Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Nowym Sączu

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 20 października 2022 roku

W pozwie wniesionym w dniu 23 stycznia 2024 r. powód M. J. domagał się zasądzenia od strony pozwanej (...) S.A. w W. kwoty 499,80 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 4 lipca 2021 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami postępowania. (k. 5-7)

W uzasadnieniu wskazano, że w wyniku kolizji drogowej uszkodzony został samochód należący do J. Z., w związku z czym J. Z. zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego w dniu 26 maja 2021 r. po stawce dobowej 200 zł netto (246 zł brutto). W dniu 2 czerwca 2021 r. poszkodowany dokonał zwrotu pojazdu zastępczego. Pojazd zastępczy był wynajmowany przez okres 8 dni. Łączny koszt najmu wyniósł 1.968 zł brutto. Ostatecznie pozwany jedynie częściowo uznał roszczenie i przyznał kwotę 659,28 zł tytułem kosztów wynajmu pojazdu zastępczego za cały okres, uznając za zasadną stawkę 67 zł netto za dobę. Mimo wezwania, ubezpieczyciel nie wypłacił pozostałej części odszkodowania. Jednocześnie poszkodowany na podstawie umowy cesji sprzedał powodowi wierzytelność przysługującą względem pozwanego z tytułu odszkodowania za wynajem pojazdu oraz upoważnił powoda do dochodzenia roszczeń w tym zakresie. Niniejszym pozwem powód dochodzi części roszczenia wynikającej z najmu pojazdu zastępczego.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenia kosztów postępowania według norm przepisanych. (k. 42-46)

Strona pozwana podniosła, iż w dniu 25 maja 2021 r. dokonano internetowego zgłoszenia szkody. W tym samym dniu strona powodowa na adres e-mail wskazany podczas zgłoszenia szkody oraz w wiadomości SMS poinformowało o możliwości bezpłatnej organizacji pojazdu zastępczego i o wysokości stawek, do których zrefunduje koszty najmu pojazdu zastępczego z prośbą o kontakt telefoniczny w razie zainteresowania zorganizowaniem takiego najmu. Strona pozwana ponowiła komunikat w wiadomości e-mail z 31 maja 2021 r. zarzucił, iż powód nie wykazał, aby wypłacone przez ubezpieczyciela odszkodowanie zostało zaniżone w zakresie zastosowanej stawki najmu. Działania poszkodowanego naruszyło zasadę minimalizacji szkody odnośnie uzgodnionej stawki za najem, bowiem możliwy był najem po znacznie niższej stawce wskazanej przez stronę pozwaną.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 maja 2021 r. miało miejsce zdarzenie drogowe, w trakcie którego uszkodzony został pojazd marki A. (...) nr rej. (...), należący do D. U., a użytkowany przez J. Z..

Sprawca kolizji posiadał polisę ubezpieczeniową w zakresie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. w W..

(okoliczności niesporne)

Szkoda została zgłoszona w dniu 25 maja 2021 r., podczas zgłoszenia szkody osoba zgłaszająca została poinformowana o akceptowanych przez towarzystwo stawkach dla poszczególnych segmentów pojazdów zastępczych, został wskazany numer telefonu, pod który należy się skontaktować. W dniu 26 maja 2021 r. strona pozwana na wskazany w zgłoszeniu szkody adres e-mil oraz poprzez wiadomość SMS przesłała informację o możliwości bezpłatnej organizacji najmu pojazdu zastępczego.

W dniu 26 maja 2021 r., J. Z. zawarł z M. J. umowę wynajmu pojazdu zastępczego za kwotę 200 zł netto/doba, na okres od 26 maja 2021 r. do 2 czerwca 2021 r.

Strony w tym samym dniu zawarły również umowę cesji wierzytelności - prawa do odszkodowania z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w ramach szkody w pojeździe marki A. (...) nr rej. (...).

Z J. Z. skontaktował się telefonicznej powód. J. Z. nie negocjował stawki najmu pojazdu zastępczego, został poinformowany przez powoda, iż nie będzie nic płacił za wynajem pojazdu zastępczego u niego, a on sam odzyska pieniądze od ubezpieczyciela.

Ostateczne, w dniu 4 czerwca 2021 r., powód, po zdaniu wypożyczanego samochodu, wystawił fakturę VAT nr (...) na kwotę 1.968 zł brutto tytułem wynajmu samochodu zastępczego za okres 8 dni przy stawce 200 zł netto/dobę.

