II K 652/24 - wyrok Sąd Rejonowy w Nowym Sączu z 2025-01-22
Sygn. akt II K 652/24
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 22 stycznia 2025 roku
Sąd Rejonowy w Nowym Sączu, II Wydział Karny, w składzie:
Przewodniczący: Sędzia Dominik Mąka
Protokolant: Karolina Rzeszowska – Świgut
po rozpoznaniu na rozprawie w dniach 29 października 2024 roku, 6 grudnia 2024 roku oraz 21 stycznia 2025 roku
sprawy S. P. syna K. i M. z domu S.
urodzonego (...) w N.
oskarżonego o to, że
w dniu 24 lutego 2022 roku w nieustalonym miejscu ze skutkiem w K. doprowadził, w celu osiągniecia korzyści majątkowej do niekorzystnego rozporządzenia mieniem M. K. w kwocie 46500 złotych poprzez wprowadzenie w błąd co do zamiaru wywiązania się z (...) z dnia 24 lutego 2022 roku
tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k.
I. uniewinnia oskarżonego S. P. od czynu zarzucanego aktem oskarżenia;
II. na podstawie art. 29 ust. 2 ustawy prawo o adwokaturze przyznaje od Skarbu Państwa na rzecz adwokat P. Z. kwotę (...),48 (tysiąca czterystu czterdziestu sześciu, 48/100) złotych w tym podatek VAT tytułem nieodpłatnej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu S. P. w postępowaniu jurysdykcyjnym;
III. na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. kosztami procesu obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE |
||||||||||||||
Formularz UK 1 |
Sygnatura akt |
II K 652/24 |
||||||||||||
Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza. |
||||||||||||||
USTALENIE FAKTÓW |
||||||||||||||
1.Fakty uznane za udowodnione |
||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano) |
||||||||||||
1.1.1. |
S. P. |
S. P. został oskarżony o to, że w dniu 24 lutego 2022 roku w nieustalonym miejscu ze skutkiem w K. doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem M. K. w kwocie 46500 złotych poprzez wprowadzenie w błąd co do zamiaru wywiązania się z (...) z dnia 24 lutego 2022 roku w N. tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. CZYNU NIE WYKAZANO |
||||||||||||
Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||
M. K. jest osobą zajmującą się obrotem nieruchomościami. Pokrzywdzony poszukiwał do zakupu działek w gminie G.. M. K. w tym celu spotkał się ze S. P., który to miał mieć do sprzedania nieruchomości gruntowe. |
Zeznania M. K. k. 25-27,k.92 Wyjaśnienia oskarżonego S. P. k. 57-58, k. 88-90 |
|||||||||||||
Po krótkich rozmowach S. P. zdecydował, ze sprzeda M. K. nieruchomość gruntową o powierzchni 0,6261 ha objętą (...) o numerze ewidencyjnym (...) oraz udział w wynoszący 1/10 w działce ewidencyjnej o numerze (...) o powierzchni 0,1733 ha stanowiącą szlak drogowy prowadzący do nabywanej przez M. K. działki. Mężczyźni ustalili, iż ceną zakupu będzie kwota 110000 złotych. |
Umowa przedwstępna sprzedaży z dnia 24 lutego 2022 roku k. 10 Oświadczenie z dnia 19 lutego 2022 roku k. 13 Zeznania M. K. k. 25-27,k.92 Wyjaśnienia oskarżonego S. P. k. 57-58, k. 88-90 Zeznania świadka M. P. k. 116 |
|||||||||||||
M. K. w trakcie tej rozmowy został przez S. P. uświadomiony, iż wcześniej zawarł już umowę przedwstępną sprzedaży tej nieruchomości z D. P. i uzyskał z tego tytułu zadatek. Mając świadomość takiego stanu rzeczy M. K. zdecydował się umówić spotkanie w (...) w N. w celu rozwiązania poprzednio zawartej umowy przedwstępnej. Spotkanie to odbyło się 24 lutego 2022 roku w (...) prowadzonej przez C. D.. |
Zeznania M. K. k. 25-27,k.92 Wyjaśnienia oskarżonego S. P. k. 57-58, k. 88-90 |
|||||||||||||
Wcześniej bo 19 lutego 2022 roku S. P. poprosił M. K. o zaliczkę w kwocie 6500 złotych, którą to miał zaliczyć na cenę sprzedaży. Oskarżony tłumaczył pokrzywdzonemu, iż potrzebuje tych pieniędzy z uwagi na chorobę dziecka. M. K. przystał na tę propozycje i 19 lutego 2022 roku w B. przekazał S. P. tytułem zaliczki kwotę 6500 złotych. |
Oświadczenie z dnia 19 lutego 2022 roku k. 13 Zeznania M. K. k. 25-27,k.92 Wyjaśnienia oskarżonego S. P. k. 57-58, k. 88-90 Zeznania świadka M. P. k. 116 |
|||||||||||||
Następnie 24 lutego 2022 roku strony spotkały się w (...) C. D.. Wówczas to zawarto umowę przedwstępną sprzedaży opisanej wyżej nieruchomości gruntowej. Umowa ta została zawarta w formie pisemnej. S. P. zobowiązał się wobec M. K., iż sprzeda mu tę nieruchomość za kwotę 110000 złotych, najpóźniej do końca 2022 roku. Mocą tej umowy M. K. zobowiązał się uiścić zadatek w kwocie 41500 złotych. Resztę ceny sprzedaży zobowiązał się zapłacić do dnia zawarcia umowy przyrzeczonej. Natomiast S. P. zobowiązał się nie dokonywać obciążeń tej nieruchomości, ani też nie dokonywać żadnych czynności w celu zbycia jej innemu podmiotowi. W chwili zawarcia tej umowy M. K. miał wiedzę o treści prowadzonych dla tych nieruchomości ksiąg wieczystych |
Umowa przedwstępna sprzedaży z dnia 24 lutego 2022 roku k. 10 Zeznania M. K. k. 25-27,k.92 Wyjaśnienia oskarżonego S. P. k. 57-58, k. 88-90 |
|||||||||||||
