Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Nowym Sączu

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 754/24

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

T. S.

I. od nieustalonego dnia 2022 roku do dnia 17 stycznia 2024 roku w N., czynił przygotowania do spowodowania eksplozji materiałów wybuchowych, która zagrażałaby życiu i zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, w ten sposób, że pozyskał prekursory materiałów wybuchowych w postaci azotanu amonu, azotanu potasu, urotropiny, sproszkowanego aluminium oraz inne substancje w postaci tlenku żelaza, formaldehydu, siarki mielonej, mocznika, nadmanganianu potasu, węgla drzewnego, a ponadto przedmioty w postaci lontu pirotechnicznego V., literatury fachowej dotyczącej konstruowania ładunków wybuchowych, a także zapoznawał się z informacjami na ten temat na forach i portalach internetowych, co stwarzało warunki bezpośredniego dokonania takiego czynu,

tj. o przestępstwo z art. 163 § 1 pkt 3 k.k. w zw. z art.168 k.k. w zw. z art. 12 ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 roku o bezpieczeństwie obrotu prekursorami materiałów wybuchowych (tekst jednolity Dz.U.z.2019, poz.994) w zw. z art. 11 §2 k.k.,

II. w dniu 17 stycznia 2024 roku w N. w brew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii posiadał środki odurzające w postaci ziela konopi innych niż włókniste o łącznej wadze 11,52 grama,

tj. o przestępstwo z art. 62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

W dniu 17 stycznia 2023 roku Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego otrzymała mailową wiadomość anonimową o potencjalnie planowanym ataku na szkołę przez osobę posługującą się danymi (...) na platformie społecznościowej facebook.com

W toku czynności sprawdzających ustalono, że z załączonych do maila profilów logowano się przy użyciu adresu IP przypisanych do użytkownika o danych (...). Ustalono, że na terenie N. zamieszkuje T. C., s. A.. Z załączonych do zawiadomienia screenów wiadomości i profilu użytkownika wynika, że osoba posługująca się danymi (...) popiera działania przestępcze między innymi polegające na atakach terrorystycznych, czy zamachach dokonywanych w szkołach.

Z wymienionej między użytkownikiem T. K. a inną osobą korespondencji wynika, że wyznaczył on „atak” na datę 22 stycznia 2024 roku.

Numer (...) urządzenia powiązanego z numerem abonenckim siedzi (...) S.A. – 48 452 122 718 – SAMSUNG G. (...), tj. (...).

Numer abonencki - 452 122 718 należący do sieci (...) S.A. zakupiony został przez A. C., który przekazał ją do użytkowania T. S..

Notatka urzędowa

k.1-1v, 112-113v, 117-120, 187-189v

Wydruk wiadomości e-mail

k.2-4

Wydruk wiadomości

k.5-14

Częściowo wyjaśnienia T. S.

109-110, 172, 542-543v

Zeznania A. C.

k.25v, 543v

W wyniku przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego z zakresu informatyki śledczej na zabezpieczonym w miejscu zamieszkania laptopie marki L. należącym do oskarżonego wykryto znajdujące się na dysku twardym pliki dotyczące materiałów wybuchowych i sposobu ich konstruowania, filmiki z zamachów terrorystycznych oraz ataków przemocy. Ujawniono także historię wyszukiwanych w Internecie treści mających związek ze sposobem konstruowania materiałów wybuchowych, ataków terrorystycznych i aktów przemocy.

Na zabezpieczonym w miejscu zamieszkania telefonie marki S. (...) będącym własnością oskarżonego ujawniono pliki zawierające informacje dotyczące materiałów wybuchowych i sposobu ich konstruowania, filmiki z zamachów terrorystycznych i aktów przemocy. Ujawniono także treść konwersacji T. S. z innymi osobami, w zakresie wytwarzanych przez niego substancji, zamiarów rekonstrukcji broni oraz planowanym „ataku”.

Na poczcie e-mail należącej do oskarżonego odnaleziono wiadomości potwierdzające dokonane przez niego zakupy na platformie sprzedażowej Allegro.pl, w tym ujawnione w miejscu zamieszkania przedmioty, mogące służyć do popełnienia zarzucanych mu czynów.

Zabezpieczono także zapisy historii wyszukiwania w sieci Internet, które jak podobnie na laptopie oskarżonego potwierdziły wyszukiwanie przez niego informacji odnośnie ataków terrorystycznych, aktów przemocy, samodzielnej konstrukcji broni oraz jej zakupu.

Na telefonie oskarżonego ujawniono aplikację notatnik, w którym znajdowały się cztery istotne wpisy, w tym zapis zatytułowany „Chemia która robiłem” oraz „N.:”. Nadto z dwóch pozostałych zapisów wynika, że oskarżony miał zamiar pożegnać się osobą o pseudonimie „karo” oraz spisał listę czynności, którą musi wykonać „zanim będzie martwy”.

Opinia nr (...)

k.379-433

W dniu 17 stycznia 2024 roku dokonano przeszukania w miejscu zamieszkania T. S., znajdującego się pod adresem ul. (...).

Na miejscu zabezpieczono m.in.: łuski koloru niebieskiego, czerwonego, białego, łuski koloru białego z napisem (...), łuski koloru pomarańczowego, telefon komórkowy SAMSUNG, WSI z opakowaniem – czarny, rurka metalowa, 2 szt. petard, rękawice koloru czerwonego, laptop marki L., ulotkę, metalowy przedmiot, pistolet hukowy, łuski koloru złotego, szarego, łuskę połączoną z nabojem, amunicję hukową,

scyzoryk, dwa opakowania z kulkami, replikę broni, paragon fiskalny, saletrę amonową 34%, saletrę potasową, urotropinę (...), tlenek Ż. III, formaldehyd 35-38%, kwas octowy, siarkę mieloną, mocznik siarczan sodu, jod, nadmanganian potasu, lont, mufę metalową i rurę metalową z gwintowanymi zakończeniami.

