikami k. 1-7

Postanowienie o wszczęciu dochodzenia k. 21

W toku prowadzonego postępowania przygotowawczego w dniu 24 listopada 2020 roku w N. w siedzibie Komendy Miejskiej Policji przesłuchano w charakterze świadka E. W. – przedstawicielkę ustawową małoletniej pokrzywdzonej. Przed złożeniem owych depozycji E. W. została uprzedzona o odpowiedzialności karnej za zeznanie nieprawdy lub zatajenie prawdy, określonej w art. 233 § 1 i 1a k.k.

Protokół przesłuchania w charakterze świadka E. W. k. 34-35

W trakcie przedmiotowych zeznań E. W. oświadczyła, iż W. J. od 2016 roku przestał w sposób całkowity łożyć na utrzymanie małoletniej J. G.. Świadek oświadczyła, iż jej były partner nie zapłacił żadnej miesięcznej raty określonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Nowym Sączu w sprawie (...). E. W. oznajmiła również, iż W. J. nie utrzymuje żadnego kontaktu z nią ani małoletnią córką, całkowicie zapominając o jej istnieniu.

Protokół przesłuchania w charakterze świadka E. W. k. 34-35

Między innymi owe zeznania posłużyły za materiał uzasadniający wydanie postanowienia o przedstawieniu W. J. zarzutu popełnienia występku opisanego w art. 209 § 1 k.k. Zarzut ten nie został ogłoszony z uwagi na pobyt oskarżonego na terenie Zjednoczonego Królestwa. Niemniej jednak W. J. zdecydował się ustanowić obrońcę w osobie adwokat A. T..

Postanowienie o przedstawieniu zarzutów k. 43

Pismo obrońcy W. J. k. 116-117

Obrońca W. J. 11 września 2023 roku złożyła do Prokuratury Rejonowej w Nowym Sączu pismo procesowe wraz z wnioskami dowodowymi. Na podstawie załączników dołączonych do tego pisma okazało się, iż W. J. w okresie od 2018 roku do 2023 roku regularnie łożył na utrzymanie małoletniej J. G.. Co więcej wbrew twierdzeniom procesowym E. W. W. J. utrzymywał z oskarżoną i ich wspólną córką regularny kontakt za pośrednictwem komunikatorów internetowych, żywo interesując się życiem J. G..

Pismo obrońcy W. J. k. 116-117

Potwierdzenia przelewów środków pieniężnych W. J. k. 118-153

(...) screeny korespoendencji oskarżonej i jej córki z W. J. k. 154-200

Na skutek wymowy przeprowadzonych w sprawie dowodów funkcjonariusz policji zdecydował się umorzyć postępowanie karne przeciwko W. J. o przestępstwo z art. 209 § 1 k.k. na skutek braku realizacji przez niego znamion czynu zabronionego.

Odpisy postanowień o umorzeniu dochodzenie k. 212-214, 219-221, 222-224

Jednocześnie E. W. w okresie od 1 września 2020 roku do 30 września 2023 roku regularnie pobierała przyznane na rzecz J. G. świadczenia pieniężne z funduszu alimentacyjnego. Zgodnie z ustawą o pomocy osobom uprawnionym do alimentów E. W. była zobowiązana do każdoczesnego poinformowania Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w N. o wystąpieniu zdarzeń, które powodowałaby skutek w postaci utraty podstawy prawnej do przyznania małoletniej świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Wyjaśnienia E. W. k. 265-266

Zeznania świadka J. Z. k. 240-241,283-284

Decyzje o przyznaniu świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz decyzje uchylające k. 225-237

Niemniej jednak E. W. działając z góry powziętym zamiarem w krótkich odstępach czasu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w postaci odbioru miesięcznych świadczeń z funduszu, nie tylko zaniechała poinformować Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w N. o fakcie, iż dłużnik alimentacyjny W. J. regularnie łoży na utrzymanie małoletniej J. G., lecz także pouczona o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia 16 sierpnia 2021 roku złożyła oświadczenie, w którym podała, iż W. J. w okresie od stycznia 2020 roku – tj. w czasie prowadzonej egzekucji komorniczej nie łożył w żaden sposób na utrzymanie córki. Oświadczenie to także zostało złożone w celu wykazania istnienia przesłanek do otrzymania świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Zeznania świadka J. Z. k. 240-241,283-284

Decyzje o przyznaniu świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz decyzje uchylające k. 225-237

Oświadczenie oskarżonej E. W. k. 282

Na skutek owego fałszywego oświadczenia, a także braku powiadomienia organu administracyjnego o ustaniu przesłanek do przyznania małoletniej świadczeń z funduszu alimentacyjnego, Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w N. wydał decyzje administracyjne o przyznaniu J. G. świadczeń z funduszu alimentacyjnego z kwocie po 500 złotych miesięcznie za okres od 1 września 2020 roku do końca września 2023 roku. W wyniku tych decyzji organ administracji publicznej wypłacił do rąk E. W. – jako przedstawicielki ustawowej uprawnionej łączną kwotę 18500 złotych.

Wyjaśnienia E. W. k. 265-266

Zeznania świadka J. Z. k. 240-241,283-284

Decyzje o przyznaniu świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz decyzje uchylające k. 225-237

Wobec doręczenia postanowień o umorzeniu dochodzenia przeciwko W. J., dyrektor MOPS w N. powziął wątpliwość zasadność świadczeń przyznanych na rzecz J. G.. W związku z powyższym wezwano E. W. do złożenia wyjaśnień w tym zakresie. Oskarżona przyznała, iż wprowadziła w błąd organ administracji publicznej. Wobec powyższego Dyrektor MOPS w N. wydał decyzje o uznaniu tych wypłaconych świadczeń za nienależnie pobrane, mocą których wystawił E. W. zobowiązanie do uzyskanych w ten sposób środków.

Wyjaśnienia E. W. k. 265-266

Zeznania świadka J. Z. k. 240-241,283-284

Decyzje o przyznaniu świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz decyzje uchylające k. 225-237

Decyzje administracyjne w przedmiocie zwrotu nienależnie pobranych świadczeń k. 255-259

Dotychczas E. W. wpłaciła na rzecz Miasta N. kwotę 3000 złotych tytułem zwrotu nienależnie pobranych świadczeń.

Zeznania świadka J. Z. k. 240-241,283-284

E. W. ma 40 lat. Oskarżona jest panną, mającą na utrzymaniu dwójkę małoletnich dzieci. Oskarżona E. W. posiada wykształcenie zawodowe o profilu krawcowa. Oskarżona utrzymuje się z prac dorywczych. E. W. nie leczyła się psychiatrycznie, neurologicznie ani odwykowo. Oskarżona jest osobą niekaraną. E. W. nie jest właścicielką nieruchomości ani wartościowych rzeczy ruchomych.

Wyjaśnienia E. W. w zakresie danych osobopoznawczych k. 265-266

Karta karna k. 252

Notatka o oskarżonej k.253

Zaświadczenie o stanie majątkowym k.254

1.1.2.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

1.Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

OCena DOWOdów

1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Wyjaśnienia oskarżonej E. W.