W dniu 2 czerwca 2021 r. J. Z. zawarł umowę najmu pojazdu zastępczego z P., wypożyczalnią współpracującą ze stroną pozwaną. Strona pozwana zleciła P. realizację najmu pojazdu zastępczego.

Dowody: akta likwidacji szkody w tym zgłoszenia szkody, zlecenie organizacji najmu pojazdu zastępczego, protokół zdawczo odbiorczy wypożyczalni P. – płyta CD a nadto: zeznania świadka J. Z. - protokół rozprawy z dnia 16 lipca 2024 r., 00:01:45-00:09:44, zeznania świadka D. U. - protokół rozprawy z dnia 14 maja 2024 r., 00:02:49-00:07:22, zeznania świadka M. U. - protokół rozprawy z dnia 14 maja 2024 r., 00: 07:23-00:13:10, umowa wynajmu samochodu zstępczego z 26.05.2021 r. – k. 12-14, protokół zdawczo-odbiorczy – k. 15, umowa cesji z 26.05.2021 r. – k. 18, faktura VAT nr (...) – k. 16, korespondencja powoda ze stroną pozwaną – k. 17, 19-21

Decyzją z dnia 1 lipca 2021 r., w oparciu o zweryfikowaną fakturę nr (...), pozwany przyznał odszkodowanie w kwocie 576,87 zł tytułem wynajmu pojazdu zastępczego przyjmując stawkę 67 zł netto/doba oraz okres najmu 7 dni.

Ostateczną decyzją z dnia 1 września 2021 r. ubezpieczyciel przyznał odszkodowanie w łącznej kwocie 659,28 zł uznając okres najmu 8 dni.

Dowody: akta likwidacji szkody– płyta CD a nadto: decyzja z 01.07.2021 r. – k. 23, wezwanie do zapłaty – k. 22, decyzja z 01.09.2021 r. – k. 24-25, odwołanie – k. 26-27, umowy o współpracę z (...) S.A. – k. 49/2-57

Sąd dokonał ustaleń faktycznych na podstawie przedłożonych przez strony dokumentów. Treść i forma tych dokumentów nie była kwestionowana i nie budziła wątpliwości.

Sąd opierał się również na zeznaniach świadka D. U., M. U. i J. Z., które były wiarygodne i korespondowały z pozostałym materiałem zgromadzonym w aktach spawy, w tym aktach likwidacji szkody.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie osoba uprawniona do odszkodowania przelała swoją wierzytelność obejmującą prawo do zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego na rzecz powoda. Zgodnie z art. 509 k.c. w wyniku umowy cesji wierzytelności na powoda przeszły wszelkie związane z nią prawa, jak również roszczenie o zaległe odsetki. Powód na potwierdzenie przysługującej mu legitymacji czynnie przedłożył umowę cesji, której wiarygodność nie była negowana przez stronę pozwaną, są po zapoznaniu się z jej treścią i formą także nie powziął żadnych wątpliwości co do wiarygodności przedłożonego dokumentu.

Zgodnie z art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie - przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku ( § 2 pkt 1 cyt. przepisu).

Zgodnie z art. 34 ust 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 124 poz. 1152 z późn. zm.) z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Jego wysokość (o ile nie przekracza kwoty sumy gwarancyjnej) winna odpowiadać wysokości odszkodowania należnego od ubezpieczonego na podstawie ogólnych zasad odpowiedzialności, zgodnie z zasadą pełnego odszkodowania. Poszkodowany jest uprawniony do odszkodowania w pełni pokrywającego szkodę wyrządzoną ruchem pojazdu mechanicznego. Obejmuje ono zarówno straty, jak i korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzono mu szkody. Nie ma również znaczenia, czy jest to wywołana wypadkiem pojazdu mechanicznego szkoda na osobie (uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia lub śmierć) czy też szkoda na mieniu (utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia).

Odpowiedzialność pozwanego za skutki zdarzenia nie była sporna pomiędzy stronami, a także okres najmu pojazdu zastępczego. Konieczność wynajęcia samochodu zastępczego, w zamian za uszkodzony w zdarzeniu komunikacyjnym, w niniejszej sprawie, jest poza sporem, skoro ubezpieczyciel dokonał wypłaty odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego. Spór koncertował się w zakresie stawki najmu pojazdu zastępczego, wokół znaczenia prawnego propozycji złożonej przez pozwanego.

Zakres odpowiedzialności strony pozwanej, w granicach sumy ubezpieczenia, był taki sam jak sprawcy wypadku i zgodnie z art. 361 k.c. obejmował odpowiedzialność za normalne następstwa wypadku. Niewątpliwie odpowiedzialność ta zgodnie z żądaniem strony powodowej obejmowała stosownie do treści art. 363 § 1 k.c. zobowiązanie strony pozwanej do zwrotu kosztów wynajęcia pojazdu zastępczego.

