Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Nowym Sączu

Sygn. akt I C 642/20

Uzasadnienie wyroku z dnia 8 września 2022 roku

Pozwem z dnia 26 czerwca 2020 roku, powódka M. S. (1) reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika wniosła o nakazanie pozwanemu F. S. opróżnienie lokalu przy ul. (...), (...)-(...) N. wraz ze wszystkimi rzeczami do niego należącymi. Wniosła także o orzeczenie, że pozwanemu nie przysługuje prawo do najmu lokalu socjalnego. Ponadto wniosła o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu. Uzasadniając swój pozew M. S. (1) wskazała, że nie jest w stanie zapanować nad agresją dorosłego syna, a w konsekwencji obawia się o zdrowie i życie swoje i córki każdorazowo, gdy pozwany przebywa w domu.

W odpowiedzi na pozew kurator pozwanego nieznanego z miejsca pobytu wniósł o oddalenie powództwa w całości. Swoje stanowisko uargumentował tym, że dotychczas nie zdołał ustalić miejsca pobytu pozwanego, a okoliczności faktyczne wskazane w pozwie budzą istotne wątpliwości. Wskazuje, że stan faktyczny nie pozwala na przyjęcie, iż pozwane posiada lokal powódki w szczególności zajmuje go oraz składuje na nim swoje rzeczy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódce przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w N., dla którego Sąd Rejonowy w Nowym Sączu, VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), na zasadzie wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Drugim współuprawnionym jest R. S.. Przysługujące powódce prawo jest związane z własnościowym spółdzielczym prawem do lokalu mieszkalnego w (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w N..

Dowód: odpis z KW nieruchomości położonej przy ul. (...) (k. 5-9)

Pozwany F. S. jest synem powódki. Do 2020 roku stale zamieszkiwał w lokalu przy ul. (...) w N. wraz z matką i siostrą M. S. (2). Pozwany znęcał się fizycznie i psychicznie nad siostrą M. S. (2) przez kilka lat w ten sposób, że kopał ją, uderzał pięściami i otwartą dłonią po głowie, twarzy i całym ciele, popychał ją, szarpał za odzież i za włosy, groził jej pozbawieniem życia, znieważał ją słowami wulgarnymi i powszechnie uznanymi za obelżywe, wielokrotnie do niej telefonował i wysyłał liczne wiadomości tekstowe SMS o różnych porach dnia i nocy, jak również nagrywał filmy video przedstawiające ją w krępujących sytuacjach strasząc, że opublikuje je w sieci Internet. Za powyższe F. S. został uznany za winnego popełnienia przestępstwa z art. 207 § 1 k.k. wyrokiem Sądu Rejonowego w Nowym Sączu, II Wydział Karny z dnia 21 lutego 2019 roku (sygn. akt II K 890/18).

Dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Nowym Sączu, II Wydział Karny z dnia 21 lutego 2019 roku - sygn. akt II K 890/18 (k.10)

Po wywołaniu awantury w Boże Narodzenie 2020 roku powód zamieszkał w K., jednak przyjeżdżał do lokalu mieszkalnego przy ul. (...), za każdym razem wszczynając awantury i uniemożlwiając członkom rodziny wspólne zamieszkiwanie. Zachowania te polegały na wulgarnym odnoszeniu się do matki i siostry, celowym słuchaniu głośniej muzyki również w porze nocnej. Pozwany uniemożliwiał swojej siostrze zapraszanie kogokolwiek do mieszkania. Wypchnął chłopaka siostry z mieszkania na korytarz. Pozwany nie mył się, nie sprzątał, nie pozwalał na wietrzenie pomieszczeń. Dokonywał kradzieży pieniędzy należących do powódki i jej córki. Szarpał i wykręcał ręce powódce, tłukł talerze. Smarował klejem ubrania należące do M. S. (2), mieszał składniki kosmetyków do niej należących. Od 2017 roku w mieszkaniu przy ul. (...) miały miejsce regularne interwencje Policji wywołane zachowaniem pozwanego. Zachowanie pozwanego było uciążliwe nie tylko dla współlokatorów ale także dla innych mieszkańców bloku, którzy często skarżyli się na niego.

Dowód: pendrive zawierający nagrania przedstawiające negatywne zachowania powoda w lokalu przy ul. (...) (k. 12), zeznania powódki – nagranie z rozprawy z dnia 12 kwietnia 2022 roku od 00:06:21 do 00:35:38 (k.96-97), zeznania świadka M. S. (2) - nagranie z rozprawy z dnia 12 kwietnia 2022 roku od 00:36:16 do 00:52:05 (k.97), zeznania świadka M. S. (3) - nagranie z rozprawy z dnia 12 kwietnia 2022 roku od 00:56:49 do 01:06:34 (k.97-98)

Powódka podjęła stosowne działania mające na celu wymeldowanie pozwanego z miejsca stałego pobytu przy ul. (...) w N.. Postępowanie administracyjne jest w toku.