E. W. będąc słuchana w toku postępowania przygotowawczego w całości przyznała się do zarzucanego jej czynu składając w tym zakresie krótkie wyjaśnienia. Oskarżona w żaden sposób nie negowała ustaleń faktycznych prowadzącego śledztwo. E. W. jedynie krótko opisała motywy swojego działania. Według oskarżonej jej działanie było podyktowane strachem przed odebraniem jej dzieci, a także kłopotami finansowymi nie pozwalającymi na pokrycie kosztów ich utrzymania. Oskarżona podała, iż pieniądze które wysyłał jej W. J. były nie wystarczające, aby utrzymać dzieci. W tym zakresie E. W. argumentowała, iż z uwagi na chorobę J. G. nie mogła ona podjąć pracy zarobkowej. Oskarżona nadmieniła również, iż jej były partner miał składać na nią donosy do organów pomocy społecznej. Natomiast w toku postępowania jurysdykcyjnego oskarżona E. W. pomimo prawidłowego zawiadomienia o terminie rozprawy głównej, zdecydowała się na brać udziału w czynnościach sądowych, przez co dobrowolnie zrezygnowała z możliwości złożenia wyjaśnień w szerszym zakresie. Wyjaśnienia oskarżonej E. W. w zakresie kategorycznego przyznania się przez nią do zarzucanego czynu potwierdziły tezy dowodowe udowodnione za pomocą innych dowodów przeprowadzonych w tym postępowaniu. W dalszej kolejności należy zwrócić uwagę, iż E. W. w swoich wyjaśnieniach kładzie nacisk na opisanie motywów swojego postępowania. W tym zakresie należy nadmienić, iż brak jest danych podważających istnienie konfliktu między oskarżoną, a jej byłym partnerem czy też uwag W. J. odnośnie sposobu wychowania dzieci przez oskarżoną. Owe twierdzenia są potwierdzone poprzez analizę print screenów przesłanych przez obrońcę W. J.. Dalej koniecznym jest zwrócenie uwagi na postawę E. W., która zawarła ugodę z MOPS w N. i zdecydowała się spłacać nienależnie pobrane świadczenia, co miało wpływ na ocenę jej prognozy kryminologicznej. W pozostałym zakresie wyjaśnienia oskarżonej nie wniosły istotnych okoliczności dla rozstrzygnięcia tego procesu. Stan faktyczny w tej sprawie był niemal bezsporny. Stąd też przedmiotowy dowód miał jedynie subsydiarne znaczenie dla poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych.

Zeznania świadka J. Z.

Jako wiarygodne należało ocenić zeznania złożone przez świadka J. Z.. Świadek ten jest osobą całkowicie obca dla oskarżonej, który z inkryminowanym czynem zetknął się na skutek wykonywania własnych czynności służbowych. Świadek ten swoje spostrzeżenia relacjonował swobodnie. Zeznania świadka J. Z. mają pełne potwierdzenie w zgromadzonej w niniejszym śledztwie dokumentacji odnoszącej się do procedury otrzymywania świadczeń przyznanych pierwotnie J. G.. Co szczególnie istotne w warunkach tego postępowania J. Z. na rozprawie głównej rozwinął swoją pierwotną wypowiedź i wskazał, iż E. W. oprócz bezprawnego zaniechania polegającego na braku poinformowania urzędu o wpłacaniu pieniędzy przez W. J. w czasie objętym decyzjami administracyjnymi, złożyła także oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej o braku łożenia na utrzymanie małoletniej córki ze strony jej ojca w okresie 6 miesięcy przed przyznaniem J. G. owych świadczeń. Świadek wskazał przy tym, iż owo oświadczenie było niezbędne dla wykazania istnienia przesłanek ustawowych dla przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, gdzie owa półroczna bezczynność dłużnika jest elementem stwarzającym podstawy do przyznania owych świadczeń. Świadek zaznaczył przy tym, iż upoważnienie do odbioru tego rodzaju oświadczenia ma charakter normy ustawowej zawartej w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do świadczeń alimentacyjnych. Świadek J. Z. na rozprawie zaznaczył także, iż E. W. zwróciła się na rzecz MOPS w N. kwotę 3000 złotych tytułem zwrotu nienależnie pobranych świadczeń. Zeznania J. Z. trzeba ocenić jako szczegółowe, mające pełne oparcie w przedłożonej dokumentacji. Świadek zeznawał rzeczowo, a treść jego depozycji była zgodna z regułami logiki formalnej oraz zasadami doświadczenia życiowego. Dodatkowo wskazać trzeba na spontaniczność owej relacji, a także braku jej kwestionowania przez żadną ze stron niniejszego procesu. To wszystko spowodowało, iż Sąd Rejonowy ocenił owe oświadczenia wiedzy za wiarygodne i posłużył się nimi w odniesieniu do ustaleń faktycznych odnoszących się do drugiego z zarzutów stawianych E. W. przez oskarżyciela publicznego. Zarazem podniesiona przez J. Z. na rozprawie informacja, według której doprowadzenie urzędu do niekorzystnego rozporządzenia mieniem nastąpiła nie tylko w wyniku bezprawnego zaniechania oskarżonej, lecz także działania polegającego na złożeniu fałszywego oświadczenia, musiała doprowadzić do zmiany kwalifikacji prawnej zachowania przypisanego E. W. w punkcie II uzasadnianego wyroku.

Pisemne oświadczenie E. W.

Istotne znaczenie dla obranej przez Sąd kwalifikacji prawnej zdarzenia zarzucanego E. W. w punkcie II aktu oskarżenia miało oświadczenie złożone przez E. W. w sierpniu 2021 roku skierowane do Dyrektora MOPS w N. w związku z ubieganiem się o przyznanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Treść tego dokumentu nie budzi wątpliwości. Brak jest także podstaw, aby kwestionować autentyczność tego dokumentu przedłożonego w toku rozprawy przez J. Z.. Z przedmiotowego dokumentu wynika jednoznacznie, iż E. W. owe fałszywe oświadczenie złożyła będąc świadoma odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Zarazem nie budzi wątpliwości, iż owo oświadczenie było środkiem służącym oskarżonej do wprowadzenia w błąd pokrzywdzonego odnośnie istnienia podstaw do przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego na rzecz J. G.. Zatem również ten dokument przysłużył się rekonstrukcji stanu faktycznego w tym postępowaniu.

protokołu przesłuchania E. W. w charakterze świadka w postępowaniu w sprawie o przestępstwo z art. 209 § 1 k.k., zawiadomienia MOPS w tej sprawie, postanowień wydanych w rzeczonym postępowaniu w przedmiocie wszczęcia dochodzenia, przedstawienia zarzutów, umorzenia dochodzenia, dokumentacji dołączonej przez obrońcę W. J., decyzji wydanych przez Dyrektora MOPS w N., . Przydatne okazały się być także dane osobopoznawcze zebrane w toku śledztwa w postaci zaświadczenia o stanie majątkowym, notatki o oskarżonym czy karcie karnym.

Brak było także podstaw do podważenia przydatności dla niniejszego postępowania pozostałych dowodów wnioskowanych przez oskarżyciela publicznego do przeprowadzenia w toku rozprawy głównej tj. protokołu przesłuchania E. W. w charakterze świadka w postępowaniu w sprawie o przestępstwo z art. 209 § 1 k.k., zawiadomienia MOPS w tej sprawie, postanowień wydanych w rzeczonym postępowaniu w przedmiocie wszczęcia dochodzenia, przedstawienia zarzutów, umorzenia dochodzenia, dokumentacji dołączonej przez obrońcę W. J., decyzji wydanych przez Dyrektora MOPS w N., . Przydatne okazały się być także dane osobopoznawcze zebrane w toku śledztwa w postaci zaświadczenia o stanie majątkowym, notatki o oskarżonej czy karcie karnym.. W odniesieniu do tych dokumentów należy zauważyć, iż zostały sporządzone we właściwej formie przez osoby do tego upoważnione. Nadto ich zawartość merytoryczna także nie budzi wątpliwości Sądu i pozostaje ona spójna z treścią wyjaśnień oskarżonej. Co więcej żadna ze stron procesu w żaden sposób nie kwestionowała wartości dowodowej owych dokumentów. Stąd też Sąd Rejonowy uznał te dokumenty za wiarygodne i na ich podstawie poczynił powyższe ustalenia faktyczne.