Na zabezpieczonym telefonie komórkowym marki (...) (nr (...): (...)) zabezpieczono zrzuty ekranu z konwersacji znajdujących się na aplikacji M., Telegram, D. oraz z notatnika cyfrowego. Z powyższych treści wynika, że T. S. prowadził rozmowy, w których fascynował się atakami, strzelaninami. Wymieniał się zdjęciami z takich ataków czy strzelanin.

W dniu 21 grudni 2023 roku posługując się pseudonimem (...) w konwersacji z użytkownikiem o nazwie (...) napisał, że planuje „akcje” na 22 stycznia.

W notatniku telefonu zabezpieczono listę zatytułowaną „Chemia którą robiłem”.

Protokół z wykonania działań minersko - pirotechnicznych

k.15-15v

Protokół z rozpoznania minersko – pirotechnicznych

k.16-16v

Protokół przeszukania

k. 18-22v, 76-92, 97-99v

Materiał poglądowy

k.201-225, 235-230

Protokół oględzin

k.28-54, 57-74,

Nośnik danych

k.100, 114, 148, 190, 234, 257, 434

Ulotka D.

k.258

Paragon fiskalny

k.259

Częściowo wyjaśnienia T. S.

109-110, 172, 542-543v

Dane uzyskane od (...) S.A.

k.121-135, 142-145, 150

Dane uzyskane od F..com

k.136-141, 355-378

Wydruk pliku o nazwie “ (...) preparatory manual of explosives”

k.152-157,

Zabezpieczone w miejscu zamieszkania oskarżonego substancje stanowią:

- azotan amonu, który stosowany jest w szerokim zakresie jako utleniacz w mieszaninach pirotechnicznych oraz składnik wielu materiałów wybuchowych, substancja ta znajduje się w załączniku nr I Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) (...) z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie wprowadzania do obrotu i stosowania prekursorów materiałów wybuchowych, zmieniające rozporządzenie (...) i uchylające rozporządzenie (UE) nr (...) (Dz. U. UE. L. z 2019 r. Nr 186, str. 1 z późn. zm.),

- węgiel drzewny, który stosowany może być jako paliwo w mieszaninach pirotechnicznych,

- azotan potasu, który jest stosowany w szerokim zakresie jako utleniacz w mieszaninach pirotechnicznych, znajduje się w załączniki nr II Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) (...) z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie wprowadzania do obrotu i stosowania prekursorów materiałów wybuchowych, zmieniające rozporządzenie (...) i uchylające rozporządzenie (UE) nr (...) (Dz. U. UE. L. z 2019 r. Nr 186, str. 1 z późn. zm.),

- urotropina, która jest stosowana przy produkcji materiałów wybuchowych inicjujących i kruszących, wymieniona jest w załączniku nr II Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) (...) z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie wprowadzania do obrotu i stosowania prekursorów materiałów wybuchowych, zmieniające rozporządzenie (...) i uchylające rozporządzenie (UE) nr (...) (Dz. U. UE. L. z 2019 r. Nr 186, str. 1 z późn. zm.),

- sproszkowane aluminium, które stosowane jest w szerokim zakresie jako wysokokaloryczne paliwo w mieszaninach pirotechnicznych i materiałach wybuchowych, znajduje się w załączniku nr II Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) (...) z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie wprowadzania do obrotu i stosowania prekursorów materiałów wybuchowych, zmieniające rozporządzenie (...) i uchylające rozporządzenie (UE) nr (...) (Dz. U. UE. L. z 2019 r. Nr 186, str. 1 z późn. zm.),

- tlenek Ż. (III), który stosowany jest jako utleniacz w mieszkaniach pirotechnicznych tzw. technikach mających zastosowanie cywile (jako środek spawalniczy) oraz wojskowe (w granatach zapalających),

- formaldehyd, który może być stosowany jako jeden z substratów do produkcji materiału wybuchowego inicjującego o nazwie (...),

- kwas octowy,

- siarkę, która jest stosowana również jako paliwo w mieszaninach pirotechnicznych,

- mocznik, który może być stosowany jako jeden z substratów do produkcji materiał wybuchowego inicjującego o nazwie (...). Z mocznika można również otrzymać jego pochodne będące kruszącymi materiałami wybuchowymi,

- siarczyn sodu,

- jod,

- nadmanganian potasu, który stosowany jest w szerokim zakresie jako utleniacz w mieszaninach pirotechnicznych.

Zabezpieczone w miejscu zamieszkania oskarżonego przedmioty stanowią:

- lont (...), sprawny technicznie o prędkości palenia 1 cm/sek. Jest wyrobem pirotechnicznym zaliczanym do klasy P1, tj. nie wymaga koncesji ani pozwolenia,

- 10 szt. sprawnych technicznie petard hukowych klasy F2, tj. nie wymagających koncesji ani pozwolenia,

- dwanaście kartek papieru formatu A4 jednostronnie zadrukowanych z:

a. (...) dotyczące metod otrzymywania syntez tj. materiałów wybuchowych w postaci: nitrogliceryny, azydku ołowiu, (...) i (...),

b. artykułu JR A. (...). C. z 2013 roku dotyczące obrażeń powybuchowych w wyniku użycia bomb rurowych „Bomba rurowa: nowoczesna broń terrorystyczna”,

- saszetka z materiału koloru czarnego z zawartością stoperów do uszu, materiałowych rękawiczek, 4 szt. wilgotne pojemniki wykonane z tektury oklejonej czarną taśmą samoprzylepną, wypełnione azotanem potasu.