Dowód: Informacja dotycząca toczącego się postępowania administracyjnego – sygn. WSO.5343.2.122.2019 (k.11)

Pozwany w lokalu przy ul. (...) posiada szafkę ze swoimi rzeczami osobistymi takimi jak dokumenty, listy oraz ubrania. Pozwany nadal jest w posiadaniu kluczy do mieszkania.

Dowód: zeznania powódki – nagranie z rozprawy z dnia 12 kwietnia 2022 roku 00:13:09, 00:35:38 (k.97), zeznania świadka M. S. (2) - nagranie z rozprawy z dnia 12 kwietnia 2022 roku od 00:44:35 do 00:47:52 (k.97),

Aktualnie pozwany przebywa w Zakładzie Karnym w T..

Dowód: Pismo kuratora z dnia 3 czerwca 2022 roku (k.109)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów oraz nagrań znajdujących się w aktach sprawy nagrań. Żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności ani prawdziwości tych dowodów. Ponadto Sąd dał wiarę zeznaniom powódki oraz świadków M. S. (2) i M. S. (3). Zeznania te są spójne, logiczne i konsekwentne. Korespondują z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Żądanie powódki znajduje oparcie w treści art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Dz.U.2022.172), który stanowi, że współlokator może wytoczyć powództwo o nakazanie przez sąd eksmisji małżonka, rozwiedzionego małżonka lub innego współlokatora tego samego lokalu, jeżeli ten swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że powódce na zasadzie wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej przysługuje tytuł prawny do lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...). Przysługujące powódce prawo jest związane ze spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu mieszkalnego.

Przepis z art. 13 ust. 2 ustawy w sposób ścisły określa przesłanki warunkujące wystąpienie współlokatora z żądaniem eksmisji innego współlokatora czy też rozwiedzionego małżonka. Postępowanie eksmitowanego lokatora musi być rażąco naganne i uniemożliwiać wspólne zamieszkiwanie w lokalu. Przez wprowadzenie aż dwóch znamion opisujących zachowanie lokatora (nie wystarczy, że postępowanie to jest naganne, musi być rażąco naganne) ustawodawca określił wyjątkowy charakter powyższego rozwiązania, co w konsekwencji oznacza konieczność jego ścisłej interpretacji. Zgodnie z poglądami orzecznictwa i literatury za rażąco naganne powinny być uznane między innymi takie zachowanie, które dotyczą tzw. sfery psychicznej osoby, a więc zachowania polegające na lżeniu, wyszydzaniu, straszeniu czy zadawaniu cierpień współlokatorowi. Chodzi tutaj też o cierpienia fizyczne, takie jak bicie, duszenie czy inne zadawania bólu. Oceniając, czy dane zachowanie nosi cechę rażącej naganności należy posługiwać się oceną obiektywną, nie zaś subiektywnymi odczuciami osoby pokrzywdzonej.

Dla kwestii legitymacji procesowej kluczowe jest ustalenie, komu przysługuje status współlokatora. Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy przez współlokatora - należy rozumieć lokatora, któremu przysługuje tytuł prawny do używania lokalu wspólnie z innym lokatorem. Zgodnie z szeroką interpretacją pojęcia współlokatora, odpowiadającą celowi ww. ustawy, którym jest ochrona lokatorów zajmujących lokal wspólnie z innymi lokatorami, współlokatorami są nie tylko osoby o równorzędnej pozycji prawnej, ale także w sytuacji, gdy uprawnienie jednej z osób do korzystania z lokalu wywodzi się z prawa drugiej (współlokatorem jest zatem podnajemca, domownik czy współmałżonek używający lokalu na podstawie art. 281 k.r.o.). W orzecznictwie podnosi się, że lokatora uważany jest także członek rodziny, domownik właściciela lokalu (uchwala z dnia 21 grudnia 2010 r., III CZP 109/10, OSNC 2011, Nr 9, poz. 19).