1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☒

3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

I

E. W.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

W punkcie I aktu oskarżenia oskarżyciel publiczny zarzucił E. W., iż w dniu 24 listopada 2020 roku w Komendzie Miejskiej Policji w N. zeznała nieprawdę co do faktu nieutrzymywania kontaktu z W. J. i nieotrzymywania od niego pieniędzy oraz pomocy materialnej na rzecz małoletniej J. G., podczas składania zeznań mających służyć za dowód w postępowaniu karnym do sygn.. (...), (...)-4.Ds.(...), będąc uprzedzona o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, tj. o przestępstwo z art. 233 § 1 k.k.

Zgodnie z treścią art. 233 § 1 k.k. odpowiedzialności karnej za to przestępstwo podlega ten, kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę. Przedmiotowy typ czynu zabronionego ma charakter powszechny tj. do jego popełnienia zdatny jest ogół podmiotów zdolnych do ponoszenia odpowiedzialności karnej. Do tego przedmiotowy czyn zabroniony jest przestępstwem formalnym czyli do jego dokonania nie jest konieczna żadna zmiana w otaczającej nas rzeczywistości. Ustawodawca w rzeczonym przepisie przewidział dwie formy dokonania tego występku. Pierwszą z nich jest zeznanie nieprawdy tj. czynność polegająca na podaniu organowi procesowego informacji sprzecznej z rzeczywistością – tej odmiany tego przestępstwa można dopuścić się siłą rzeczy tylko i wyłącznie przez działanie, natomiast z zatajeniem prawdy mamy do czynienia wówczas gdy świadek wiedząc o okolicznościach mających znaczenie dla danego postępowania nie wskazuje ich pomimo żądania ich udzielania przez przesłuchującego. Z uwagi na treść art. 233 § 2 k.k. warunkiem sine qua non odpowiedzialności za ten rodzaj przestępstwa jest wcześniejsze pouczenie świadka o odpowiedzialności karnej grożącej za podanie nieprawdy bądź jej zatajenie. Odpowiedzialności penalnej za ten występek nie podlega ten, kto zeznając nieprawdę/zatajając prawdę nie był świadomy prawa do odmowy składania zeznań bądź też uchylenia się od odpowiedzi na pytanie. Dla bytu tego przestępstwa niezbędne jest także, aby owe zeznania były składane bądź w postępowaniu sądowych lub też w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy. Z uwagi na brak zawarcia przez ustawodawcę klauzuli nieumyślności, rzeczony występek można popełnić tylko umyślnie. Sąd Rejonowy w tym składzie stoi na stanowisku, iż owego typu czynu zabronionego można dopuścić się w obydwu postaciach zamiaru tj. także z zamiarem wynikowym.

Przekładając owe krótkie stwierdzenia o charakterze ogólnym na grunt niniejszego postępowania należało z całą mocą stwierdzić, iż E. W. swoim czynem z 24 listopada 2020 roku zrealizowała przedmiotowe i podmiotowe znamiona przestępstwa z art. 233 § 1 k.k. W tym zakresie należy w pierwszej mierze stwierdzić, iż E. W. składała zeznania w postępowaniu toczonym na podstawie ustawy, a to w toku dochodzenia prowadzonego według przepisów kodeksu postępowania karnego. Nie ulega również żadnej wątpliwości, iż E. W. była świadkiem w tym postępowaniu. W dalszej kolejności należało nadmienić, iż E. W. przed odebraniem od niej oświadczeń wiedzy była pouczona o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań, a także pouczona o prawie uchylenia się od odpowiedzi na pytanie mogące spowodować jej odpowiedzialność karną. Dalej należy wskazać, iż E. W. w toku składanych przez siebie depozycji podała nieprawdę, stwierdzając, iż W. J. w okresie od 2018 roku w żaden sposób nie łożył na utrzymanie córki oraz w żaden sposób nie interesował się jej losem. Nie ulega żadnych wątpliwości, iż owe twierdzenia faktycznie miały istotne znaczenie dla prowadzonego wówczas postępowanie w sprawie o przestępstwo z art. 209 § 1 k.k. Dalej w tym miejscu koniecznym jest kategoryczne stwierdzenie, iż w świetle dowodów dołączonych do pisma obrońcy W. J., a to potwierdzeń przelewów dokonanych przez zobowiązanego do świadczeń alimentacyjnych oraz print screenów dokumentujących przebieg kontaktów ojca z córką, oczywistym jest, iż depozycje złożone przez E. W. w tym zakresie były nieprawdziwe. Zarazem ogół okoliczności przedmiotowych w tej sprawie, warunkuje stwierdzenie iż podanie funkcjonariuszowi policji nieprawdziwych oświadczeń wiedzy miało charakter umyślny i było dokonane z zamiarem bezpośrednim. To wszystko implikuje przyjęcie, iż E. W. swoim zachowaniem wypełniła znamiona występku stypizowanego w art. 233 § 1 k.k. Nie sposób jest bowiem argumentować, iż owe oświadczenia zostały złożone w celu ochrony jej bądź osoby jej najbliższej. Przeciwnie biorąc pod uwagę wyjaśnienia złożone przez oskarżoną w tym postępowaniu, motywem działania E. W. w tym zakresie był konflikt z jej byłym partnerem, a także chęć poprawy własnej sytuacji materialnej.

Ów fakt implikował konieczność poddania rozwadze stopnia społecznej szkodliwości każdego z tych czynów. Rozpatrując tę problematykę należy stwierdzić, iż ustawodawca w art. 115 § 2 k.k. zawarł zamknięty katalog kwantyfikatorów stopnia społecznej szkodliwości. Zgodnie z tym przepisem Sąd oceniając stopień społecznej szkodliwości danego czynu jest zobowiązany wziąć pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. W odniesieniu do czynu przypisanego E. W. w punkcie I wyroku Sąd Rejonowy ocenił, iż zachowania te cechowały się średnim szkodliwości. Tutaj konieczne jest nadmienienie, że w wyniku złożenia przez oskarżoną E. W. fałszywych zeznań konieczne było prowadzenie długotrwałego postępowania karnego, co stanowiło obciążenie funkcjonalne wymiaru sprawiedliwości, a także niosło ze sobą nieodłączne negatywne konsekwencje natury fiskalnej. Nadto rzeczone fałszywe zeznania były złożone w wyniku niskich pobudek, a to chęci uzyskania przysporzenia majątkowego oraz pogorszenia sytuacji prawnej byłego partnera. Nie ulega przy tym wątpliwości, iż rzeczone zeznania złożone w postępowaniu karnym mogły nieść daleko idące konsekwencje dla podejrzanego W. J., chociażby mogące skutkować jego pozbawieniem wolności w przypadku uznania istnienia podstaw jego tymczasowego aresztowania w związku z niestawiennictwem na wezwania do miejscowej policji. Tym samym nie ulega wątpliwości, iż czyn popełniony przez E. W. cechował się znacznym stopniem społecznej szkodliwości, a przez to był on karygodny w rozumieniu art. 1 § 2 k.k.

Czyn oskarżonej E. W. należy zakwalifikować również jako zawiniony w świetle normatywnej teorii winy recypowanej w art. 1 § 3 k.k. Mianowicie oskarżona jest dorosłą, rozwiniętą społecznie osobą, doskonale zdającą sobie sprawę z treści normy sankcjonowanej. Do tego brak jest jakichkolwiek podstaw, aby twierdzić, że jej zawinienie jest limitowane z uwagi na chorobę psychiczną, uzależnienie. Oskarżona nie działała w warunkach stanu wyższej konieczności czy innej anormalnej sytuacji motywacyjnej. Należało również zważyć, iż działanie w celu osiągnięcie korzyści majątkowej, a także chęć sprawienia odwetu byłemu partnerowi należy poczytać jako okoliczności zwiększające stopień zawinienia oskarżonej. Zatem Sąd Rejonowy ocenił, iż istnieje możliwość podniesienia wobec E. W. relewantnego zarzutu braku posłuchu dla normy prawnej/

Ogół wyżej nakreślonych okoliczności obligował Sąd Rejonowy do uznania oskarżonej E. W. za winną czynu zarzucanego w punkcie I aktu oskarżenia.