Z zabezpieczonych substancji stanowiących azotan potasu, węgla drzewnego, azotanu amonu, sproszkowanego aluminium, tlenku Ż. (III), siarki, nadmanganianu potasu oraz substancji oznaczonej nr 22 możliwe jest wytworzenie materiału wybuchowego w postaci mieszanin pirotechnicznych o różnym składzie.

Z zabezpieczonej ilości azotu potasu oraz węgla drzewnego i siarki można otrzymać ok. 1.200 g mieszaniny pirotechnicznej w postaci czarnego prochu.

Zabezpieczona ilość urotropiny, formaldehydu oraz mocznika służyć mogą jako substraty do otrzymania materiałów wybuchowych takich jak: nadtlenek urotropiny, heksogen i oktogon, (...) jednakże wśród zabezpieczonych substancji brak jest pozostałych substratów niezbędnych do przeprowadzenia ich syntez.

Powyższe substancje chemiczne, ich ilość oraz sposób ich przechowywania nie stanowiły zagrożenia dla życia i zdrowia wielu osób i mienia wielkich rozmiarów.

Opinia nr (...)

k. 443-453, 499-509v

Notatka urzędowa

k.161-162

Częściowo wyjaśnienia T. S.

109-110, 172, 542-543v

Dowód rzeczowy

k. 539

Zabezpieczone w miejscu zamieszkania oskarżonego przedmioty stanowiące:

- pistolet pneumatyczny o gładkim przewodzie typu Colt, kal. 6 mm z powodu niekompletnego stanu nie nadaje się do oddawania strzałów. Na powierzchniach pistoletu nie stwierdzano śladów wskazujących na przeróbki. Pistolet ten nie stanowi broni palnej ani pneumatycznej - w myśl przepisów ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji. Na jego posiadanie nie jest wymagane pozwolenie lub rejestracja,

- atrapę dubeltówki – obrzyna z kurkami zewnętrznymi kal. 12 nie posiada na swej budowie istotnych części broni – na jej posiadanie nie jest wymagane pozwolenie, nie stwierdzono na jej elementach składowych śladów wskazujących na przeróbki,

- pistolet zapalniczka Z. long – nadaje się do wykorzystania zgodnie z przeznaczeniem, na jej elementach składowych nie stwierdzono śladów wskazujących na przeróbki,

- 54 szt. naboi, kal. 6,3 mm nie stanowią amunicji do broni palnej i na ich posiadanie nie jest wymagane pozwolenie, na powierzchni amunicji nie stwierdzono śladów wskazujących na przeróbki,

- atrapy amunicji: 5 szt. naboi pośrednich, kal. 7,62 mm, naboju pistoletowego kal. 9 mm prod. niem. z pociskiem, naboju pistoletowego kal. 9 mm prod. cz. wraz z pociskiem – nie zawierają w swojej budowie istotnych części amunicji, na ich posiadanie nie jest wymagane pozwolenie,

- 5 szt. łusek ze spłonkami od naboi kal. 12, łuska ze sponką od naboju myśliwskiego, kal. 12/70, 70 szt. łusek ze zbitymi spłonkami od odstrzelonych naboi kal. 12, 92 szt. łusek ze zbitymi spłonkami do strzelań sportowych, 7 szt. łusek bez spłonek od naboi kal. 12, 2 szt. łusek od odstrzelonych naboi kal. 12, 13 szt. łusek od odstrzelonych naboi sportowych bocznego zapłonu kal. 5,6 mm, 136 szt. łusek od odstrzelonych naboi pośrednich wz. 43, kal. 7,62 mm, 3 szt. łusek od odstrzelonych naboi sztucerowych, kal. 30, łuska od odstrzelonego naboju sztucerowego kal. 7 mm x 57R, 15 szt. łusek od odstrzelonych naboi kal. 12 – nie zawierają istotnych części amunicji, na ich posiadanie nie jest wymagane pozwolenie,

- rurka hydrauliczna, łącznik hydrauliczny, rurka hydrauliczną, trójnik - łącznik hydrauliczny, rurka hydrauliczna z osłoną i plastikowym chwytem – mogą posłużyć przy kompletowaniu broni samodzielnej,

- dwie metalowe rurki hydrauliczne – mogą posłużyć przy kompletowaniu broni samodziałowej,

- 189 szt. stalowych kulek – mogą posłużyć do elaboracji amunicji samodziałowej, na ich posiadanie nie jest wymagane pozwolenie,

- 20 szt. plastikowych tzw. koszyczków do amunicji śrutowej i nadają się do użytku zgodnie z przeznaczeniem, na ich posiadanie nie jest wymagane pozwolenie,

- 32 szt. teksturowych zatyczek – nadają się do wykorzystania zgodnie z przeznaczaniem, na ich posiadanie nie jest wymagane pozwolenie,

- 499 szt. ołowianych pocisków, nadają się do wykorzystania zgodnie z przeznaczaniem, na ich posiadanie nie jest wymagane pozwolenie.

Opinia w zakresie badan broni i balistyki nr (...)

k.290-334

Częściowo wyjaśnienia T. S.

109-110, 172, 542-543v

T. S. interesuje się militariami. Należy do Wojsk O. Terytorialnej. W przeszłości, w warunkach domowych wytwarzał petardy dymne i hukowe. Oskarżony chciałby zostać zawodowym żołnierzem. Substancje i elementy broni, a także pozostałe przedmioty nabywał za pośrednictwem sieci Internet na platformie sprzedażowej Allegro.pl.

