Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Nowym Sączu

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 21 marca 2025 roku

Powód R. G., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) wniósł pozew przeciwko (...) S.A. w S. o zapłatę kwoty 3980 złotych tytułem odszkodowania za wynajem pojazdu zastępczego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty.

Powód w uzasadnieniu podał, że prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmu pojazdów zastępczych. W dniu 8 kwietnia 2021 roku w wyniku kolizji drogowej, doszło do uszkodzenia samochodu marki A. (...) o nr rej. (...) należącego do M. D.. Poszkodowany zawarł z powodem umowę najmu samochodu zastępczego. Poszkodowany zgłosił szkodę pozwanemu za pośrednictwem (...) S.A., który zarejestrował szkodę pod nr (...), a następnie odmówił wypłaty odszkodowania za najem pojazdu zastępczego. Szkoda została zgłoszona do (...) i podmiot ten na zasadzie likwidacji bezpośredniej obsługiwał tę szkodę. Powód domaga się zasądzenia kwoty 3780 zł z tytułu poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego. Pojazd był poszkodowanemu niezbędny przez okres 27 dni stawka dobowa najmu wynosiła 140 zł brutto. Powód domagał się nadto zasądzenia kwoty 200 zł tytułem poniesionych kosztów ozonowania pojazdu w związku z epidemią (...). Odsetki powód wyliczył od dnia następnego po dacie pisma odmownego strony pozwanej co do wypłaty odszkodowania.

Pozwany w odpowiedzi na pozew (k.38-40) wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania. Pozwany podniósł, iż poszkodowany wynajął pojazd od swojego ubezpieczyciela tj. (...) i okres tego najmu był wystarczający do naprawy uszkodzonego pojazdu. Okres najmu 27 dni jest zdaniem pozwanego zawyżony. Pozwany zakwestionował też wysokość stawki dobowej najmu oraz związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku na ozonowanie pojazdu a szkodą. Zdaniem strony pozwanej żądane koszty nie były celowe oraz ekonomicznie uzasadnione.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Samochód marki A. (...) o nr rej. (...) należący do M. D. w dniu 8 kwietnia 2021 roku uległ uszkodzeniu w wyniku zdarzenia drogowego. Szkoda w pojeździe poszkodowanego miała charakter szkody częściowej. Uszkodzenia w pojeździe eliminowały go z ruchu.

Poszkodowany M. D. dokonał bezpośredniej likwidacji szkody u swojego ubezpieczyciela tj. (...), który zaoferował mu wynajęcie pojazdu zastępczego na okres 3 dni. Po tym okresie poszkodowany zwrócił samochód zastępczy. Ponieważ samochód nadal nie był naprawiony poszkodowany w dniu 20 kwietnia 2021 roku wynajął pojazd zastępczy u powoda. M. D. zawarł w dniu 20 kwietnia 2021 roku z powodem R. G. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) umowę najmu pojazdu zastępczego marki S. (...). Koszt wynajmu pojazdu zastępczego za dobę miał wynieść zgodnie z umową 140 zł brutto. Okres wynajmu pojazdu zastępczego wyniósł 27 dni, za co powód wystawił fakturę nr (...) na kwotę 3980 zł złotych brutto za koszt najmu pojazdu zastępczego oraz ozonowanie pojazdu w związku z (...). Poszkodowany zwrócił pojazd w dniu 17 maja 2021 roku. Poszkodowany w chwili wypadku nie miał innego pojazdu, z którego mógłby korzystać.

Dowód: umowa najmu- k. 10, oświadczenie poszkodowanego – k. 12-13, faktura VAT – k. 11.

Poszkodowany i powód zawarli umowę cesji wierzytelności, na podstawie której M. D. przelał na powoda swoją wierzytelność o odszkodowanie m. in. z tytułu najmu pojazdu zastępczego, przysługującą mu z tytułu polisy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy, w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 8 kwietnia 2021 roku. Powód zgłosił roszczenie pozwanej z tytułu najmu pojazdu zastępczego i w dniu 11 czerwca 2021 roku pozwana odmówiła powodowi wypłaty odszkodowania za najem pojazdu zastępczego wskazując, iż poszkodowany pierwotnie wynajął pojazd zastępczy od (...), a okres tego najmu był wystarczający do naprawienia szkody.

Dowód: umowa cesji k.9, decyzje o odmowie wypłaty – k. 25-26, akta szkody – k. 30, akta szkody (...) - 78.