☒

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

II

E. W.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

W punkcie II skargi oskarżycielskiej prokurator zarzucił E. W., iż w okresie od 1 września 2020 roku do 30 września 2023 roku w N. w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, reprezentując prawa małoletniej J. G. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 18 500 złotych Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w N., poprzez wprowadzenie ww. instytucję w błąd, co do faktu nieotrzymywania pieniędzy na utrzymanie małoletniej J. G. od W. J., w wyniku czego w ww. okresie zostały wypłacone E. W. pieniądze z funduszu alimentacyjnego na szkodę Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w N., tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k.

W tym miejscu konieczne jest nadmienienie, iż Zgodnie z treścią art. 286 § 1 k.k. przedmiotowego występku dopuszcza się ten kto celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Nie ulega żadnych wątpliwości, iż omawiany czyn zabroniony jest typem powszechnym tj. takim, do którego popełnienia zdatny jest nieograniczone krąg podmiotów zdolnych do odpowiedzialności karnej. Podobnie bezsporne w doktrynie prawa karnego jest stwierdzenie, iż ów czyn zabroniony jest typem skutkowym, który materializuje się w poczynieniu przez pokrzywdzonego niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Co szczególnie istotne zwraca się uwagę, iż jest to typ konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo tym samym z owej niekorzystności rozporządzenia mieniem nie musi wynikać bezpośrednio szkoda dla podmiotu nim rozporządzającego. Niemniej przedmiotowa niekorzystność należy rozumieć w sposób obiektywny jako powzięcie czynności choćby pośrednio niekorzystnej dla pokrzywdzonego. W orzecznictwie ten stan obrazuje się chociażby przykładami sytuacji, kiedy pokrzywdzony na skutek wprowadzenia w błąd udziela pożyczki osobie znacznie mniej majętnej aniżeli przedstawia się jego kontrahent. W takim przypadku dla zrealizowania owego znamienia przedmiotowego nie jest istotne czy pożyczka zostanie spłacona i w jakim terminie, lecz sam fakt owej niekorzystności wiąże się z udzieleniem świadczenia pieniężnego o bardziej ryzykownym charakterze, czego pożyczający nie wiedział w chwili rozporządzenia mieniem. Ważne jest natomiast ażeby owa okoliczność będąca przedmiotem błędu/niemożności pojęcia przedsiębranego działania miała relewantne znaczenie dla powzięcia owej decyzji w przedmiocie rozporządzenia mieniem. Natomiast jako rozporządzenie mieniem należy rozumieć jako wydanie dyspozycji o charakterze majątkowym prowadzącej do przejścia określonych składników mienia do dyspozycji innej osoby. Na gruncie przedmiotowego przepisu nie jest istotne czy osoba rozporządzająca mieniem na skutek inkryminowanego oddziaływania sprawcy dysponowała mieniem własnym czy też cudzym. Ustawodawca w art. 286 § 1 k.k. przewidział trzy równoważne prawno karnie formy doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem pokrzywdzonego. Mianowicie jako zachowanie realizujące przedmiotowy występek należy rozumieć wprowadzenie w pokrzywdzonego w błąd tj. sytuacje kiedy to sprawca kreuje w osobie dysponującej mieniem fałszywy obraz rzeczywistości, który ma znaczenia dla powzięcia decyzji o charakterze finansowym. Drugim równoprawnym sposobem realizacji znamion oszustwa jest wyzyskanie błędu tj. sytuacja kiedy to sprawca wykorzystuje fakt, iż dysponent mienia z jakichkolwiek przyczyn niewłaściwie pojmuje istnienie okoliczności istotnej dla rozporządzenia mieniem, a sprawca o tym wie i nie robi nic w kierunku tego, ażeby owo niewłaściwe pojmowanie rzeczywistości zmienić, co więcej korzysta z tego błędnego stanu świadomości przedmiotu czynności wykonawczej. Ostatnim sposobem realizacji czynności wykonawczej jest wyzyskanie niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania jako desygnat tego pojęcia należy rozumieć zachowania kiedy sprawca doprowadza do niekorzystnego rozporządzenia mieniem podmiot, który w danej chwili nie jest w stanie zrozumieć/odczytać charakteru podejmowanej czynności. Owa niemożność może być o charakterze stałym bądź też czasowym. Może ona wynikać zarówno z zaburzeń psychicznych rozporządzającego mieniem, jego upośledzenia umysłowego czy też chociażby co szczególnie istotne w tej sprawie z wady wzroku, która uniemożliwia odczytanie przedłożonego przez sprawce tekstu. Natomiast z uwagi na określenie, iż sprawca winien działać w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przedmiotowego występku można dopuścić się tylko i wyłącznie w ściśle określonym zamiarze bezpośrednim tj. tzw. zamiarze kierunkowym. Nie jest natomiast istotne dla czyją korzyść będzie działał sprawca. Tym samym jako wypełniające znamiona tego występku należy ocenić zachowanie sprawcy, który nie miał na celu osiągnięcie korzyści majątkowej dla siebie, lecz osiągnięcia przysporzenia finansowego przez inną osobę, choćby nie zdającą sobie sprawę z okoliczności przedmiotowego rozporządzenia mieniem przez pokrzywdzonego.

Natomiast zgodnie z art. 12 § 1 k.k. za jeden czyn odpowiada sprawca, który działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru dopuszcza się kilku czynów (w rozumieniu ontologicznym) w krótkich odstępach czasu. W tym miejscu należy nadmienić, że poprzez krótkie okresy czasu w orzecznictwie uznaje się zdarzenia dzielące od siebie kilka, kilkanaście dni. Należy zarazem pamiętać, że dla istnienia warunków czynu ciągłego niezbędne jest działanie sprawcy w warunkach z góry powziętego zamiaru, która to okoliczność także powinna być przedmiotem dowodzenia w procesie.

Również w odniesieniu do tego czynu należało przyjąć, iż E. W. dopuściła się znamion przedmiotowych i podmiotowych przestępstwa oszustwa popełnionego w warunkach czynu ciągłego. W tym kontekście koniecznym jest zwrócenie uwagi, iż zaniechanie oskarżonej polegało na braku poinformowania MOPS w N. o regularnym łożeniu na utrzymanie J. G. ze strony jej ojca. Oskarżona na podstawie ustawy o pomocy osobom uprawnionym do świadczeń alimentacyjnych była zobowiązana do zgłaszania tego rodzaju stanu faktycznego. Zarazem bezsporny w kontekście tej sprawy jest także kauzalny wpływ owego zaniechania na działania pokrzywdzonego. Gdyby bowiem organ administracji publicznej uzyskałby wiedzę o wpłatach dokonywanych przez dłużnika alimentacyjnego, z pewnością zaniechałby dalszego przyznawania świadczeń. Natomiast fakt owego bezprawnego zaniechania oskarżonej E. W. należy potraktować jako wyzyskanie błędu ze strony organu administracyjnego w postaci przeświadczenia o istnieniu podstaw prawnych do przyznania małoletniej świadczeń z funduszu. Zarazem oczywisty jest fakt, iż na skutek owego wyzyskania błędu pokrzywdzona jednostka administracji publicznej dokonała szeregu niekorzystnych rozporządzeń mieniem w łącznej kwocie 18500 złotych. Sąd Rejonowy nie miał wątpliwości również biorąc pod uwagę wyjaśnienia złożone przez oskarżoną, iż jej działanie było motywowane chęcią uzyskania korzyści majątkowej. W warunkach niniejszej sprawy spełnione też są kryteria działania sprawcy w warunkach czynu ciągłego, albowiem oskarżona działała (a właściwie zaniechała działania) w krótkich odstępach czasu, gdyż była zobligowana informować urząd o każdej wpłacie dokonanej przez W. J., a jej zachowanie było spięte klamrą z góry powziętego zamiaru zogniskowanego w chęci nieustannego pobierania nienależnych małoletniej J. G. świadczeń z funduszu alimentacyjnego. W związku z powyższym należało stwierdzić, iż w realiach tej sprawy zostały spełnione znamiona określone w art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k.