T. S. w Internecie obracał się w środowisku propagującym przemoc. Głównie udzielał się na forach, gdzie poznawał osoby, z którymi dzielił zainteresowania militarne, pirotechniczne oraz przemocowe.

Udzielanie się w środowisku zainteresowanym przemocą miało stanowić dla oskarżonego pewien sposób odreagowywania na doznane przez niego doświadczenia jakie spotkały go w związku z romskim pochodzeniem w szkole.

Zeznania A. C.

k.25v, 543v

Częściowo zeznania I. C.

k.543v-544

Zeznania K. S.

k.93v-94, 544

Zeznania M. K.

k.439v, 544-544v

Częściowo wyjaśnienia T. S.

k.109-110, 172, 542-543v

T. S. ma 20 lat, jest uczniem (...) Liceum Ogólnokształcącego w N.. Żołnierz Wojsk O. Terytorialnej. Tytułem przynależności do (...) otrzymuje miesięczne wynagrodzenie rzędu 700 złotych. T. S. jest kawalerem, nie posiada innych osób na swoim utrzymaniu. Nie posiada majątku. W przeszłości nie był leczony psychiatrycznie, neurologicznie ani odwykowo. Nie był uprzednio karany sądownie.

U T. S. występują głębokie zaburzenia osobowości, tj. nieprawidłowej osobowości. W odniesieniu do zarzucanych mu czynów, T. S. miał zachowana zdolność rozpoznania ich znaczenia oraz pokierowana własnym postępowaniem.

Zachodzi wysokie prawdopodobieństwo dokonania przez oskarżonego czynów podobnych do opisanego zarzutem, a związanych z zaburzeniami osobowości i powinien on być poddany terapii, tj. psychoterapii zaburzeń osobowości.

T. S. przejawia cechy osobowości dyssocjalnej. Może łatwo reagować agresja i impulsywnymi zrachowaniami nieadekwatnymi do sytuacji.

Opinia sądowo-psychiatryczna

k.265-266

Opinia sądowo – psychiatryczna uzupełniająca

k.550-552

Informacja o karalności

k. 477-477v

Opinia sądowo – psychologiczna

k.529-534

Częściowo wyjaśnienia T. S.

k.542

1.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

2.  OCena DOWOdów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.1.

Częściowo wyjaśnienia T. S.

Złożone przez oskarżonego T. S. wyjaśnienia, Sąd ocenił jako wiarygodne w zakresie, w którym oskarżony w swej relacji wypowiedział się odnośnie interesowania się przez niego militariami, chemią, pirotechniką, potwierdził dokonywanie przez niego zakupów substancji oraz przedmiotów i replik na portalu sprzedażowym Allegro.pl, zamiarze wyprodukowania materiałów pirotechnicznych i wybuchowych, udzielaniu się na portalu D., korespondowaniu przez sieć Internet z innymi osobami o strzelaninach, o napisaniu osobie której się zwierzał ze swoich problemów o zamiarze podłożenia wybuchu w swojej szkole, dzieleniu się zdjęciami z miejsc ataków terrorystycznych czy aktów przemocy w miejscach publicznych. W powyższym zakresie treść wyjaśnień oskarżonego pokrywała się z pozostałym zgromadzonym przez Sąd materiałem dowodowym, w szczególności dowodami z opinii biegłego z zakresu informatyki, zabezpieczonymi w miejscu zamierzania dowodami rzeczowymi oraz zeznaniami świadków.

1.1.1

Zeznania M. K.

Za wiarygodne, lecz w niewielkim stopniu przydatne dla poczynienia ustaleń faktycznych, Sąd uznał zeznania świadka M. K. będącej siostrą oskarżonego. W swej wypowiedzi świadek zasadniczo potwierdził relację pozostałych świadków w zakresie zainteresowań T. S., jego planów zawodowych, przynależności do Wojsk O. terytorialnej oraz konstruowania petard. M. K. odmiennie jak pozostali świadkowie posiadała informacje odnośnie złego traktowania oskarżonego w szkole przez rówieśników z uwagi na nazwisko pochodzenia romskiego, co może z wysoką dozą prawdopodobieństwa wskazywać na motyw sprawcy. Brak podstaw do kwestionowania wiarygodności świadka.

1.1.1.

Zeznania A. C.

Za wiarygodne, lecz w niewielkim stopniu przydatne, Sąd uznał złożone w toku postępowania zeznania przez A. C. będącego ojcem oskarżonego. Świadek w swej relacji wypowiedział się odnośnie wykonywanych przez syna samodzielnych petard oraz zainteresowania militariami. Nadto wypowiedział się odnośnie zachowania syna i udzielania się przez niego w Wojskach O. Terytorialnej. Zasadniczo świadek nie posiadał wiedzy o planowanym przez oskarżonego zdarzeniu oraz posiadanych przez niego substancjach czy materiałach. Brak było podstaw do kwestionowania wiarygodności świadka.

1.1.1.

Zeznania K. S.

Za wiarygodne, jednak w niewielkim stopniu przydane dla poczynienia ustaleń faktycznych uznano treść zeznań świadka K. S. będącego bratem oskarżonego. W treści swych oświadczeń świadek podzielił twierdzenia świadka A. C. w zakresie zainteresowań oskarżonego oraz przynależności do Wojsk O. Terytorialnej. Zasadniczo świadek nie mieszkający od kilku lat z rodziną nie posiadał informacji istotnych. Niemniej świadek potwierdził zainteresowania oskarżonego w dziedzinie pirotechniki oraz podał, że miały miejsce zdarzenia, podczas których T. S. miał prezentować bratu spalanie się wytworzonych przez niego samodzielnie petard. W ocenie świadka wytwarzane przez oskarżonego petardy nie tworzyły zagrożenia dla osób postronnych czy też niszczenia cudzego mienia.