W dniu zawarcia tej umowy przedwstępnej, M. K. wręczył D. P. kwotę 35000 złotych, co spowodowało rozwiązania wcześniej zawartej przez S. P. umowy przedwstępnej. Kilka tygodni później S. P. poprosił M. K. o zaliczkę w kwocie 5000 złotych, którą to oskarżyciela posiłkowy niezwłocznie wręczył oskarżonemu. |
Zeznania M. K. k. 25-27,k.92 Wyjaśnienia oskarżonego S. P. k. 57-58, k. 88-90 |
|||||||||||||
Końcem marca 2022 roku przedmiotową działką zainteresował się J. F. – tj. osoba podobnie jak M. K. zajmująca się obrotem nieruchomościami. J. F. wiosną 2022 roku zaproponował S. P. sprzedaż nieruchomości objętej umową przedwstępną z M. K.. J. F. oferował przy tym wyższą cenę, aniżeli ta określona umową przedwstępną zawartą z oskarżycielem posiłkowym. Formalnie stroną umowy miała być W. J.. |
Zeznania świadka W. J. k. 40, k. 90-91 Wyjaśnienia oskarżonego S. P. k. 57-58, k. 88-90 Zeznania świadka J. F. k. 115-116 Zeznania świadka M. P. k. 116 |
|||||||||||||
S. P. zwracał uwagę J. F., iż posiada on zawartą umowę przedwstępną z M. K.. Ten zaś obiecał S. P., iż roszczenia M. K. zostaną pokryte z ceny sprzedaży. |
(...) z 2 czerwca 2022 roku k 14 – 19 Wyjaśnienia oskarżonego S. P. k. 57-58, k. 88-90 Zeznania świadka M. P. k. 116 |
|||||||||||||
W takim stanie rzeczy 2 czerwca 2022 roku M. i S. P. sprzedali W. J. wyżej wskazane nieruchomości za cenę 129900 złotych. Kwota 19900 złotych została sprzedającym wręczona w chwili sprzedaży. Natomiast pozostała część z ceny sprzedaży miała zostać uiszczona do końca 2022 roku, a z tej kwoty mogły być uregulowane zobowiązania sprzedających wobec wierzycieli, w tym wobec M. K. – wynikłe z niedotrzymanej umowy przedwstępnej. Nabywca w tym zakresie poddał się egzekucji wprost do kwoty 11000 złotych. |
(...) z 2 czerwca 2022 roku k 14 – 19 Zeznania świadka W. J. k. 40, k. 90-91 Wyjaśnienia oskarżonego S. P. k. 57-58, k. 88-90 Zeznania świadka J. F. k. 115-116 Zeznania świadka M. P. k. 116 |
|||||||||||||
Kilka tygodni później o przedmiotowej sprzedaży dowiedział się M. K., który natychmiast skontaktował się ze S. P.. Ten obiecał mu, że odda mu pieniądze jak tylko otrzyma je od nabywcy, co miało nastąpić do końca 2022 roku. Na potwierdzenie tych słów S. P. okazał M. K. stosowne zobowiązania w akcie notarialnym. |
Zeznania M. K. k. 25-27,k.92 |
|||||||||||||
Następnie M. K. próbował bezskutecznie porozumieć się z J. F. odnośnie zwrotu tych pieniędzy. Strony nie doszły w tym zakresie do porozumienia i M. K. nie odzyskał należnej mu sumy pieniężnej – podwójnej wysokości uiszczonego zadatku. W związku z biernością J. F. i S. P., oskarżyciel posiłkowy wytoczył przeciwko S. P. powództwo o zapłatę kwoty wynikającej z podwójnej wysokości wpłaconego zadatku, które to roszczenie zostało uwzględnione przez sąd w całości. Już w trakcie trwania procesu karnego S. P. wpłacił M. K. kwotę 2000 złotych. |
Zeznania M. K. k. 25-27,k.92 Zeznania świadka W. J. k. 40, k. 90-91 Wyjaśnienia oskarżonego S. P. k. 57-58, k. 88-90 Odpis wyroku w sprawie (...) k. 96 Zeznania świadka J. F. k. 115-116 Potwierdzenia wpłat k. 86-87 |
|||||||||||||
Zawierając umowę przedwstępną sprzedaży nieruchomości S. P. był osobą zadłużoną. Zadłużenie to wynikało w dużej mierze z zaległości wobec (...), który ustanowił hipoteki przymusowe na owych nieruchomościach. Oprócz tego S. P. miał długi wynoszące kilkadziesiąt tysięcy złotych wobec różnego rodzaju funduszy sekuratyzacyjnych. |
(...) z 2 czerwca 2022 roku k 14 – 19 Informacja od (...) k. 103-104 Zeznania świadka M. P. k. 116 |
|||||||||||||
S. P. ma 43 lata. Oskarżony posiada wykształcenie zawodowe. S. P. jest mężem i ojcem 4 małoletnich dzieci. Oskarżony prowadzi działalność gospodarczą w sektorze budowlanym, z czego tytułu osiąga miesięczny dochód w wysokości około 10000 złotych. Oskarżony utracił swój majątek, obecnie zamieszkuje w domu, stanowiącym własność W. J.. Oskarżony nie leczył się psychiatrycznie, neurologicznie ani odwykowo. S. P. jest osobą niekaraną. |
Wyjaśnienia oskarżonego S. P. k. 57-58, k. 88-90 w zakresie danych osobopoznawczych (...) k. 78 Zeznania świadka M. P. k. 116 |
|||||||||||||
1.Fakty uznane za nieudowodnione |
||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano) |
||||||||||||
1.2.1. |
S. P. |
|||||||||||||
Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||
W niniejszym postępowaniu nie wykazano, aby S. P. zawierając umowę przedwstępną sprzedaży nieruchomości miał wprowadzić pokrzywdzonego M. K. w błąd co do zamiaru wywiązania się z tej umowy. |
Ogół przeprowadzonych w tej sprawie dowodów: |
|||||||||||||
OCena DOWOdów |
||||||||||||||
1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
||||||||||||
Wyjaśnienia S. P. |