Niemniej jednak w obliczu informacji przekazanych na rozprawie głównej przez J. Z. należało uwzględnić, iż bezprawne zachowanie oskarżonej, które doprowadziło do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez MOPS w N. nie polegało jedynie na zaniechaniu ogniskującego się w wyzyskaniu nieświadomości organu administracji o realizacji obowiązku alimentacyjnego przez W. J.. Należało w tej sprawie zauważyć również, iż E. W. w sierpniu 2021 roku złożyła także oświadczenie – czyli akt działania, w którym poinformowała, iż W. J. od stycznia 2020 roku w żaden sposób nie loży na utrzymanie małoletniej. Oświadczenie to w świetle norm ustawowych regulujących przesłanki przyznania tych świadczeń miało istotne znaczenie dla powzięcia decyzji o rozporządzeniu mieniem – a to wydania decyzji o przyznaniu świadczeń z funduszu. Trywialnym jest tu również wskazywanie, iż owo oświadczenie jest oczywiście fałszywe. Do tego rzeczone oświadczenie zostało złożone po pouczeniu jego autora o odpowiedzialności karnej z art. 233 § 6 k.k, co E. W. sygnowała swoim podpisem. Rzeczone oświadczenie zostało odebrane na podstawie ustawowego upoważnienia. W tym miejscu należy odesłać do ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. W art. 15 ust. 7 tego aktu prawnego wskazano, iż osoba składająca wniosek o przyznanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego składa oświadczenia, o których mowa w ust. 3 pkt 2 i 3 oraz ust. 4 pkt 1 i 3 lit. a oraz d, pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.". Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Natomiast oświadczenie, o którym mowa w art. 15 ust. 3 pkt 2 dotyczy informacji o przekazaniu organowi prowadzącemu postępowanie egzekucyjne wszelkich znanych mu informacji niezbędnych do prowadzenia postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu. W świetle złożonego przez E. W. oświadczenie nie sposób jest przyjąć, iż przekazała ona takie informacje, gdyż ich przekazanie implicite doprowadziłyby do umorzenia postępowania egzekucyjnego, a także odmowy przyznania świadczeń z funduszu. Tym samym należało przyjąć, iż zachowanie E. W. stanowiło także przestępstwo z art. 233 § 6 k.k. Sąd Rejonowy przyjął, iż zachowanie to mieściło się w zakresie skargi oskarżyciela. Mianowicie oskarżyciel publiczny zarzucił E. W. doprowadzenie MOPS do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 18500 złotych. Tym samym ustalenie w toku rozprawy, iż do owego niekorzystnego rozporządzenia mieniem doszło nie tylko w wyniku wyzyskania błędu rozporządzającego mieniem, lecz również świadomego wprowadzenia w błąd przez E. W. za pomocą przedmiotowego oświadczenia musiało znaleźć się w opisie przypisanego czynu, aby oddać pełną kryminalną zawartość jednego przecież czynu. Warto przy tym wskazać, iż zachowaniem polegające na doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem było spięte klamrą art. 12 § 1 k.k. Zatem w przypadku przypisania tego występku w tym postępowaniu, nie sposób było prowadzić nowego postępowania o samo złożenie fałszywego oświadczenia, które przecież stanowiło środek obrany przez oskarżoną do wprowadzenia w błąd MOPS i uzyskania decyzji o przyznaniu świadczeń alimentacyjnych. Dalej zachowana jest przy tym jedność czasu działania sprawcy, miejsca jego działania oraz podmiotu pokrzywdzonego i dokonanego skutku w postaci niekorzystnego rozporządzenia mieniem.

To wszystko sprawiło, iż Sąd Rejonowy na podstawie okoliczności ujawnionych dopiero podczas rozprawy głównej ocenił, iż zachowanie E. W. stanowiło czyn zabroniony z art. 286 § 1 k.k. i art. 233 § 6 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k.

Wobec stwierdzenia, iż zachowanie E. W. wypełniło znamiona przedmiotowe i podmiotowe czynu zabronionego pod groźbą kary konieczne było ustalenie stopnia społecznej szkodliwości tego rodzaju zachowania pod kątem materialnej definicji przestępstwa zawartej w art. 1 § 2 k.k. Równocześnie ustalenie stopnia społecznej szkodliwości tego czynu było niezbędne do rozważenia czy ów czyn E. W. stanowił wypadek mniejszej wagi, o którym mowa w art. 286 § 3 k.k., gdzie w orzecznictwie sądów powszechnych wskazuje się, że za przyjęciem tego rodzaju wypadku może wskazywać niższy od typowego stopień społecznej szkodliwości danego czynu. Natomiast kwantyfikatory stopnia społecznej szkodliwości zostały przez ustawodawcę wymienione w art. 115 § 2 k.k. Zgodnie z tym przepisem przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy stwierdził, iż zachowanie oskarżonego było społecznie szkodliwe w stopniu znacznym. Za tego rodzaju konstatacją przemawiały następujące okoliczności :a) oskarżona E. W. swoim działaniem doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie ponad 18000 złotych, a więc około 3 krotności ówczesnego przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Zatem kwota ta była kwotą istotną, stanowiącą znaczące przysporzenie majątkowe po stronie oskarżonej, b)oskarżona działała w warunkach czynu ciągłego, a wiec działała z premedytacją, a jej zachowania nie można poczytać jako chwilę słabości, jednostkowy wybryk, lecz jako przemyślane działanie prowadzące do obranego przez siebie celu, c) oskarżona swoim zachowaniem naruszyła także dobro prawne w postaci prawidłowego działania instytucji publicznych, d)oskarżona E. W. naruszała normę sankcjonowaną w przez dłuższy okres czasu. Tym samym należało stwierdzić, że czyn oskarżonego był karygodny w rozumieniu art. 1 § 2 k.k. Zarazem ów znaczny stopień społecznej szkodliwości powodował, iż nie sposób było zakwalifikować zachowania E. W. jako wypadku mniejszej wagi.

W realiach tej sprawy brak jest okoliczności limitujących winę oskarżonej. E. W. jest dorosłą, rozwiniętą społecznie osobą, doskonale zdającą sobie sprawę z treści normy sankcjonowanej. Do tego brak jest jakichkolwiek podstaw, aby twierdzić, że jej zawinienie jest limitowane z uwagi na chorobę psychiczną, uzależnienie. Oskarżona nie działała w warunkach stanu wyższej konieczności czy innej anormalnej sytuacji motywacyjnej. Należało również zważyć, iż działanie w celu osiągnięcie korzyści majątkowej, a także chęć sprawienia odwetu byłemu partnerowi należy poczytać jako okoliczności zwiększające stopień zawinienia oskarżonej. Zatem Sąd Rejonowy ocenił, iż istnieje możliwość podniesienia wobec E. W. relewantnego zarzutu braku posłuchu dla normy prawnej.