1.1.1.

Opinia sądowo-psychiatryczna

Za wiarygodną w całości, Sąd uznał opinię sądowo – psychiatryczną, opinię sądowo – psychiatryczną uzupełniającą oraz opinię sądowo – psychologiczną, które miały istotny wpływ na określenie granic odpowiedzialności oskarżonego za przypisany mu w punkcie I. aktu oskarżenia czyn oraz określenie przez Sąd odpowiednich dla oskarżonego obowiązków okresu próby, które w sposób realny przełożą się na uświadomienie sobie przez T. S. konieczności podjęcia specjalistycznego leczenia (psychoterapii).

1.1.1.

Opinia sądowo – psychiatryczna uzupełniająca

1.1.1.

Opinia sądowo – psychologiczna

1.1.1.

Informacja o karalności

Dowód wiarygodny, sporządzony przez osobę kompetentną. Potwierdzający brak uprzedniej karalności T. S..

1.1.1.

Notatka urzędowa

Za wiarygodne oraz istotne dla poczynienia ustaleń niniejszej sprawy Sąd uznał protokół z wykonania działań minersko – pirotechnicznych, protokół z rozpoznana minersko – pirotechnicznych, notatek urzędowych, protokół przeszukania, materiał poglądowy, protokół oględzin, nośniki danych w postaci płyt CD i DVD zawierające materiał dowodowy. Powyższe dowody sporządzone zostały przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje, w ramach przysługujących im kompetencji oraz zadań służbowych. Niekwestionowane w toku postępowania.

1.1.1.

Protokół z wykonania działań minersko - pirotechnicznych

1.1.1.

Protokół z rozpoznania minersko – pirotechnicznych

1.1.1.

Protokół przeszukania

1.1.1.

Materiał poglądowy

1.1.1.

Protokół oględzin

1.1.1.

Nośnik danych

1.1.1.

Ulotka D.

Dowód wiarygodny, zabezpieczony w miejscu zamieszkania oskarżonego w toku przeszukania.

1.1.1.

Paragon fiskalny

1.1.1.

Opinia nr (...)

Dowód z opinii biegłego z zakresu informatyki śledczej sporządzony na podstawie danych zarejestrowanych na zatrzymanych w dniu 17 stycznia 2024 roku w miejscu zamieszkania oskarżonego urządzeniach, tj. laptopie marki L. oraz telefonie komórkowym marki S. (...). Dowód istotny dla poczynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie mający wpływ na odpowiedzialność karną oskarżonego. Opinia ta sporządzona została w sposób jasny, wewnętrznie spójny, logiczny, w związku z czym pozwała na wysnucie jednoznacznych wniosków.

1.1.1.

Opinia w zakresie badań broni i balistyki nr (...)

Sąd uznał nadto za wiarygodną i niezwykle istotną opinię biegłego z zakresu badań broni i balistyki. Bowiem została ona sporządzona w sposób fachowy, wewnętrznie spójny oraz logiczny. Biegły w sposób zrozumiały przenalizował zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy, a zabezpieczany w miejscu zamieszkania oskarżonego oraz w sposób fachowy opisał przedstawione mu przedmioty. Dowód mający istotne znaczenie dla poczynienia ustaleń faktycznych niniejszego postępowania oraz odpowiedzialności T. S..

1.1.1.

Opinia nr (...)

Podobnie, Sąd ocenił opinię sporządzoną przez biegłego z zakresu badań chemicznych, która ponownie miała istotny wpływ na poczynienie ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. Opinia została sporządzona została w sposób logiczny, spójny oraz fachowy. Biegły odpowiedział wyczerpująco na przedstawione mu pytania co pozwoliło w sposób jednoznaczny ocenić zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy oraz zakres odpowiedzialności oskarżonego. Niekwestionowana w toku postępowania.

1.1.1.

Dane uzyskane od (...) S.A.

Dowód wiarygodny sporządzony przez osobę upoważnioną i posiadająca odpowiedzenie kompetencje. Zawierające istotne dane potwierdzające dane identyfikujące właściciela numeru telefonu, którym posługiwał się oskarżony oraz dane osoby posługującej się kontem o nazwie T. K. na platformie społecznościowej F..com. Dowód niekwestionowany w toku postępowania. Mający istotne znaczenie dla potwierdzenia tożsamości sprawcy czynu, udostępnianych przez niego treści oraz prowadzonych przez niego konwersacji za pośrednictwem aplikacji M.. Dowód niekwestionowany.

1.1.1.

Dane uzyskane od F..com

1.1.1.

Wydruk pliku o nazwie “ (...) preparatory manual of explosives”

Dowód wiarygodny, sporządzony przez funkcjonariusza Policji w ramach posiadanych przez niego upoważnień i kompetencji. Stanowiący kserokopię pliku znajdującego się na urządzeniu należącym do oskarżonego, a mający bezpośredni związek z przypisanym mu w punkcie I. aktu oskarżenia czynem.

1.1.1.

Dowód rzeczowy

Dowód wiarygodny, stanowiący pozostały po badanych materiał dowodowy w postaci zadrukowanych kartek A4.

1.1.1.

Wydruk wiadomości e-mail

Dowód wiarygodny sporządzony przez osobę kompetentną w granicach przysługujących jej upoważnień. Zawierający treść konwersacji przesłanej organom sciągania przez osobę zawiadamiającą o możliwości popełnienia przestępstwa przez oskarżonego w określonej dacie.

1.1.1.

Wydruk wiadomości

2.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.1.1.

Częściowo wyjaśnienia T. S.