Szkoda została przez M. D. zgłoszona zaraz po jej powstaniu w dniu 8 kwietnia 2021 roku. Pierwsze oględziny przeprowadzono w dniu 12 kwietnia 2021 roku, drugie po monitach powoda w dniu 29 kwietnia 2021 roku. Przekazanie przez ubezpieczyciela uzupełnionej kalkulacji kosztu naprawy pojazdu miało miejsce 6 maja 2021 roku (28 dni). Na dostawę części potrzebne było 2 dni robocze, do tego należy doliczyć dwa dni wolne od pracy, technologiczny czas naprawy wynoszący 3 dni. Łącznie zasadny okres najmu pojazdu zastępczego wyniósł co najmniej 36 dni. Okres od dnia wynajmu pojazdu zastępczego wyniósł 27 dni. W przypadku cenników z OC sprawcy zdarzenia koszt wynajmu pojazdu zastępczego w klasie pojazdu uszkodzonego w wyniku zdarzenia z dnia 8 kwietnia 2021 roku w tamtym czasie mieścił się w granicach 145 – 190 zł brutto za dobę. Doliczanie przez zakłady naprawcze stawek dotyczących ozonowania pojazdów w związku z panującą wówczas epidemią (...) było w tamtym czasie praktyką powszechną. Średnie stawki w latach 2020-2021 wynosiły około 50 zł netto.

Dowód: opinia biegłego T. M..

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie dowodów powołanych w opisie stanu faktycznego, które nie były kwestionowane przez strony. Sąd dał wiarę także zeznaniom świadka M. D. jako rzeczowym i spójnym z treścią pozostałego zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie.

Sąd podzielił w całości wnioski wynikające z opinii biegłego T. M. jako spójne z pozostałym materiałem dowodowym. Opinia ta ostatecznie nie była kwestionowana przez żadną ze stron procesu.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 822 k.c., w wyniku zawarcia urnowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Świadczenie ubezpieczyciela obejmuje zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej wysokości poniesionej przez poszkodowanego szkody (art. 805 k.c.). Wysokość odszkodowania powinna być ustalona według reguł określonych w art. 363 k.c. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Powód uzasadnił swoją legitymację czynną wobec pozwanego ubezpieczyciela tym, że nabył wierzytelność o wypłatę odszkodowania, z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego od poszkodowanej, na podstawie cesji (art. 509 k.c.). Przedmiotem przelewu może być co do zasady wierzytelność istniejąca, którą cedent może swobodnie rozporządzać, powinna być w dostateczny sposób oznaczona (zindywidualizowana). Skuteczne jest zbycie wierzytelności, nieoznaczonej dokładnie w umowie przelewu, jeżeli można ją określić na podstawie treści stosunku zobowiązaniowego, z którego wynika (tak: wyrok SN z dnia 5 listopada 1999 r., III CKN 423/98, OSNC 2000, Nr 5, poz. 92).

Poszkodowanemu przysługiwało wobec pozwanego ubezpieczyciela roszczenie o naprawienie szkody z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej między ubezpieczycielem i sprawcą kolizji drogowej z dnia 8 kwietnia 2021 roku. Zgodnie z umową cesji, dołączoną do pozwu, przeniósł na powoda wierzytelność z tytułu odszkodowania w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Należność dochodzona w pozwie stanowiła całkowity koszt wynajmu samochodu zastępczego naliczony przez powoda w związku z odmową strony pozwanej wypłaty jakiegokolwiek odszkodowania z tego tytułu. Podkreślenia wymaga, iż w toku postępowania sporna była zarówno stawka najmu pojazdu zastępczego jak i długość jego trwania. W tym miejscu należy wskazać, że zakres odpowiedzialności pozwanego ubezpieczyciela, w granicach sumy ubezpieczenia, był taki sam jak sprawcy wypadku i zgodnie z art. 361 k.c. obejmował odpowiedzialność za normalne następstwa wypadku. Zgodnie z żądaniem powoda, odpowiedzialność ta, stosownie do treści art. 363 § 1 k.c., obejmowała zobowiązanie ubezpieczyciela do zwrotu kosztów wynajęcia pojazdu zastępczego. Przytoczne regulacje stanowią regułę, zgodnie z którą ubezpieczyciel (ew. sprawca), w tym przypadku jest obowiązany do pełnej kompensaty szkody pozostającej w adekwatnym związku przyczynowo – skutkowym ze zdarzeniem szkodzącym. Na ubezpieczycielu spoczywa zatem obowiązek zwrotu kosztów celowych i ekonomicznie uzasadnionych (uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 17.11.2011r, sygn. II CZP 5/11, OSNC 2012/3/28), a na poszkodowanym obowiązek minimalizacji szkody i współpracy z ubezpieczycielem (uchwała Sądu Najwyższego z 24 sierpnia 2017 r., sygn. III CZP 20/17, Lex nr 2340475).

Należy w tym miejscu podkreślić, że zgodnie z art. 826 § 1 k.c. w razie zajścia wypadku ubezpieczający obowiązany jest użyć dostępnych mu środków w celu ratowania przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów.

W świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24.08.2017 r., sygn. akt III CZP 20/17, wydatki za najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Sąd Najwyższy odwołał się przy tym do uchwały składu 7 sędziów z dnia 17 listopada 2011 r. (III CZP 5/11), która otworzyła w szerokim zakresie możliwość domagania się zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego także przez osoby nieprowadzące działalności gospodarczej, lecz zastrzegła wyraźnie, że odpowiedzialność ubezpieczyciela obejmuje "celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego".