Wobec wyżej przedstawionego toku rozumowania Sąd Rejonowy w punkcie II uzasadnianego wyroku uznałoskarżoną E. W. za winną tego, że w okresie od 1 września 2020 roku do 30 września 2023 roku w N. w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, reprezentując prawa małoletniej J. G. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 18 500 złotych Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w N., poprzez wprowadzenie ww. instytucję w błąd, co do faktu nieotrzymywania pieniędzy na utrzymanie małoletniej J. G. od W. J., a także składając 16 sierpnia 2021 roku złożyła fałszywe oświadczenie o nieotrzymywaniu od W. G. świadczeń alimentacyjnych pouczona o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia, które to oświadczenie zostało odebrane na podstawie upoważnienia zawartego w art. 15 ust. 3 pkt 2 w zw. art. 15 ust. 7 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów w wyniku czego w ww. okresie zostały wypłacone E. W. pieniądze z funduszu alimentacyjnego na szkodę Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w N. tj. czynu stanowiącego występek z art. 286 § 1 k.k. i art. 233 § 6 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k

☐

3.3. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

3.5. Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i
środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

E. W.

I

I

Przestępstwo przypisane E. W. w punkcie I wyroku jest zagrożone karą pozbawienia wolności w wymiarze od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. W odniesieniu do określenia sposobu reakcji penalnej na czyn przypisany oskarżonej E. W. należało zwrócić uwagę na datę jego popełnienia, a to 24 listopada 2020 roku. Ów fakt należało zestawić z treścią art. 4 § 1 k.k., który to przepis obliguje Sąd do stosowania przepisów obowiązujących w dacie orzekania, chyba że przepisy obowiązujące w dacie czyn (lub w okresie przejściowym) są dla sprawcy względniejsze. Następnie Sąd przypomina, iż 1 października 2023 roku nastąpiła istotna zmiana dyrektyw wymiaru kary, które to przepisy znacznie zwiększyły prymat retrybutywnej funkcji prawa karnego. Już ten fakt w ocenie Sądu Rejonowego implikował przyjęcie, iż ustawą względniejszą dla E. W. było brzmienie kodeksu karnego przed wejściem w życie owej nowelizacji. Natomiast ówczesne dyrektywy sądowego wymiaru kary zostały wysłowione przez ustawodawcę w art. 53 k.k. Według tego przepisu sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Wymierzając karę, sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, zwłaszcza w razie popełnienia przestępstwa na szkodę osoby nieporadnej ze względu na wiek lub stan zdrowia, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego. Wymierzając karę sąd bierze także pod uwagę pozytywne wyniki przeprowadzonej mediacji pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą albo ugodę pomiędzy nimi osiągniętą w postępowaniu przed sądem lub prokuratorem. Wypada przy tym zaznaczyć, iż w kontekście czynu przypisanego w punkcie I wyroku istniała jeszcze możliwość wymierzenia oskarżonej kary wolnościowej przy zastosowaniu art. 37a § 1 k.k. Niemniej jednak w odniesieniu do tego przestępstwa było do niecelowe z kilku niżej wymienionych powodów. Po pierwsze w odniesieniu do ustawowego zagrożenia przypisanego do przestępstwa składania fałszywych zeznań, brak jest dyrektywy wymierzenia kary pozbawienia wolności jako kary ultima ratio. E. Sąd Rejonowy stoi na stanowisku, iż w takim przypadku jedynie nadzwyczajne powody związane z warunkami osobistymi sprawcy bądź też okolicznościami przedmiotowymi czynu winny stać u podstaw wymierzenia sprawcy kary wolnościowej. Owo zapatrywania ma pewne uzasadnienie w wykładni systemowej norm kodeksu karnego. Wypada bowiem zwrócić uwagę, iż zgodnie z ówczesnym brzmieniem art. 60 § 6 k.k. do tego rodzaju zagrożenia, gdzie istniała możliwość skorzystania z art. 37a k.k. ustawodawca wyłączył możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary. Tym samym dla skorzystania z normy art. 37a § 1 k.k. winny być istotne okoliczności przemawiające przeciwko zastosowaniu wobec danego sprawcy/danego czynu kary pozbawienia wolności. W ocenie Sądu Rejonowego w tym postępowaniu tego rodzaju przesłanki motywacyjne nie występują. Po pierwsze należy zwrócić uwagę, iż E. W. tego przestępstwa dopuściła się z niskich pobudek, tj. z chęci zemsty na byłym partnerze oraz pośrednio z chęci uzyskania korzyści majątkowej. Dalej niezbędne jest zwrócenie uwagi, iż oskarżona nie ma szczególnych warunków osobistych, które determinowałaby odejście od kary przewidzianej za ten czyn ustawą. Następnie warto nadmienić, iż oskarżona E. W. przyjęła w tym postępowaniu bierną postawę, nie wyraziła skruchy, nie przeprosiła za swoje zachowanie. Nadto wypadało mieć na względzie także ogół reakcji karnej przewidzianej w uzasadnianym wyroku i stwierdzenie, iż za czyn przypisany w punkcie II tegoż judykatu nie sposób było wymierzyć innej kary aniżeli kara pozbawienia wolności – argument z art. 57b k.k. To wszystko skłoniło Sąd Rejonowy do wymierzenia oskarżonej E. W. kary pozbawienia wolności. Wymiar tej kary określono na poziomie 8 miesięcy. W ocenie Sądu Rejonowego należało w sposób symboliczny odejść od dolnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego dla tego przestępstwa. Fakt ten był warunkowany dość znacznym stopniem społecznej szkodliwości tego czynu, a także brakiem wystąpienia okoliczności limitujących zawinienie E. W.. Z drugiej strony nie było powodów, aby wymierzyć karę pozbawienia wolności w znacząco wyższym wymiarze. Tego rodzaju kara byłaby nieodpowiednia wobec warunków i właściwości oskarżonej – osoby niekaranej, wychowującej dwójkę małoletnich dzieci. Należy też zważyć, iż fałszywe zeznanie oskarżonej nie doprowadziło do trwałych, nieodwracalnych skutków procesowych. Kara ta jest również adekwatna do okoliczności przedmiotowych tego czynu. Zarazem zaprzeczenie możliwości wymierzenia w warunkach tego procesu kary wolnościowej ma za zadanie realizacje dyrektywy prewencji generalnej, gdzie składanie przez świadków fałszywych zeznań jest niestety częste w warunkach procesu karnego i może prowadzić niekiedy do fatalnych w skutkach konsekwencji. W związku z powyższą argumentacją Sąd Rejonowy w punkcie I wyroku wymierzył oskarżonej E. W. karę 8 miesięcy pozbawienia wolności.