S. P. zarówno w postępowaniu przygotowawczym jak i w toku postępowania jurysdykcyjnego nie przyznał się do zarzucanego mu czynu. Oskarżony wskazał, iż prawdą jest, że zawarł umowę przedwstępną sprzedaży spornej nieruchomości z M. K.. S. P. przyznał również, iż uzyskał on od pokrzywdzonego kwotę 46500 złotych, z czego (...) stanowił zadatek otrzymany w czasie umowy przedwstępnej. S. P. wskazał również, iż w czasie zawarcia umowy z M. K. miał zamiar się z niej wywiązać, pomysł sprzedaży tej działki innej osobie, pojawić miał się w ocenie oskarżonego dopiero wiosną 2022 roku, kiedy to propozycje kupna tej działki za wyższą cenę złożył mu J. F.. S. P. nie krył, że skusiła go możliwość uzyskania z tej transakcji wyższej kwoty pieniędzy. Stąd też zdecydował podpisać 2 czerwca 2022 roku umowę sprzedaży tej działki W. J.. Oskarżony wskazywał także, iż starał się zabezpieczyć interesy M. K., wskazując na możliwość poddania się przez sprzedającą dobrowolnej egzekucji do kwoty stanowiącej reszty ceny sprzedaży. Oskarżony na rozprawie nie negował przy tym, że czuje się zobowiązany wobec oskarżyciela posiłkowego, wobec czego już w toku procesu zapłacił mu kwotę 2000 złotych. Oskarżony podkreślał, że w 2022 roku miał trudną sytuacje osobistą z uwagi na zadłużenie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. S. P. przyznał, iż posiadał mniejsze zadłużenia w innych podmiotach. Na trudną sytuacje osobistą S. P. miało wpłynąć także choroba jego dziecka. W ten sposób oskarżony tłumaczył swoją chęć maksymalizacji zysku odniesionego na skutek sprzedaży jego nieruchomości. Oskarżony zaznaczył przy tym, że finalnie na skutek interesów prowadzonych z J. F. miał utracić wszystkie swoje nieruchomości, w tym dom w którym aktualnie mieszka. Sąd Rejonowy ocenił wyjaśnienia oskarżonego S. P. jako wiarygodne. Wskazać w tej materii należy, iż okoliczności przedmiotowego tego postępowania były niemal bezsporne. Wyjaśnienia oskarżonego S. P. opisujące czynności poprzedzające zawarcie umowy przedwstępnej są całkowicie zbieżne z zeznaniami M. K. i dokumentacją przedłożoną do zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa. Poza przedmiotem sporu w tym procesie leżał fakt zawarcia umowy przedwstępnej, jej warunków, kwoty pieniędzy uzyskanej przez oskarżonego, a także jej niedotrzymania przez oskarżonego wynikającej z umowy sprzedaży z dnia 2 czerwca 2022 roku. Podkreślić przy tym należy, iż M. K. miał wiedzę o trudnościach finansowych oskarżonego, o czym świadczy fakt, iż potwierdził on znajomość treści (...) owej nieruchomości, gdzie widniały hipoteki przymusowe na rzecz (...), co wynika wprost z (...) z dnia 2 czerwca 2022 roku. Zarazem owa kondycja finansowa oskarżonego miała mniejsze znaczenie na gruncie tego postępowania, gdyż bezsporne jest, iż to państwo P. byli właścicielami tych działek, a przez to mieli oni realną możliwość wywiązania się z zobowiązania zaciągniętego przez oskarżonego. Zarazem podkreślić należy, iż poza nie popartymi sferą faktyczną domniemaniami M. K., brak jest żadnego namacalnego dowodu wskazującego, na działanie oskarżonego w zamiarze oszukańczym. Przeprowadzony przewód sądowy nie pozwolił bowiem wykazać, aby S. P. już zawierając umowę z M. K. był w jakikolwiek sposób dogadany z J. F.. Przeciwnie wynik postępowania dowodowego przeczy tej tezie, wskazując, iż początek tej znajomości miał miejsce w marcu 2022 roku. Zarazem żadna ze stron tego procesu nie wykazała nierzetelności oświadczeń oskarżonego odnoszących się do sfery faktów, odstępując na chwile od ich prawniczego wartościowania. Wyjaśnienia złożone przez S. P. w całości korespondowały z wymową (...), gdzie wprost zawarto zobowiązanie do spłaty wierzytelności przysługującej M. K.. Do tego depozycje oskarżonego licują także z zeznaniami jego żony. Także analiza zeznań W. J. i J. F. nie pozwalają wykazać ich sprzeczności zewnętrznej z dowodem z wyjaśnień oskarżonego. Przedmiotowe oświadczenia procesowe jawią się przy tym jako zgodne z zasadami doświadczenia życiowego. Na marginesie należy jedynie zaznaczyć, iż brak wywiązania się przez S. P. z umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości, niewiele różni się od wcześniejszego zachowania oskarżonego, który skuszony wyższą ceną sprzedaży zdecydował się rozwiązać umowę z D. P., o czym pełną wiedzę miał oskarżony. W niniejszej sprawie brak jest dowodu wskazującego na kłamliwość depozycji złożonych przez S. P.. Toteż Sąd Rejonowy ustalając stan faktyczny w tej sprawie oparł się na także na dowodzie z wyjaśnień oskarżonego. |
|||||||||||||
Zeznania M. K. |
Sąd ocenił jako wiarygodne w znakomitej części zeznania złożone w toku postępowania karnego przez świadka, a zarazem oskarżyciela posiłkowego M. K.. Świadek ten zeznawał na przestrzeni całego procesu w sposób konsekwentny. Wypowiedzi oskarżyciela posiłkowego cechowała rzeczowość, brak nadmiernej emocjonalności. Świadek zeznawał zgodnie z dowodami z dokumentów. Depozycje przekazane w toku procesu przez M. K. były również spójne. Analiza tych zeznań nie wykazała sprzeczności wewnętrznych. Do tego opis stanu faktycznego przekazany w relacji procesowej oskarżyciela posiłkowego odnoszący się do zdarzeń mających miejsce w lutym 2022 roku, ma pełne potwierdzenie w dowodach z dokumentów. W tym zakresie zeznania M. K. zostały także w całości potwierdzone przez oskarżonego i jego żonę. Jedyna materią, gdzie Sąd nie mógł