Składający wyjaśnienia w toku postępowania przygotowawczego oraz rozprawy głównej T. S. nie przyznał się do zarzucanych mu czynów, pomimo zgromadzonych w toku postępowania materiałów dowodowych, wprost wskazujących na dokonywane przez oskarżonego wpisy oraz treści konwersacji z innymi osobami, a także niekwestionowanej opinii biegłych z zakresu psychiatrii i psychologii, którzy jednoznacznie nakreślili stosunek oskarżonego do zarzucanych mu czynów i co istotne występujących u T. S. zaburzeń psychicznych.

1.1.1.

Częściowo zeznania I. C.

Świadek będący matką oskarżonego skorzystał w toku postępowania przygotowawczego z prawa do odmowy składania zeznań.

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☒

3.1.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

I.

T. S.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Oskarżyciel publiczny zarzucił oskarżonemu T. S. w punkcie I. aktu oskarżenia popełnienie przestępstwa opisanych w art. 163 § 1 pkt 3 k.k. w zw. z art.168 k.k. w zw. z art. 12 ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 roku o bezpieczeństwie obrotu prekursorami materiałów wybuchowych (tekst jednolity Dz.U.z.2019, poz.994) w zw. z art. 11 §2 k.k.

Zgodnie z treścią art. 163 § 1 pkt 3 k.k. odpowiedzialności karnej podlega ten, kto sprowadza zdarzenie, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, mające postać eksplozji materiałów wybuchowych lub łatwopalnych albo innego gwałtownego wyzwolenia energii, rozprzestrzeniania się substancji trujących, duszących lub parzących. Odpowiedzialność karną ponosi także ten, kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w art. 163 § 1 pkt 3 k.k. (art. 168 k.k.). Przedmiotem ochrony czynu stypizowanego w powołanym art. 163§1 k.k. jest bezpieczeństwo powszechne. Należy je rozumieć jako bezpieczeństwo przed zagrożeniem dla życia lub zdrowia większej, nieoznaczonej liczny osób lub mienia wielkich rozmiarów. Poprzez eksplozję materiałów wybuchowych lub łatwopalnych należy rozumieć gwałtowne spalanie się tych materiałów, skutkujące wyzwoleniem znacznych ilości energii. Poprzez inne gwałtowne wyzwolenie energii rozumieć należy przebiegające szybko i w niekontrolowany sposób wyzwolenie się energii innej niż cieplna, charakterystyczna dla eksplozji (por. M. Kulik [w:] Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgawa, LEX/el. 2024, art. 163).

Pojęcie materiału wybuchowego, o którym mowa w powołanym przepisie ustawodawca zawarł w art. 3 pkt 11 ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 2378)., zgodnie z którym poprzez materiał wybuchowy należy rozumieć substancje chemiczne stałe lub ciekłe albo mieszaniny substancji, zdolne do reakcji chemicznej z wytwarzaniem gazu o takiej temperaturze i ciśnieniu i z taką szybkością, że mogą powodować zniszczenia w otaczającym środowisku, a także wyroby wypełnione materiałem wybuchowym, zaliczane do klasy 1, o których mowa w załączniku A (stanowiący załącznik Oświadczenia Rządowego w sprawie wejścia w życie zmian do załączników A i B Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), sporządzonej w Genewie dnia 30 września 1957 r. z dnia 26 lipca 2005 r.).

Natomiast zgodnie z art. 12 ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 r. o bezpieczeństwie obrotu prekursorami materiałów wybuchowych (tj. Dz. U. z 2019 r. poz. 994) alternatywnej karze grzywny, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 podlega przeciętny użytkownik, który, wbrew przepisom rozporządzenia (UE) nr (...), wprowadza, posiada lub używa prekursor materiałów wybuchowych podlegający ograniczeniom. Poprzez pojęcie przeciętnego użytkownika należy rozumieć każdą osobę fizyczną działająca w celach niezwiązanych z jego działalnością handlową, gospodarczą lub zawodową. Jako używanie należy rozumieć każde przetwarzanie, opracowanie, przechowywanie, obrabianie lub mieszkanie substancji, w tym wytwarzania wyrobów lub inne wykorzystywanie. Zaś poprzez prekursor materiałów wybuchowych podlegający ograniczeniom rozumieć należy substancję wymienioną w załączniku I, w stężeniu wyższym niż odpowiadające określonemu w nim stężeniu granicznemu o obejmuje mieszaninę lub inną substancję, która zawiera taką wymienioną substancję w stężeniu wyższym niż odpowiadające stężenie graniczne (art. 3 rozp. (...)).

Zgodnie z art. 16 § 1 k.k. przygotowanie zachodzi tylko wtedy, gdy sprawca w celu popełnienia czynu zabronionego podejmuje czynności mające stworzyć warunki do przedsięwzięcia czynu zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania, w szczególności w tymże celu wchodzi w porozumienie z inną osobą, uzyskuje lub przysposabia środki, zbiera informacje lub sporządza plan działania.