Wskazać należy, że zgodnie z art. 354 § 1 k.c. dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel (§ 2 cyt. przepisu). Nadto, że stosownie do art. 362 k.c. jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Pozbawienie poszkodowanego możliwości korzystania z samochodu w okresie, kiedy pojazd podlegał naprawie i konieczność poniesienia wydatków w związku z wypożyczeniem pojazdów zastępczych należy do pojęcia szkody, do pokrycia której obowiązany jest ubezpieczyciel. W świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej. (uchwała z 17.11.2011r., sygn. III CZP 5/11, OSNC 2012/3/28).

Zgodnie z art. 6 k.c. określającym zasadę rozkładu ciężaru dowodu w postępowaniu cywilnym, strona która powołując się na swoje prawo, żąda czegoś od innej strony, obowiązana jest udowodnić fakty uzasadniające to żądanie. Z regułą wyrażoną w treści art. 6 k.c. skorelowany jest przepis art. 232 k.p.c. zgodnie z którym strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. W okolicznościach sprawy do strony pozwanej należało więc udowodnienie faktów, które stanowiłyby podstawę oddalenia powództwa z uwagi brak skorzystania przez poszkodowanego z propozycji najmu pojazdu zastępczego u podmiotów współpracujących z ubezpieczycielem.

Strona pozwana wykazała, iż przedstawiła J. Z. propozycję zorganizowania bezgotówkowego najmu pojazdu zastępczego, z której nie skorzystał. W tym zakresie kluczowe znaczenia miały zeznania J. Z., złożone na rozprawie w dniu 16 lipca 2024 r. oraz dokumenty znajdujące się w aktach szkody, w tym formularz zgłoszenia szkody i protokół zdawczo-odbiorczy obejmujący najem w (...) S.A.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z 24.08.2017r., sygn. akt: III CZP 20/17, stwierdził, że z uwagi na potrzebę utrzymania ochrony interesów poszkodowanego w rozsądnych granicach, że nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za "celowe i ekonomicznie uzasadnione". Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela. Poniesienia wyższych kosztów nie uzasadnia również sama przez się prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, w którym uszkodzony pojazd ma być naprawiany. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem - w praktyce zwykle telefonicznego - nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu.

Przenosząc te rozważania Sądu Najwyższego na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż podczas zgłoszenia szkody ubezpieczyciel informował o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego przez stronę pozwaną po stawce 67 zł netto za dobę, o możliwości weryfikacji kosztów najmu pojazdu zastępczego w przypadku jego najmu we własnym zakresie. Taka sama informacja został przekazana ponownie na adres e-mail wskazany w zgłoszeniu szkody i dodatkowy poprzez wiadomość SMS w dniu następnym. Internetowe zgłoszenie szkody miały miejsce zanim J. Z. rozpoczął najem pojazdu zastępczego u powoda. Co prawda J. Z. był zdziwiony skąd powód ma jego dane kontaktowe, jednak zapewniony, iż nie będzie nic płacił, podjął decyzję o najmie pojazdu zastępczego u powoda. Poszkodowany więc nie skorzystał z propozycji zorganizowania najmu pojazdu zastępczego przez stronę pozwaną. W niniejszej sprawie więc nieuzasadnionym było obciążanie ubezpieczyciela kosztami najmu wg stawki wskazanej na fakturze. Ponadto, jak wynika z akt szkody, od dnia 2 czerwca 2021 r. J. Z. kontynuował najem pojazdu zastępczego ale już w (...) S.A., który to najem został zorganizowany na zlecenie strony pozwanej, także nie poniósł żadnych kosztów, a więc złożona przez stronę pozwaną propozycja najmu pojazdu zastępczego była realna i także bezgotówkowa. Takie działanie powoda i J. Z. przyczyniło się do zwiększenia szkody, było ukierunkowane na uzyskanie nieuzasadnionej korzyści finansowej, było nieuzasadnione ekonomicznie, przyczyniło się do zwiększenia szkody.

W związku z powyższym Sąd orzekł jak w punkcie I wyroku oddalając powództwo, skoro okres najmu był bezsporny, a uzasadniona ekonomicznie był stawka zastosowana przez stronę pozwaną.

W punkcie II wyroku Sąd na podstawie art. 98 k.p.c. zasądził od powoda, jako przegrywające sprawę, na rzecz strony pozwanej kwotę 137 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.