E. W.

II

II

Przestępstwo przypisane oskarżonej E. W. w punkcie II wyroku jest zagrożone karą pozbawienia wolności w wymiarze od 7 miesięcy do 15 lat pozbawienia wolności – z uwagi na treść art. 57b k.k., który to przepis stanowi obligatoryjną podstawę nadzwyczajnego obostrzenia kary. Wobec treści art. 57b k.k. nie sposób jest także wymierzyć sprawcy kary wolnościowej przy zastosowaniu art. 37a k.k. W odniesieniu do wyboru przez Sąd Rejonowy ustawy obowiązującej przed 1 października 2024 roku, a także przypomnienia dyrektyw wymiaru kary należy odesłać do rozważań przytoczonych w powyższym akapicie, które zachowują aktualność również w odniesieniu do tego przestępstwa. W punkcie II wyroku Sąd Rejonowy ocenił, iż karą adekwatną za oszustwo połączone ze złożeniem fałszywego , oświadczenia będzie kara 8 miesięcy pozbawienia wolności. Kara ta uwzględnia znaczny stopień społecznej szkodliwości tego przestępstwa. Rzeczona kara uwzględnia także brak wystąpienia u oskarżonej E. W. okoliczności limitujących stopień jej zawinienia. Zarazem wymiar przedmiotowej kary pozbawienia wolności uwzględnia właściwości i warunki osobiste oskarżonej, która pomimo 20 letniego okresu odpowiedzialności karnej, nie weszła dotąd na drogę przestępstwa, a więc można argumentować, iż przedmiotowe zachowanie miało charakter incydentalny i nie było wyrazem jej trwałej demoralizacji. Koniecznym jest również zwrócenie uwagi, iż oskarżona wykonuje społeczną funkcje matki dla dwójki małoletnich, a okoliczności przedmiotowe tego czynu nie są tak poważne, aby konieczne było wymierzenie oskarżonej kary pozbawienia wolności w wymiarze dezawuującej możliwość zastosowania instytucji warunkowego zawieszenia jej wykonania. Dalej niezbędne jest zwrócenie uwagi, iż chociaż E. W. w tym procesie przyjęła bierną postawę, to jednak rozpoczęła już spłatę nienależnie pobranych świadczeń, które spłaca zgodnie z ustaleniami powziętymi z przedstawicielem pokrzywdzonego podmiotu. To wszystko uzasadniało wymierzenie oskarżonej E. W. kary pozbawienia wolności za ten czyn w wymiarze 8 miesięcy, co też Sąd Rejonowy uczynił w punkcie II uzasadnianego wyroku.

E. W.

III

II

Wobec ustalenia, iż na skutek przestępstwa przypisanego oskarżonej E. W. w punkcie II wyroku pokrzywdzony poniósł szkodę majątkową w wysokości 185000 złotych, treść art. 46 § 1 k.k. w połączeniu z kategorycznym oświadczeniem oskarżyciela publicznego zawartym zarówno w piśmie przewodnim (przy wniesieniu aktu oskarżenia) jak i stanowisku zawartym podczas rozprawy głównej, obligowała Sąd Rejonowy do orzeczenia wobec E. W. środka kompensacyjnego w postaci obowiązku naprawienia szkody. W tym zakresie należy kategorycznie zaznaczyć, iż wydanie przez właściwy organ administracji publicznej decyzji zobowiązujących oskarżoną do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń nie aktualizowało klauzuli antykumulacyjnej określonej w art. 415 k.p.k. W tym zakresie należy wskazać, iż owe decyzje administracyjne nie są orzeczeniami w myśl tego przepisu. Pogląd ten jest trwale utrwalony w orzecznictwie sądów powszechnych jak chociażby wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie w sprawie II AKa53/22. Dalej należało zwrócić uwagi, że beneficjentem tego środka kompensacyjnego nie mógł być MOPS w N., gdyż owa jednostka administracji publicznej nie posiada przecież osobowości prawnej, którą to osobowość posiada Miasto N., gdzie MOPS jest tylko wyodrębnioną jednostką organizacyjną tego podmiotu. Tym samym wzgląd na prawidłową wykonalność tego obowiązku implikował określenie Miasta N. jako beneficjenta tego środka kompensacyjnego. Dalej należało zwrócić uwagę, iż korzyść majątkowa osiągnięta przez oskarżoną z tego przestępstwa wyniosła 18500 złotych. Tyle więc mogło wynosić maksymalne roszczenie odszkodowawcze w tym przedmiocie. Jednakże należało zwrócić uwagę, iż E. W. zwróciła już kwotę 3000 złotych, która to suma winna być odjęta od całości szkody. Natomiast naliczone przez organ administracyjny w decyzjach zobowiązujących odsetki nie mają bezpośredniego związku z przestępstwem i faktem naprawienia szkody, lecz stanowią opłatę za korzystanie z kapitału stąd też nie zostały one ujęte w niniejszym orzeczeniu. To wszystko spowodowało, iż Sąd Rejonowy w punkcie III uzasadnianego wyroku orzekł wobec oskarżonej E. W. środek kompensacyjny w postaci obowiązku naprawienia szkody na rzecz Miasta N. poprzez zapłatę na rzecz tego podmiotu kwoty 15500 złotych.

E. W.

IV

I, II

Dalej należało zwrócić uwagę, iż występki przypisane oskarżonej E. W. w punktach I i II wyroku zostały popełnione w warunkach realnego zbiegu przestępstw. Stąd też treść art. 85 § 1 k.k. obligowała Sąd Rejonowy do orzeczenia kary łącznej. Natomiast w zakresie podstaw jej wymiaru należy zaznaczyć, iż zgodnie z treścią art. 86 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym po 24 czerwca 2020 roku sąd wymierza karę łączną w granicach od powyżej najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy, nie przekraczając jednak 810 stawek dziennych grzywny, 2 lat ograniczenia wolności albo 20 lat pozbawienia wolności; karę pozbawienia wolności wymierza się w miesiącach i latach. Tym samym w realiach tego postępowania dolny wymiar kary łącznej ograniczenia wolności wynosił 9 miesięcy miesięcy – jak wymiar powyżej najsurowszej kara podlegającą łączeniu (punkt II wyroku), a górny jej wymiar stanowił suma wszystkich kar podlegających łączeniu tj. rok i 4 miesiące. Natomiast dyrektywy wymiaru kary łącznej zostały określone w art. 85 a k.k. W tym miejscu trzeba zastrzec, iż z uwagi na niekorzystną dla skazanych zmianę dyrektyw wymiaru kary łącznej z dniem 1 października 2023 roku konieczne i w tym miejscu było zastosowanie ustawy z chwili przypisanych oskarżonej czynów. Według ówczesnego brzmienia tego przepisu orzekając karę łączną, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Jak wskazuje się w judykaturze oraz doktrynie prawa karnego przy określeniu wymiaru kary łącznej należy rozważyć następujące okoliczności : rodzaj dobra prawnego zagrożonego bądź naruszonego przez każde z przestępstw, tożsamość czasową danych zachowań, tożsamość pokrzywdzonych, łączną wartość szkody wymierzonej owym bezprawnym zachowaniem, a także warunki i właściwości sprawcy, jego postawę po wydaniu wyroków oraz potrzebę społecznego oddziaływania sposobem reakcji karnej. W tym miejscu trzeba w sposób stanowczy zaznaczyć, iż w świetle powyższych kryteriów zasadą przyświecającą wydaniu kary łącznej winna być tzw. zasada asperacji, a oddziaływania zasady absorpcji oraz kumulacji winno być ograniczone do sytuacji wyjątkowych, kiedy to ogół powyższych przesłanek wskazuje na konieczność odpowiednio maksymalnego absorbowania wymiaru kary czy też jej kumulacji. W realiach niniejszej sprawy Sąd Rejonowy zastosował zasadę asperacji w stopniu niemal zbliżonym do absorpcji i wymierzył oskarżonej E. W. karę łączną 10 miesięcy pozbawienia wolności. Tutaj należało uwzględnić (na korzyść oskarżonego) zwartość czasową występków przypisanych w tym wyroku, godzenie ich w to samo dobro prawne., podobny sposób działania, a także ich przedmiotową zależność. Nadto należało uwzględnić fakt, iż niniejsze skazania były pierwszym występkami popełnionymi przez oskarżoną. Stąd też nie można traktować jej jako osoby niepoprawnej. Konsekwentnie w punkcie IV wyroku w miejsce jednostkowych kar pozbawienia wolności wymierzonych w punktach I i II wyroku wymierzono E. W. karę łączną 2 lat pozbawienia wolności.