skorzystać z depozycji złożonych przez oskarżyciela posiłkowego było stwierdzenie M. K., iż oskarżony zamierzał od samego początku go oszukać. Owo stwierdzenie jest całkowicie gołosłowne. M. K. nie potrafił przekazać na podstawie czego wywodzi taki wniosek. Błędne jest zastosowanie tu myślenia indukcyjnego wywodzącego ów zamiar z późniejszej sprzedaży tej działki W. J.. Wskazać tu trzeba, iż zmienność decyzji u S. P. była znana M. K., który to przecież sam przyczynił się do rozwiązania poprzednio zawartej umowy przedwstępnej. Logicznym jest też, iż chcąc maksymalnie zabezpieczyć możliwość nabycia tej nieruchomości M. K. winien zawrzeć umowę przedwstępną w formie (...), co aktualizowałoby możliwość wywołania skutku rzeczowego, a nie jedynie obligacyjnego po stronie oskarżonego. Równocześnie należy zaznaczyć, iż samo niewywiązanie się z umowy następujące już po jej zawarciu powiązane z wystąpieniem szkody majątkowej nie uzasadnia odpowiedzialności oskarżonego za przestępstwo. W niniejszym postępowaniu wykazano przy tym, iż sam oskarżony finalnie sam czuje się pokrzywdzony w wyniku swojej decyzji o wejściu w interesy z J. F.. Co więcej o braku zamiaru pokrzywdzenia M. K. świadczy postawa oskarżonego w akcie notarialnym, gdzie ten wymógł wpisanie w nim zobowiązania się pokrycia wierzytelności przysługującej względem M. K.. W tym zakresie należy odwołać się także do warunków osobistych oskarżonego, który to jest prostym człowiekiem legitymujący się jedynie wykształceniem podstawowym. Również forowana przez oskarżonego odpowiedź na wezwanie do zwrotu podwójnej wysokości zadatku, świadczy o braku po jego stronie choćby elementarnej wiedzy prawniczej. Tym samym wypowiedź oskarżyciela posiłkowego, iż oskarżony chciał go oszukać należy ocenić jako jego zapatrywanie osobiste, nie mające potwierdzenia w faktach czy dowodach. Natomiast w pozostałym zakresie zeznania złożone przez M. K. w pełni licują z wymową pozostałych przeprowadzonych w sprawie dowodów, w tym nawet zeznaniach J. F., który potwierdził, iż mężczyźni ci nie doszli do porozumienia względem wzajemnych rozliczeń z tytułu przedmiotowego (...). Zatem także zeznania M. K. stanowiły podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. |
|||||||||||||
Zeznania W. J. |
Sąd Rejonowy ocenił jako częściowo przydatne zeznania świadek W. J.. Świadek ta była stroną umowy z dnia 2 czerwca 2022 roku. Jednocześnie należy zważyć, iż świadek ta w żaden sposób nie kryła, iż nabyła tą nieruchomość na prośbę jej partnera J. F., który to jest osobą zdecydowanie bardziej zorientowaną w niniejszej sprawie. Rzeczone stwierdzenie zyskuje pełne potwierdzenie w analizie zeznań tych świadków, gdzie to J. F. posiadał większą wiedzę o zawartych umowach sprzedaży i znajdujących się w tych kontraktach zapisach. Zarazem co szczególnie istotne W. J. zeznała, iż poznała ona oskarżonego przy okazji sprzedaży tych działek, co miało mieć miejsce na wiosnę 2022 roku. Tym samym zeznania W. J. nie pozwoliły wykazać jej znajomości z oskarżonym, w chwili zawarcia przez niego umowy przedwstępnej z M. K.. Podobnie należy odnieść jej zeznania do znajomości oskarżonego z J. F.. Tym samym rzeczony dowód nie mógł wykazać zamiaru oszukańczego istniejącego u oskarżonego w chwili zawarcia przedmiotowej umowy. Zarazem należy mieć na względzie, iż W. J. zeznawała w sposób niepewny. Oskarżona nie pamiętała wielu okoliczności odnoszących się do zawarcia owej umowy. Zeznania tej świadek były także częściowo niekonsekwentne. Fakt ten nie świadczy jednak o celowym kłamstwie ze strony świadka, a jedynie o braku jej zaangażowania emocjonalnego w owe czynności prawne, co jest zrozumiałe biorąc pod uwagę, iż brała w tym zdarzeniu prawnym bierny udział, a także potwierdzone przez świadka wielość podobnych czynności notarialnych z tamtego okresu. Co ważne świadek ta potwierdziła zarazem wpisanie możliwości zaspokojenia oskarżyciela posiłkowego z ceny sprzedaży. W tym miejscu W. J. nie potrafiła precyzyjnie wskazać, dlaczego po spłacie należności wierzytelności wobec (...), spłaciła ona innych wierzycieli aniżeli M. K., gdzie tylko roszczenia (...) miały oparcie w hipotece przymusowej. Fakt ten jednak ma marginalne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Po pierwsze brak jest możliwości wykazania porozumienia z oskarżonym w zakresie wyboru spłacanych wierzycieli (przeciwnie wykonanie tych umów spowodowało głęboki konflikt oskarżonego z J. F. i W. J.) , a po drugie przedmiotowe zdarzenie stanowiłoby całkowicie odmienne zdarzenie historyczne, nie objęte zakresem skargi oskarżycielskiej. Tym samym Sąd Rejonowy ocenił zeznania W. J. jako częściowo przydatne dla rozstrzygnięcia tej sprawy, jednakże ów dowód miał jedynie subsydiarne znaczenie dla poczynienia powyższych ustaleń faktycznych. |
|||||||||||||
Zeznania M. P. |