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z 24.08.2017r. stwierdził, że z uwagi na potrzebę utrzymania ochrony interesów poszkodowanego w rozsądnych granicach nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za "celowe i ekonomicznie uzasadnione". Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela. Poniesienia wyższych kosztów nie uzasadnia również sama przez się prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, w którym uszkodzony pojazd ma być naprawiany. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem - w praktyce zwykle telefonicznego - nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu.

Przenosząc powyższe na kanwę niniejszej sprawy wskazać należy, iż bezpośrednio poszkodowany M. D. wywiązał się z obowiązku minimalizacji szkody, wynajmując pierwotnie pojazd zastępczy od podmiotu związanego z ubezpieczycielem. Po dacie zwrotu pojazdu ubezpieczycielowi samochód poszkodowanego nadal pozostawał jednak nienaprawiony oraz nie nadawał się do użytku. W związku z odmową ubezpieczyciela dalszego wynajmu pojazdu poszkodowany zmuszony był wynająć pojazd zastępczy na wolnym rynku po stawkach oferowanych na rynku lokalnym. Nie może zatem budzić wątpliwości, że poszkodowany miał prawo zawrzeć umowę z dowolnym podmiotem, a stawki, za które pojazd został wynajęty nie przekraczają stawek rynkowych.

Biorąc powyższe za podstawę Sąd uznał, że odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego za okres żądanych 27 dni (z opinii biegłego M. wynika, że zasadny okres najmu wyniósł co najmniej 36 dni) po stawce 140 zł brutto, co daje kwotę 3780 złotych brutto za cały okres trwania najmu. W zakresie długości najmu należy wskazać, iż ubezpieczyciel niezasadnie odmówił wypłaty odszkodowania z uwagi na konieczność ustalenia zakresu akceptowanej przez ubezpieczyciela naprawy uszkodzonego pojazdu, co miało miejsce dopiero w dniu 6 maja 2021 roku oraz zamówienia potrzebnych części i dokonania faktycznej naprawy. Zatem okres 3 dni na jaki poszkodowany uzyskał wynajem pojazdu od ubezpieczyciela był dalece niewystarczający, a cały okres od uszkodzenia pojazdu do jego naprawy uniemożliwiał poszkodowanemu korzystanie z własnego pojazdu. Są to zatem koszty pozostające w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem z 8 kwietnia 2021 roku, co do których należy się powodowi odszkodowanie. Jak wynika z opinii biegłego stawka 140 zł brutto była stawką nawet niższą niż ówcześnie obowiązujące stawki na rynku lokalnym za wynajem pojazdów tej samej klasy. Ponadto wbrew stanowisku pełnomocnika pozwanego, poszkodowany nie może ponosić konsekwencji opieszałego działania ubezpieczyciela, który długotrwale prowadzi postępowanie likwidacyjne.

Ponadto zasadne okazało się żądanie zapłaty za ozonowanie pojazdu, ale nie w stawce żądanej przez powoda. Z opinii biegłego M. wynikało, iż średnie stawki brutto w latach 2020-2021 wynosiły 61,50 zł i w takiej stawce Sąd uznał żądanie zasądzenia tego kosztu za uzasadnione. W pozostałym zakresie powód nie wykazał zasadności roszczenia co do wysokości. Należność ta jest związana z wynajmem pojazdu i panującymi wówczas warunkami i obostrzeniami sanitarnymi, co wymuszało na podmiotach wynajmujących zachowanie reżimu sanitarnego. Należy zatem uznać, iż koszt ten pozostawał w związku ze szkodą z 8 kwietnia 2021 roku.

Mając powyższe na uwadze sąd uwzględnił powództwo do kwoty 3841,50 zł, zaś w pozostałym zakresie jako nieuzasadnione oddalił.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 359 § 1 k.c., zgodnie z którymi jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, choćby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Istotne jest więc ustalenie momentu, w którym dłużnik opóźnił się ze spełnieniem świadczenia. Termin spełnienia świadczenia przez dłużnika, którym jest zakład ubezpieczeń, w ramach ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, oznaczony jest w art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, według którego zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Jedynie w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe (ust. 2).

Decyzja w przedmiocie odmowy wypłaty odszkodowania została wydana 11 czerwca 2021 roku dlatego też Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od 12 czerwca 2021 roku, tj. dnia następnego po dniu, w którym ubezpieczyciel uznał, iż posiada wszelkie dokumenty do wydania decyzji.

O kosztach orzeczono w pkt III na podstawie art. 98 k.p.c., uznając, iż powód uległ żądaniu jedynie w niewielkim stopniu i należy mu się w związku z powyższym zwrot pełnych kosztów procesu. Na koszty strony powodowej złożyła się opłata od pozwu - 200 zł, opłata od pełnomocnictwa - 17 zł oraz wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika – 900 zł ustalone w oparciu o § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 z późn. zm.). Łącznie koszty powoda wyniosły 1117 zł. O powyższym orzeczono w pkt III wyroku.

W takim samym stopniu pozwany winien być obciążony kosztami sądowymi, na które złożyły się wydatki na opinię biegłego T. M. w łącznej kwocie 1421,69 złotych, które tymczasowo zostały pokryte przez Skarb Państwa. Podstawą rozstrzygnięcia jest art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

O powyższym orzeczono w pkt IV wyroku.