Mając na uwadze powyższe rozważania nie ulega wątpliwości Sądu, iż T. S. czynił przygotowania do przestępstwa, o którym mowa w art. 163 §1 pkt. 3 k.k. W wyniku dokonania w miejscu zamieszkania oskarżonego przeszukania zabezpieczono m.in. wydruk z portalu (...) dotyczące metod otrzymywania materiałów wybuchowych oraz wydruk artykułu ”Bomba rurowa: nowoczesna broń terrorystyczna” dotyczący obrażeń powybuchowych w wyniku użycia bomb rurowych. Na zabezpieczonych urządzeń i nośników danych będących własnością oskarżonego ujawniono pliki zawierające informacje dotyczące materiałów wybuchowych i sposobu ich konstruowania, filmiki z zamachów terrorystycznych, aktów przemocy. W historii przeglądania odnotowano wyszukiwanie treści mających związek z przemocą, atakami terrorystycznymi, konstruowaniem i pozyskiwaniem substancji składowych materiałów wybuchowych. Jak ustalił biegły, oskarżony przeglądał i udzielał się na forach związanych z przemocą, przestępczością, konstruowaniem broni, otrzymywaniem związków chemicznych i odpowiednich substancji. Określone substancje chemiczne nabywał za pośrednictwem platformy sprzedażowej Allegro.pl. (...) portalach społecznościowych oraz i konwersacjach zapisanych w pamięci telefonu oskarżonego ujawniono treści, w których T. S. wypowiadał się odnośnie sporządzonych przez niego substancji, planowanym „atakiem” na styczeń/luty 2023 roku w szkole, do której uczęszczał. W treści notatek elektronicznych oskarżony skrupulatnie wyartykułował także listę narkotyków oraz środków chemicznych, które udało mu się samodzielnie pozyskać.

W toku postępowania zabezpieczono w miejscu zamieszkania oskarżonego m.in. takie substancje jak azotan amonu znajdujący się na liście załącznika I do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) (...) z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie wprowadzania do obrotu i stosowania prekursorów materiałów wybuchowych, zmieniające rozporządzenie (...) i uchylające rozporządzenie (UE) nr (...) (Dz. U. UE. L. z 2019 r. Nr 186, str. 1 z późn. zm.) oraz azotan potasu, urotropinę i sproszkowane aluminium znajdujące się na liście załącznika II w/w rozporządzenia. Powyższe jednoznacznie pozwala stwierdzić, iż gromadząc powyższe substancje, swym zachowaniem T. S. wypełnił znamiona przestępstwa określonego w art. 12 ustawy o bezpieczeństwie obrotu prekursorami materiałów wybuchowych. Obok wskazanych substancji ujawniono także inne substancje w postaci tlenku żelaza (III), formaldehydu, siarki mielonej, mocznika, nadmanganianu potasu, węgla drzewnego oraz przewód stanowiący sprawny technicznie lont pirotechniczny (...) o prędkości palenia 1 cm/sek. Z treści opinii biegłego z zakresu badań chemicznych wynika, że z zabezpieczonej u oskarżonego ilości azotanu potasu, węgla drzewnego oraz siarki można otrzymać ok. 1.200 g mieszaniny pirotechnicznej w postaci czarnego prochu. Niemniej powyższe substancje chemiczne, a w szczególności ich ilość i sposób przechowywania nie stanowią zagrożenia dla życia i zdrowia wielu osób lub mienia wielkich rozmiarów.

Reasumując zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy pozwolił ustalić, że T. S. swym zachowaniem polegającym na tym, że czynił przygotowania do spowodowania eksplozji materiałów wybuchowych, która zagrażałaby życiu i zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, przez to, że pozyskał prekursory materiałów wybuchowych w postaci azotanu amonu, azotanu potasu, urotropiny, sproszkowanego aluminium oraz inne substancje w postaci tlenku żelaza, formaldehydu, siarki mielonej, mocznika, nadmanganianu potasu, węgla drzewnego, a ponadto przedmioty w postaci lontu pirotechnicznego V., literatury fachowej dotyczącej konstruowania ładunków wybuchowych, a także zapoznawał się z informacjami na ten temat na forach i portalach internetowych, co stwarzało warunki bezpośredniego dokonania takiego czynu – wypełnił znamiona czynu zabronionego spenalizowanego w art. 163 § 1 pkt 3 k.k. w zw. z art. 168 k.k. w zw. z art. 12 ustawy o bezpieczeństwie obrotu prekursorami materiałów wybuchowych w zw. z art. 11§2 k.k., tym samym uznając go za winnego przypisanego mu w punkcie I. aktu oskarżenia przestępstwa orzeczono karę jak w punkcie I. wyroku.

☐

3.2.  Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.3.  Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

3.4.  Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

T. S.

I.

I.