Sąd Rejonowy ocenił jako wiarygodne zeznania złożone przez świadek M. P.. Świadek ta pomimo łączących jej relacji osobistych z oskarżonym zeznawała w sposób rzeczowy. Świadek opisała powody, dla których oskarżony zdecydował się nie dotrzymać umowy zawartej z oskarżycielem posiłkowym. Zaznaczyć przy tym należy, iż świadek stanowczo zaprzeczyła, aby jej mąż miał zamiar oszukania M. K. w chwili zawarcia owej umowy. Tutaj świadek podniosła, iż S. P. dopiero wiosną 2022 roku, po zawarciu umowy sprzedaży domu, został skuszony przez J. F. na sprzedaż W. J. przedmiotowej nieruchomości. M. P. przyznała przy tym, iż w chwili zawarcia tej umowy posiadali oni zadłużenie w (...) i innych pomniejszych wierzycieli. Ten element zeznań świadka miał pełne potwierdzenie w dokumentacji przedłożonej przez (...) R. L.. Koniecznym jest przy tym dostrzeżenie, iż M. K. jak sam przyznał zdawał sobie sprawę z zadłużenia oskarżonego. Logicznym jest przy tym, że nieruchomości często są sprzedawane przez osoby znajdujące się w tarapatach finansowych. Oskarżyciel posiłkowy miał przy tym wiedze odnośnie zapisów znajdujących się w treści (...). Dalej zaznaczyć trzeba, iż analiza zeznań M. P. wskazuje na ich spójność wewnętrzną. Brak jest przy tym wyraźniej sprzeczności w zeznaniach tej świadek z wymową innych dowodów przeprowadzonych w tym postepowaniu. Zeznania M. P. są przy tym zgodne z zasadami doświadczenia życiowego. Przedmiotowa relacja obrazuje niemal całkowitą nieporadność oskarżonego w zarządzaniu posiadanym przez siebie wówczas majątkiem. Zeznania M. P. nie były przedmiotem negatywnych uwag ze strony oskarżyciela posiłkowego, gdzie jej pełnomocnik był obecny w trakcie przeprowadzenia tego dowodu. Stąd też Sąd Rejonowy obdarzył zeznania M. P. walorem wiarygodności i posiłkował się tymi depozycjami w toku rekonstrukcji stanu faktycznego w niniejszej sprawie. |
|||||||||||||
Zeznania J. F. |
Sąd Rejonowy ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie posłużył się także częściowo zeznaniami złożonymi przez świadka J. F.. Świadek ten wskazał dobitnie, iż prawdą jest, że to na jego prośbę W. J. nabyła przedmiotową nieruchomość. Kolejno J. F. wskazał, iż transakcja ta miała miejsce już po sprzedaży domu oskarżonego. Dalej J. F. zaprzeczył, aby znał oskarżonego w chwili zawarcia przez niego umowy przedwstępnej z oskarżycielem posiłkowym. Co znamienne świadek ocenił, iż zamiar nie wywiązania się przez S. P. z umowy zawartej z M. K., pojawił się dopiero po przedstawieniu przez niego korzystniejszej finansowo oferty nabycia tego gruntu. Świadek ten uwypuklił także błąd oskarżyciela posiłkowego wyrażający się w odstąpieniu od zawarcia umowy przedwstępnej w formie (...). Przeprowadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy nie pozwolił podważyć owych zeznań. W szczególności brak jest szczególnej motywacji świadka, aby ten miał chronić S. P., który aktualnie pozostaje z nim skłócony na gruncie wykonania owych umów sprzedaży. Strona oskarżycielska nie przedstawiła także żadnych dowodów wskazujących na znajomość oskarżonego i oskarżyciela datującą się na czas zawarcia umowy z M. K., co mogłoby świadczyć o zamiarze oszukania oskarżyciela posiłkowego, zawarcia nieformalnego porozumienia z oskarżonym. Dalej zeznania J. F. zyskują potwierdzenie w treści (...) z 2 czerwca 2022 roku. Rzeczone zeznania są również koherentne z depozycjami W. J.. W niniejszej sprawie nie przedstawiono również dowodu wskazującego na powzięcie przez świadka negocjacji z oskarżonym w czasie zbliżonym do zawarcia przez niego inkryminowanej umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości. Zeznania J. F. odnośnie zadłużenia oskarżonego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, znajduje także potwierdzenie w informacji przesłanej przez (...). Tym samym brak jest rozsądnych argumentów pozwalających podważyć wiarygodność zeznań świadka J. F. w zakresie relewantnym dla rozstrzygnięcia tego procesu. Zatem i ten dowód w pewnym subsydiarnym zakresie stanowił podstawę ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego w Nowym Sączu. |
|||||||||||||
umowę przedwstępną, oświadczenie z dnia 19 lutego 2022 roku, umowę (...) sprzedaży nieruchomości, odpis wyroku w sprawie cywilnej, informacje od (...), (...), notatkę o oskarżonym |
Sąd Rejonowy uznał za przydatny także pozostały materiał dowodowy zgromadzony w toku czynności postępowania przygotowawczego, a także dopuszczony w toku rozprawy głównej tj. umowę przedwstępną, oświadczenie z dnia 19 lutego 2022 roku, umowę (...) sprzedaży nieruchomości, odpis wyroku w sprawie cywilnej, informacje od (...), (...), notatkę o oskarżonemu Należało zważyć, iż przedmiotowe dokumenty zostały sporządzone przez właściwe ku temu osoby, w przepisanej przez prawo formie. Co więcej ich treść nie była w żaden sposób kwestionowana przez którąkolwiek ze stron tego postępowania. Podobnie Sąd Rejonowy y) ocenił jako wiarygodne potwierdzenie zapłaty przedłożone przez oskarżonego na rozprawie, w świetle którego częściowo wywiązał się on ( w kwocie 2000 złotych) z wierzytelności przysługującej względem niego przez oskarżyciela posiłkowego M. K.. |
|||||||||||||