Przenosząc powyższe rozważania na tło stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy uznać należy, iż wynik przeprowadzonego postępowania dowodowego wskazuje na rażąco naganne zachowanie pozwanego, co uzasadnia uwzględnienie żądań powódki. Pozwany w sposób agresywny odnosi się do powódki i jej córki. Używa wulgaryzmów, wykręca ręce, bije, kopie, okłada pięściami i otwartą dłonią po głowie, twarzy i całym ciele, popycha, szarpie za odzież i za włosy. Ponadto pozwany wielokrotnie groził współlokatorom pozbawieniem życia, znieważał, jak również nagrywał filmy video przedstawiające siostrę w krępujących sytuacjach strasząc, że opublikuje je w sieci Internet. Dokonywał kradzieży pieniędzy. Oprócz tego uniemożliwia siostrze zapraszanie gości do mieszkania. Powyższe znajduje odzwierciedlenie w wyroku Sądu Rejonowego w Nowym Sączu, II Wydział Karny z dnia 21 lutego 2019 roku (sygn. akt II K 890/18), w którym pozwany został skazany za znęcanie się nad członkiem rodziny – za czyn z art. 207 § 1 k.k.

Na marginesie należy zauważyć, że w miejscu zamieszkania stron często zdarzają się interwencje Policji na zgłoszenie sąsiadów. Zgłoszenia te są spowodowane zachowaniem pozwanego, który to często głośno słucha muzyki w godzinach nocnych. Ponadto, w miejscu zamieszkania często dochodzi do awantur i kłótni. Tak więc zachowanie pozwanego nie tylko jest rażąco naganne i uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie w lokalu mieszkalnym z matką i siostrą, ale również wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku.

Przedstawione powyżej okoliczności faktyczne nie dają jakichkolwiek wątpliwości, iż pozwany swoim rażąco nagannym zachowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, co czyni powództwo na wskazanej powyżej podstawie prawnej w pełni zasadnym.

Wyżej wymienione zachowania pozwanego mają miejsce od 2017 roku. Pomimo, że pozwany aktualnie nie mieszka w lokalu przy ul. (...) z uwagi na przebywanie w Zakładzie Karnym w T., a przedtem (czyli od końca 2020 roku) zamieszkiwał w K., to jednak orzeczenie o eksmisji z przedmiotowego lokalu jest zasadne. Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego pozwany czasami pojawia się w lokalu przy ul. (...), posiada w nim swoje rzeczy osobiste tj. ubrania oraz dokumenty i listy, a także posiada klucz do przedmiotowego mieszkania, co powoduje, ze w każdej chwili po zwolnieniu z zakładu karnego może powrócić do miejsca zamieszkania.

W art. 14 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów wymieniono przesłanki przyznania osobie eksmitowanej prawa do lokalu socjalnego. Zgodnie przy tym z art. 14 ust. 5, sąd może orzec o braku uprawnienia do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, w szczególności jeżeli nakazanie opróżnienia następuje z przyczyn, o których mowa w art. 13. Z kolei w art. 16 powołanej ustawy przewidziano ochronę eksmitowanych w okresie od 1 listopada do 31 marca roku następnego włącznie. Jak stanowi natomiast art. 17 ust. 1, przepisów art. 14 i art. 16 nie stosuje się, gdy powodem opróżnienia lokalu jest stosowanie przemocy w rodzinie lub wykraczanie w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, albo niewłaściwe zachowanie czyniące uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku albo gdy zajęcie lokalu nastąpiło bez tytułu prawnego.

W niniejszej sprawie podstawą orzeczenia eksmisji było zarówno stosowanie przemocy w rodzinie jak i uporczywe wykraczanie przez pozwanego przeciwko porządkowi domowemu, co czyniło uciążliwym korzystanie z lokalu przez inne osoby w nim zamieszkałe. Zgodnie zatem z art. 17 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów przepis art. 14 nie ma zastosowania w niniejszej sprawie. Wobec treści art. 17 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów Sąd nie orzekał o uprawnieniu pozwanego do przyznania lokalu socjalnego.

O kosztach postępowania orzeczono w pkt III wyroku na podstawie art. 98 k.p.c., kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Pozwany jako strona przegrywająca obowiązany jest ponieść koszty procesu w wysokości 395 zł, na które składają się kwoty: 270 zł – tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na podstawie § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 roku (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800), 17 zł – tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 108 zł tytułem zwrotu zaliczki uiszczonej przez powódkę na wynagrodzenie kuratora.

W pkt IV wyroku Sąd obciążył pozwanego obowiązkiem zwrotu kwoty 60 zł tytułem wydatków poniesionych tymczasowo w postępowaniu przez Skarb Państwa z racji opłaty związanej z doręczeniem korespondencji przez komornika sądowego.

W pkt V wyroku Sąd przyznał kuratorowi adwokatowi M. L. wynagrodzenie w kwocie 108 zł (sto osiem złotych), które nakazał wypłacić z zaliczki uiszczonej przez powódkę. O wynagrodzeniu kuratora orzeczono na podstawie § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. z 2018 r. poz. 300 i 398), w związku z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 roku (Dz. U. 2015 r. poz. 1800).

W tym stanie rzeczy Sąd orzekł jak w sentencji.