Uznając winę T. S. za przypisany mu w punkcie I. aktu oskarżenia czyn, stanowiący przestępstwo z art. 163§1 pkt 3 k.k. w zw. z art. 168 k.k. w zw. z art. 12 ustawy o bezpieczeństwie obrotu prekursorami materiałów wybuchowych w zw. z art. 11§2 k.k. wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności. Przy wyborze kary Sąd kierował się dyrektywami wymiaru kary określonymi w art. 53 k.k., a przede wszystkim tym żeby sprawcę wychować. Powyższe kryterium – wychowania sprawcy - zastosowanie ma do sprawców młodocianych, o których mowa w art. 115§10 k.k. i ma zastosowanie w niniejszej sprawie. Jako okoliczności obciążające uznano motywację sprawcy, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, w tym również ilość i rodzaj zgromadzonych substancji, zgromadzonej literatury i przedmiotów. Zaś jako łagodzące uznano wiek sprawcy, sposób zachowania się przed popełnieniem przestępstwa oraz właściwości i warunki osobiste sprawcy. Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności uznano za słuszne orzeczenie T. S. kary pozbawienia wolności w dolnej granicy ustawowego zagrożenia dla przypisanego mu przestępstwa. Uwzględniając także fakt, ze w czasie czynienia przygotowań do popełnienia przepisanego czynu zabronionego T. S. nie pozostawał skazany na karę pozbawienia wolności, Sąd stwierdził, iż wobec wymienionego sprawcy młodocianego zachodzą pozytywne przesłani dla zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej mu kary, sprawca nie był do tej pory karany przez sąd, cieszy się dobrą opinią w rodzinie i środowisku. . Powyższe jest wystarczające dla osiągnięcia wobec oskarżonego celów kary oraz w sposób rzeczywisty zapobiegnie powrotowi do przestępstwa w przyszłości. Zawieszając wykonanie kary wobec sprawcy młodocianego okres próby wynosi od 2 do 5 lat. Zatem mając na względzie charakter przestępstw, do których oskarżony czynił przygotowania, etap tych przygotowań, motywację oznaczono okres próby w jego maksymalnej granicy pięciu lat. Orzeczony wymiar kary i okres próby zdaje się zasadny w realiach niniejszej sprawy. Z opinii biegłych psychiatrów oraz biegłych psychologów jednoznacznie wynika, że niezbędnym jest podjęcie przez oskarżonego terapii, bowiem jego dotychczasowa postawa i zachowanie wskazują na wysokie prawdopodobieństwo powrotu do przestępstwa jak w pkt. I. Zatem mając na uwadze bezwzględną konieczność objęcia oskarżonego pomocą psychologiczną okres próby 5 lat zdaje się być całkowicie zasadny i słuszny. Zważywszy także na fakt braku chęci podjęcia dobrowolnej terapii przez oskarżonego. Orzeczony okres próby winien uzmysłowić oskarżonemu, że popełnienie przez niego kolejnego przestępstwa w tym czasie spowoduje wykonanie orzeczonej mu kary pozbawienia wolności w niniejszej sprawie. Niemniej jednak nie ulega wątpliwości, że oskarżony T. S. jest sprawcą młodocianym o jeszcze nieukształtowanej osobowości, zatem obecnie nie jest konieczna jego izolacja od społeczeństwa, wobec tego orzeczono jak w punkcie I wyroku.

T. S.

II.

I.

Uznając winę oskarżonego T. S. za udowodnioną, umyślny charakter popełnionego przez niego przestępstwa, a także wiek sprawcy, Sąd zobowiązany był orzec wobec niego dozór kuratora, o którym mowa w art. 73 § 2 k.k. Obowiązkiem kuratora będzie kontrolowanie zachowania oskarżonego w okresie próby, w tym w szczególności sprawdzanie, czy realizuje nałożony na niego obowiązek poddania się psychoterapii i powstrzymywania się od korzystania z portali i for internetowych promujących przemoc. Nadto na kuratorze sądowym ciążyć będzie obowiązek podjęcia stosownych działań, do złożenia wniosku o zarządzenie wykonania kary, gdyby zachowanie oskarżonego nie było prawidłowe.

T. S.

III.

I.

Nadto, zawieszając warunkowo karę pozbawienia wolności, Sąd zobligowany był z mocy ustawy orzec oskarżonemu obowiązki określone w art. 72 k.k. Zatem uznając za celowe i konieczne zobowiązano oskarżonego T. S. do poddania się psychoterapii prowadzonej przez K. Z. oraz powstrzymywania się od korzystania z for internetowych promujących przemoc w jakiejkolwiek postaci. Orzeczony okres próby w wymiarze górnej granicy ma na celu przede wszystkim przyczynić się dla poprawy zdrowia psychicznego oskarżonego, który znajdujący się obecnie w początkowej fazie dorosłości wymaga pomocy specjalistycznej, której sam dobrowolnie podjąć nie chce.

T. S.

IV.

I.

Na mocy art. 63§1 k.k., na poczet orzeczonej oskarżonemu w punkcie I. wyroku kary pozbawienia wolności zaliczono okres jego rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, tym samym zaokrąglając w górę do pełnego dnia, przy czym jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności.

5.  1Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

1.6. inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

Oskarżyciel publiczny domagał się wymierzenia oskarżonemu T. S. za przypisany mu w punkcie I. aktu oskarżenia czyn kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Natomiast za przypisane w punkcie I. i II. przestępstwa domagał się wymierzenia oskarżonemu kary łącznej 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności odbywanej w systemie terapeutycznym. Sąd kierując się dyrektywami wymiaru kary określonymi w ustawie karnej, mając na uwadze charakter naruszonych dóbr oraz przede wszystkim wiek oskarżonego na mocy art. 168 k.k. w zw. z art. 163 § 1 pkt 3 k.k. w zw. z art. 11 §3 k.k. wymierzył T. S. karę 1 roku pozbawienia wolności warunkowo zawieszając jej wykonanie na maksymalnie dopuszczony ustawą okres 5 lat. W okresie próby, Sąd oddał oskarżonego pod dozór kuratora sądowego oraz zobowiązał do poddania się psychoterapii i powstrzymywania się od korzystaniu portali oraz for internetowych promujący przemoc w jakiejkolwiek postaci. Zdaniem Sądu żądana przez oskarżyciela publicznego kara byłaby zbyt dolegliwa i nieadekwatna dla sprawcy, który z uwagi na swój wiek nie był w stanie uświadomić sobie karygodności swych czynów, a orzeczona mu w punkcie I. wyroku kara, orzeczony w punkcie II. wyroku dozór oraz w punkcie III. wyroku obowiązki – stanowią adekwatną reakcję karną na zachowanie T. S., a przede wszystkim wpisują się w treść dyrektywy, o której mowa w art. 54§1 k.k., aby sprawcę wychować.

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

VIII.

Mając na uwadze sytuację rodzinną, majątkową i wysokość osiąganych przez oskarżonego dochodów, Sąd na mocy art. 624§1 k.p.k. zwolnił częściowo T. S. od zapłaty kosztów sądowych, tym samym zasądzając od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1.500 złotych tytułem poniesionych w toku postępowania wydatków oraz kwotę 300 złotych tytułem częściowej opłaty.

6.  1Podpis