1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
||||||||||||
PODSTAWA PRAWNA WYROKU |
||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Oskarżony |
|||||||||||||
☐ |
3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem |
|||||||||||||
Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej |
||||||||||||||
☐ |
3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem |
|||||||||||||
Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej |
||||||||||||||
☐ |
3.3. Warunkowe umorzenie postępowania |
|||||||||||||
Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania |
||||||||||||||
☐ |
3.4. Umorzenie postępowania |
|||||||||||||
Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania |
||||||||||||||
☒ |
3.5. Uniewinnienie |
I |
S. P. |
|||||||||||
Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia |
||||||||||||||
S. P. został oskarżony o to, że w dniu 24 lutego 2022 roku w nieustalonym miejscu ze skutkiem w K. doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem M. K. w kwocie 46500 złotych poprzez wprowadzenie w błąd co do zamiaru wywiązania się z Umowy Przedwstępnej Sprzedaży (...) Gruntowej z dnia 24 lutego 2022 roku w N. tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. Zgodnie z treścią art. 286 § 1 k.k. przedmiotowego występku dopuszcza się ten kto celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Nie ulega żadnych wątpliwości, iż omawiany czyn zabroniony jest typem powszechnym tj. takim, do którego popełnienia zdatny jest nieograniczony krąg podmiotów zdolnych do odpowiedzialności karnej. Podobnie bezsporne w doktrynie prawa karnego jest stwierdzenie, iż ów czyn zabroniony jest typem skutkowym, który materializuje się w poczynieniu przez pokrzywdzonego niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Co szczególnie istotne zwraca się uwagę, iż jest to typ konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo tym samym z owej niekorzystności rozporządzenia mieniem nie musi wynikać bezpośrednio szkoda dla podmiotu nim rozporządzającego. Niemniej przedmiotowa niekorzystność należy rozumieć w sposób obiektywny jako powzięcie czynności choćby pośrednio niekorzystnej dla pokrzywdzonego. W orzecznictwie ten stan obrazuje się chociażby przykładami sytuacji, kiedy pokrzywdzony na skutek wprowadzenia w błąd udziela pożyczki osobie znacznie mniej majętnej aniżeli przedstawia się jego kontrahent. W takim przypadku dla zrealizowania owego znamienia przedmiotowego nie jest istotne czy pożyczka zostanie spłacona i w jakim terminie, lecz sam fakt owej niekorzystności wiąże się z udzieleniem świadczenia pieniężnego o bardziej ryzykownym charakterze, czego pożyczający nie wiedział w chwili rozporządzenia mieniem. Ważne jest natomiast ażeby owa okoliczność będąca przedmiotem błędu/niemożności pojęcia przedsiębranego działania miała relewantne znaczenie dla powzięcia owej decyzji w przedmiocie rozporządzenia mieniem. Natomiast jako rozporządzenie mieniem należy rozumieć jako wydanie dyspozycji o charakterze majątkowym prowadzącej do przejścia określonych składników mienia do dyspozycji innej osoby. Na gruncie przedmiotowego przepisu nie jest istotne czy osoba rozporządzająca mieniem na skutek inkryminowanego oddziaływania sprawcy dysponowała mieniem własnym czy też cudzym. Ustawodawca w art. 286 § 1 k.k. przewidział trzy równoważne prawno karnie formy doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem pokrzywdzonego, które mogą stanowić przestępstwo oszustwa. Mianowicie jako zachowanie realizujące przedmiotowy występek należy rozumieć: a)wprowadzenie w pokrzywdzonego w błąd tj. sytuacje kiedy to sprawca kreuje w osobie dysponującej mieniem fałszywy obraz rzeczywistości, który ma znaczenia dla powzięcia decyzji o charakterze finansowym. Drugim równoprawnym sposobem realizacji znamion oszustwa jest wyzyskanie błędu tj. sytuacja kiedy to sprawca wykorzystuje fakt, iż dysponent mienia z jakichkolwiek przyczyn niewłaściwie pojmuje istnienie okoliczności istotnej dla rozporządzenia mieniem, a sprawca o tym wie i nie robi nic w kierunku tego, ażeby owo niewłaściwe pojmowanie rzeczywistości zmienić, co więcej korzysta z tego błędnego stanu świadomości przedmiotu czynności wykonawczej. Ostatnim sposobem realizacji czynności wykonawczej jest wyzyskanie niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania jako desygnat tego pojęcia należy rozumieć zachowania kiedy sprawca doprowadza do niekorzystnego rozporządzenia mieniem podmiot, który w danej chwili nie jest w stanie zrozumieć/odczytać charakteru podejmowanej czynności. Owa niemożność może być o charakterze stałym bądź też czasowym. Natomiast z uwagi na określenie, iż sprawca winien działać w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przedmiotowego występku można dopuścić się tylko i wyłącznie w ściśle określonym zamiarze bezpośrednim tj. tzw. zamiarze kierunkowym. Nie jest natomiast istotne dla czyją korzyść będzie działał sprawca. Tym samym jako wypełniające znamiona tego występku należy ocenić