E. W.

V

IV

Sąd Rejonowy zważył, iż w warunkach przedmiotowej sprawy zasadnym jest obdarzenie oskarżonej E. W. dobrodziejstwem warunkowego zawieszenia wykonania kary łącznej pozbawienia wolności. W kwestiach czysto technicznych należy przypomnieć, iż praktyka wymiaru sprawiedliwości jeszcze pod rządem poprzednich ustaw karnych opowiedziała się za tym drugim rozwiązaniem, które pod rządem obecnego kodeksu przypieczętowała ostatecznie uchwała SN (7) z 21.11.2001 r., I KZP 14/01 (OSNKW 2002/1–2, poz. 1), w której wyrażono pogląd, że w razie wymierzania kary łącznej, orzekanej za pozostające w zbiegu realnym i sądzone w tym samym postępowaniu przestępstwa, ewentualne warunkowe zawieszenie wykonania kary, określone w art. 69 k.k., sąd stosuje co do kary łącznej, nie zaś co do poszczególnych kar za zbiegające się przestępstwa. W uchwale tej zastrzeżono jednocześnie – co zmniejsza istotnie praktyczną różnicę między tym rozwiązaniem a rozwiązaniem konkurencyjnym – że warunkowe zawieszenie wykonania kary łącznej w takim wypadku oznacza jednak implicite, że sąd zastosował instytucję warunkowego zawieszenia wykonania także do poszczególnych kar jednostkowych. Dalej odnosząc się do merytorycznej zasadności tego rodzaju decyzji procesowej należy zważyć, iż oskarżona jest osobą niekaraną, która wcześniej w żaden sposób nie naruszała porządku prawnego. Do tego powodem wejścia na drogę przestępstwa był w dużej mierze jej konflikt z byłym partnerem, który to z uwagi na upływ czasu będzie ulegać deeskalacji. Kolejno nie można bagatelizować również roli społecznej oskarżonej, która jest matką dwójki dzieci w wieku szkolnym i ich jedynym prawnym opiekunem. Okoliczności przedmiotowe tych przestępstw nie były tak istotne, aby twierdzić, iż tylko wymierzenie oskarżonej kary pozbawienia wolności bez warunkowego jej zawieszenia będzie odpowiednio wpływać na wymowę niniejszego wyroku w generalnym ujęciu. W ocenie Sądu brak jest podstaw do twierdzenia, iż E. W. jest osobą zdemoralizowaną, trwale naruszającą porządek prawny. Wdrożenie wobec oskarżonej 3 letniego okresu próby w połączeniu z realizacją nałożonych nań obowiązków probacyjnych będzie w ocenie Sądu Rejonowego wystarczające, aby powstrzymać oskarżoną przed ponownym wejściem na drogę przestępstwa. Toteż w punkcie V wyroku Sąd Rejonowy warunkowo zawiesił wykonanie kary łącznej pozbawienia wolności wymierzonej w punkcie IV wyroku na 3 letni okres próby.

E. W.

VI

V

W związku z koniecznością poniesienia przez E. W. realnych dolegliwości związanych z przypisaniem jej dwóch przestępstw o znacznej społecznej szkodliwości niezbędne było połączenie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania z orzeczeniem grzywny. Odnosząc się do obranej przez Sąd Rejonowy podstawy prawnej tego rozwiązania, należy zwrócić uwagę, iż grzywna ta została orzeczona nie obok kar jednostkowych wymierzonych E. W. w punktach I i II wyroku, lecz obok kary łącznej pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania orzeczonej w punkcie IV uzasadnianego orzeczenia. Tym samym należy zwrócić możliwość na prawną dopuszczalność określenia jako podstawy prawnej art. 71 § 1 k.k ( w dorozumianym związku z art. 89a § 2 k.k.) Tutaj należy odnieść się do faktu, iż tego rodzaju możliwość została wprost wyartykułowana w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2009 roku w sprawie II KK 290/08, gdzie podano, iż art. 89 § 2 k.k. in fine odwołuje się nie tyle do przesłanek stosowania art. 71 § 1 k.k., co do faktycznej sytuacji nie orzeczenia grzywny za zbiegające się przestępstwa. Treść art. 89 § 2 k.k. pozwala więc na taką interpretację, że przewidziana w nim możliwość orzeczenia grzywny określonej w art. 71 § 1 k.k., wiąże się wyłącznie z warunkowym zawieszeniem wykonania kary łącznej pozbawienia wolności (lub ograniczenia wolności) i jest niezależna od możliwych podstaw orzekania grzywien za poszczególne przestępstwa, wówczas gdy żadnej nie orzeczono. Natomiast wysokość kary grzywny wymierzonej akcesoryjnie wobec E. W. Sąd Rejonowy ustalił na poziomie 100 stawek dziennych grzywny, przy określeniu wartości jednej stawki dziennej grzywny na poziomie 20 złotych. Konieczność wyłożenia przez oskarżoną kwoty 2000 złotych będzie dla niej istotną dolegliwością biorąc pod uwagę zarówno jej sytuacje osobistą i majątkową, ale także obowiązek naprawienia szkody określony w punkcie III tego wyroku. Tego rodzaju orzeczenie będzie stanowić dla oskarżonej wydatny sygnał odnoszący się do nieopłacalności wejścia na drogę przestępstwa i nieodłącznych konsekwencji związanych z naruszeniem normy sankcjonowanej. Mając na uwadze tego rodzaju okoliczności Sąd wymierzył E. W. 100 stawek dziennych grzywny, określając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 złotych.

E. W.

VII

V

Treść art. 72 § 1 k.k. obligowała Sąd Rejonowy do orzeczenia względem E. W. stosownych środków probacyjnych. W ocenie Sądu stosowną reakcją probacyjną pozwalającą jednocześnie na kontrole przebiegu okresu próby jak również wyrugowanie możliwych przyczyn kryminogennych będzie zobowiązanie oskarżonej do składania sprawozdań z jej przebiegu raz na kwartał poczynając od miesiąca następującego po uprawomocnieniu się wyroku. Dodatkowo w związku z faktem, iż przestępstwa te zostały popełnione w celu osiągniecia korzyści majątkowej Sąd Rejonowy, a oskarżona dalej pozostaje osobą bezrobotną, celowe było zobligowanie E. W. do podjęcia pracy zarobkowej. Oczywistym jest, iż tego rodzaju aktywność sprzyja procesowi resocjalizacyjnemu. Do tego dzieci oskarżonej są już w wieku szkolnym, przez co oskarżona nie może zasadnie tłumaczyć braku zatrudnienia, koniecznością opieki nad dziećmi. Dlatego też Sąd Rejonowy w punkcie VII wyroku ukształtował obowiązki probacyjne E. W. w wyżej opisany sposób.

Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

VIII

W punkcie VIII wyroku Sąd Rejonowy działając na podstawie art. 627 k.p.k. zasądził od oskarżonej E. W. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 380 złotych tytułem opłaty oraz kwotę 40 złotych tytułem wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa. W tej materii należało zważyć, iż oskarżona dopuściła się umyślnych przestępstw, a jej motywacją była chęć uzyskania korzyści majątkowej. Do tego u oskarżonej brak jest szczególnych przymiotów osobistych, które warunkowałaby jej zwolnienie od kosztów sądowych z uwagi na jej stan majątkowy. Owszem E. W. nie jest osobą zamożną, niemniej jednak art. 624 § 1 k.p.k. ma charakter ekstraordynaryjny i jest zarezerwowany do szczególnych przypadków. Konieczne jest także zwrócenie uwagi, iż koszty sądowe w tym postępowaniu kształtują się na umiarkowanym poziomie i są odpowiednikiem wymierzonych oskarżonej kar pozbawienia wolności oraz grzywny, a także ryczałtów za doręczenia. Brak było podstaw do pobierania ryczałtu za pobór karty karnej, gdyż owe dokumenty w obydwu stadiach procesu zostały wygenerowane z systemu elektronicznego, bez angażowania w tej materii biura K. z siedzibą w Sądzie Okręgowym w Nowym Sączu.

Podpis