zachowanie sprawcy, który nie miał na celu osiągnięcie korzyści majątkowej dla siebie, lecz osiągnięcia przysporzenia finansowego przez inną osobę, choćby nie zdającą sobie sprawę z okoliczności przedmiotowego rozporządzenia mieniem przez pokrzywdzonego. Jak wynika z treści aktu oskarżenia oskarżyciel publiczny oszustwa oskarżonego dopatrywał się w jego działaniu doprowadzającego M. K. do zawarcia umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości, która to czynność miała miejsce 24 lutego 2022 roku w N.. Na skutek tej czynności M. K. miał dokonać niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 46500 złotych. Natomiast oszukańcze działanie oskarżonego miało polegać na wprowadzeniu oskarżyciela posiłkowego w błąd co do zamiaru wywiązania się z tej umowy. Na wstępie niniejszych rozważań należy w sposób stanowczy zaznaczyć, iż wydanie wyroku skazującego w polskim porządku prawnym winno poprzedzić poczynienie przez sąd ustaleń faktycznych opartych o bezalternatywne wykazanie, a nie uprawdopodobnienie realizacji przez oskarżonego wszystkich znamion przedmiotowych i podmiotowych zarzucanego występku. Samo wykazanie pewnego rodzaju prawdopodobieństwa jest tutaj daleko niewystarczające. W realiach tej sprawy oskarżyciel publiczny poprzez przeprowadzony przewód sądowy winien więc wykazać, iż S. P. doprowadzając M. K. do zawarcia owej umowy przedwstępnej wprowadził go w błąd odnośnie zamiaru wywiązania się z tego kontraktu. Oczywistym jest przy tym, iż owo ustalenie faktyczne musi odnosić się do sfery intencjonalnej oskarżonego z daty zawarcia inkryminowanej umowy. Następcze powstanie u oskarżonego S. P. zamiaru niewywiązania się z zawartej umowy nie może bowiem uchodzić za możliwość realizacji znamienia wprowadzenia w błąd pokrzywdzonego. Tego rodzaju stwierdzenie winno skutkować wszczęciem odpowiedniego postępowania cywilnego, co zresztą M. K. finalnie uczynił. Czynności te (zaniechanie zamiaru wywiązania się z umowy z 24 lutego 2022 roku) nastąpiły bowiem już po niekorzystnym rozporządzeniu mieniem M. K.. Samo niewywiązanie się z kontraktu cywilnego przez jedną ze stron owej umowy, choćby nawet zawinione, nie może stanowić podstawy wnioskowania, iż zawarcie owej umowy było oparte na podstępie/ oszustwie. E. nie sposób wnioskować, iż skoro S. P. nie wywiązał się z warunków umowy przedwstępnej z dnia 24 lutego 2022 roku w ten sposób, iż 2 czerwca 2022 roku sprzedał przyrzeczoną nieruchomość innej osobie, to automatycznie dopuścił się występku z art. 286 § 1 k.k. Tego rodzaju zachowanie można jedynie potocznie określić mianem oszustwa, wyrażającym się w braku dotrzymania słowa danemu drugiej stronie umowy przedwstępnej. Raz jeszcze należy wskazać, iż dla bytu niniejszego przestępstwa konstytutywne jest wykazanie, iż S. P. już doprowadzając do zawarcia umowy przedwstępnej miał zamiar się z niej nie wywiązać, a to nie sprzedać M. K. niniejszej nieruchomości gruntowej. Przeprowadzony przewód sądowy nie pozwolił w żaden sposób wykazać tego faktu, ba rzeczone stwierdzenie nie jest nawet w wysokim stopniu uprawdopodobnione. Tutaj wskazać należy, iż żaden z zebranych w tej sprawie dowodów nie pozwala stwierdzić, aby S. P. miał znać J. F. czy W. J. jeszcze przed datą zawarcia umowy przedwstępnej. E. nie sposób wnioskować, iż już wówczas miał on zamiar nie dotrzymać słowa danego M. K. i nie wywiązać się z umowy przedwstępnej. Tutaj należy pomocniczo wskazać, iż to inicjatywą oskarżyciela posiłkowego było zawarcie tej umowy w formie pisemnej. Innymi słowy oskarżyciel posiłkowy mógłby bez żadnego problemu zawrzeć umowę przedwstępną w formie (...), ujawnić ją w treści (...), co uniemożliwiłoby zbycie przez oskarżonego tejże nieruchomości innym osobom. Warunki i właściwości osobiste oskarżonego S. P. wykluczają przy tym możliwość przyjęcia konstatacji, iż zgodził się on na zawarcie umowy przedwstępnej w formie pisemnej, a nie zgodziłby się na jej zawarcie w formie szczególnej – świadom możliwości wywołania w ten sposób skutku rzeczowego. Jednocześnie marginalne znacznie dla odpowiedzialności karnej oskarżonego w tej sprawie miało jego zadłużenie w chwili zawarcia umowy. Tu należy odnieść się do faktu, iż M. K. zdawał sobie sprawę z zaległości względem (...), które były podstawą ustanowienia hipotek przymusowych. Oskarżyciel posiłkowy znał w tym zakresie treść (...), co wynika nie tylko z jego zeznań, lecz także zapisu umowy przedwstępnej. Co więcej dla realizacji umowy przedwstępnej owe wierzytelności miały też minimalne znaczenie, gdyż oskarżony jako właściciel tej działki miał pełną możliwość wywiązania się z zobowiązania z dnia 24 lutego 2022 roku. Pewną wątpliwość budzi także fakt, iż umowa przedwstępna została zawarta tylko przez S. P., kiedy to rzeczona nieruchomość wchodziła w skład majątku wspólnego, a brak jest dowodu wyrażenia na tę czynność zgody przez M. P., o której mowa w art. 37 k.r.p. Na marginesie tych rozważań należy także podnieść, iż zmienność postawy oskarżonego wobec określenia finalnego nabywcy tych nieruchomości M. K. powziął także w wyniku wiadomej mu konieczności rozwiązania umowy przedwstępnej zawartej z D. P.. Zastosowanie podobnego (a więc uznanego przez Sąd za błędny) skrajnie indukcyjnego sposobu rozumowania o jaki opiera się akt oskarżenia, może prowadzić do stwierdzenia, iż również w tym przypadku doszło do pokrzywdzenia oszustwem D. P., gdyż na skutek zdolności negocjacyjnych M. K., S. P. zrezygnował z zawarcia umowy przyrzeczonej. Istotną różnicą jest tu jedynie fakt bezpośredniej spłaty D. P.. Jednakże o braku zamiaru oskarżonego S. P. pokrzywdzenia M. K. świadczy pośrednio także zapis w akcie notarialnym z dnia 2 czerwca 2022 roku, gdzie oskarżony wprost godzi się, iż część ceny sprzedaży zostanie przekazana na poczet roszczeń M. K. wynikających z umowy przedwstępnej. Zarazem należy zwrócić uwagę, iż zapis ten miał pełną możliwość realizacji. Zobowiązania oskarżonego względem (...) i innych podmiotów nie przekraczały wówczas ceny sprzedaży tej nieruchomości. Natomiast pierwszeństwo przed roszczeniem M. K. miały tylko zobowiązania wpisane w treść (...) (hipoteka). Co więcej oskarżony S. P. jeszcze w czerwcu 2022 roku okazał M. K. ten zapis, na podstawie którego W. J. poddawała się egzekucji do kwoty 110000 złotych. Przez to oskarżyciel miał w tym czasie realną możliwość zaspokojenia całości, a przynajmniej znaczącej części swojego roszczenia. Raz jeszcze należy zaznaczyć, iż owe rozważania mają jedynie charakter pomocniczy, gdyż prymarne znaczenie dla rozstrzygnięcia tego procesu ma fakt braku wykazania w toku przewodu sądowego, iż oskarżony już 24 lutego 2022 roku nie miał zamiaru wywiązania się z tego zobowiązania. Przeciwnie tenże przewód sądowy wykazał, iż ów zamiar niewywiązania się z umowy przedwstępnej pojawił się na długo po jej zawarciu – wiosną 2022 roku. Późniejsze ewentualne ustalenie (co również nie zostało tu wykazane), iż oskarżony w celu pokrzywdzenia M. K. miał zbyć ową nieruchomość mogłyby prowadzić do rozważania odpowiedzialności karnej z art. 300 § 2 k.k. Jednakże oczywistym jest, iż tego rodzaju analiza daleko wykraczałaby poza zakres wyznaczony treścią skargi oskarżycielskiej wniesioną w tej sprawie. Toteż Sąd Rejonowy ocenił, iż zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia tej sprawy miał brak należytego wykazania istnienia u oskarżonego zamiaru niewywiązania się z zawieranej umowy. Tym samym nie sposób jest skutecznie twierdzić, iż do niekorzystnego rozporządzenia mieniem M. K. doszło na skutek wprowadzenia go w błąd przez oskarżonego S. P.. Powyższe stwierdzenie prowadzi wprost do dekompletacji znamion czynu zabronionego określonego w art. 286 § 1 k.k. Zarazem analiza niniejszej sprawy nie pozwala stwierdzić, aby zdarzenie historyczne objęte aktem oskarżenia mogło wyczerpywać znamiona innego przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego. Konkluzja ta w połączeniu z jasną i kategoryczną dyspozycją zawartą w art. 414 § 1 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. musiała prowadzić do uniewinnienia oskarżonego S. P. od czynu zarzucanego aktem oskarżenia, co też Sąd Rejonowy uczynił w punkcie I uzasadnianego wyroku. |
||||||||||||||
KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i |
||||||||||||||
Oskarżony |
Punkt rozstrzygnięcia |
Punkt z wyroku odnoszący się |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||
Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU |
||||||||||||||
Oskarżony |
Punkt rozstrzygnięcia |
Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||
inne zagadnienia |
||||||||||||||
W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia, |
||||||||||||||
7. KOszty procesu |
||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||||
II |
Natomiast mając na względzie złożenie przez obrońcę oskarżonego S. P. adwokat P. Z. oświadczenia o braku opłacenia przez oskarżonego udzielonej mu pomocy prawnej Sąd Rejonowy przyznał obrońcy oskarżonemu stosowne wynagrodzenie. Przy określeniu tego wynagrodzenia Sąd Rejonowy orzekał w oparciu o stawki wymienione w aktualnym rozporządzeniu w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokatów z urzędu. W tym zakresie należy wskazać, że rzeczony obrońca reprezentował S. P. jedynie w toku rozprawy przez Sądem I Instancji. Zarazem wynagrodzenie adwokata zostało powiększone o 40 % z uwagi na rozstrzygnięcie sprawy po 3 terminach rozprawy. Dlatego też w punkcie II wyroku Sąd przyznał obrońcy oskarżonego adwokat P. Z. kwotę 1446,48 złotych tytułem nieodpłatnej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu S. P. z u w toku dotychczasowego procesu karnego. |
|||||||||||||
III |
W związku z uniewinnieniem oskarżonego S. P. Sąd Rejonowy na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. w punkcie III wyroku kosztami procesu obciążył Skarb Państwa |
|||||||||||||
Podpis |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Nowym Sączu
Osoba, która wytworzyła informację: Sędzia Dominik Mąka
Data wytworzenia informacji: